Ahmediler’de Şii Söylem: “Muharrem Ayı ve Hz. Hüseyin’in Yüce Konumu” İsimli Cuma Hutbesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 7 - 32, 30.06.2022

Halide Rumeysa Küçüköner

https://doi.org/10.48203/siader.1100299

Cited By: 1

Öz

Hint coğrafyasında, İslâm çeşitli değişim ve dönüşümler geçirerek tarih sahnesindeki varlığını devam ettirmiş; farklı din söylemlerini sentezleyen pek çok yeni dini yapılanma ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Hint İslâm anlayışında, bazı Sünnî ve Şiî topluluklar metodik anlamda birbirleriyle yakınlaşmışlardır. Kimi Şiî topluluklar içerisinde, Sünnî gelenekle ilişkilendirilebilecek özellikler, kimi Sünnî topluluk içerisinde ise Şîa’yla ilişkilendirilebilecek nitelikler görülmeye başlanmıştır. Bu türden özelliklerin görüldüğü Müslüman topluluklardan birisi de Sünnî gelenek içerisinden çıkan Ahmedîlik’tir. Ahmedîlik içerisindeki Şiî geleneğin izleri, kurucusu Mirza Gulam Ahmed’in kurtarıcılık ve mesiyanik nübüvvet şeklindeki dinî iddialarından itibaren görülmektedir. Mirza Gulam Ahmed’den sonra da Ahmedîlerin dinî ve kurumsal anlayışlarında da yine Şiî düşüncenin izleri belirgin şekilde devam ettirilmiştir. Bu makalede de Mirza Mesrur Ahmed’in “Muharrem ve Hz. Hüseyin’in Yüce Konumu” isimli Cuma Hutbesi özelinde Ahmedîlerin erken dönemde vuku bulan hilâfet tartışmalarına dair bakış açıları ve Şiî tarihin önemli isimleri ele alınacaktır. Mirza Mesrur Ahmed’in söz konusu hutbesinin tarafımızca tercüme edilen ve dipnotlarda çeşitli ilavelerin yapıldığı bir nüshası da çalışmanın sonuna eklenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmedilik, Mirza Mesrur Ahmed, Şia, Cuma Hutbesi, Hz. Hüseyin

Teşekkür

Çalışmayı detaylı şekilde okuyup eleştirileriyle olgunlaşmasını sağlayan meslektaşlarım Esra Gülnihal ve Muhammed Nurullah Gündüz’e teşekkürü borç bilirim.

Shia Discourse in Ahmadis: The Example of Friday Sermon Entitling “Muharram and the Great Status of Hadrat Imam Hussein”

Öz

In Indian geography, Islam continued its existence on the stage of the history by going through various changes and transformations; many new religious structures have emerged that synthesize different religious discourses. In this context, in the Indian understanding of Islam, some Sunni and Shiite communities methodically approached each other. In some Shiite communities, features that can be associated with the Sunni tradition, and in some Sunni communities, the features that can be associated with Shia began to be seen. One of the Muslim communities in which such characteristics are seen is Ahmadiyya, which emerged from the Sunni tradition. The traces of the Shiite tradition within Ahmadiyya can be seen from the religious claims of its founder, Mirza Ghulam Ahmad, in the form of the salvation and messianic prophecy. After Mirza Ghulam Ahmad, the traces of Shiite thought were continued in the religious and institutional understanding of Ahmadis. In this article, the viewpoints of the Ahmadis about the caliphate debates in the early period and significant names of Shiite history will be discussed, in particular Mirza Masrur Ahmad's Friday Sermon named "Muharram and the Great Status of Hadrat Imam Hussein". A copy of Mirza Masrur Ahmad's khutbah translated by us and various additions in the footnotes will be added to the end of the study.

Anahtar Kelimeler

Ahmadiyya, Mirza Masrour Ahmad, Shia, Friday Sermon, Hadrat Hussein

Kaynakça

• Ahmetoğlu, Gülşen Yağır - Ahmetoğlu, Şahin. “Şiîliğin Hint Coğrafyasına Girişi”. Turkish Journal of Shiite Studies 2/1 (Haziran 2020), 32-51.
• Avcu, Ali. “Şia’da Hz. Ali’nin Masumiyeti Anlayışı”. ed. Ali Aksu. 253-262. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2020.
• Ameer Ali. “Muslims in Harmony and Conflict in Plural Sri Lanka: A Historical Summary from a Religio-economic and Political Perspective”. Journal of Muslim Minority Affairs 34/3 (2014), 227-242.
• Birışık, Abdülhamit. “Hint altkıtasında İslâm Araştırmalarının Dünü Bugünü: Kurumlar, ilmî faaliyetler, şahıslar, eserler”. DİVAN İlmi Araştırmalar Dergisi 17 (2004), 1-62.
• Bozan, Metin. “Şii Literatürde Hz. Ali”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR) V (Nisan 2011), 4-18.
• Ca‘feriyân Resûl. el-Hayâtu’l-fikriyye ve’s-siyasiyye li-eimmeti Ehli’l-beyt. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Hak, 1994.
• Demir, Habip. Horasan’da Şiilik İran’da Şiiliğin Tarihsel Kökenleri. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
• Hakyemez, Cemil. “İmamiyye Şiasında İsmet İnancı –İlk Tezahürleri, Teşekkülü ve İtikadîleşmesi–”. marife 1 (Bahar 2007), 167-192.
• İbn Arabî Muhyiddin. Fütûhât-ı Mekkiyye. çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Litera Yayınları, 2011.
• İbn Rüstem et-Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr el-Âmilî. Delâilu’l-İmame. Beyrut, 1988.
• Kallon, Tommy. “Introduction to Khilafat”. Centenary Khilafat Ahmadiyya 1908-2008, Tariq Souvenir. UK, 2008.
• Karadaş, Cağfer. “Hint Alt Kıtası İslam Düşüncesinin Tarihi Gelişimine Dair Genel Çerçeve”. Hayatı, Kişiliği ve Düşünceleri ile Muhammed Hamidullah Sempozyumu 18-19 Kasım 2005. Bursa, ts.
• Kâşânî, Muhammed Murtaza. İlmu’l-Yakîn, ts.
• Khalideen K. M. H. “Islamic Civilization in South Asia: Islam in Sri Lanka”. Proceedings of the International Symposium on Islamic Civilisation in South Asia. 89-103. İstanbul: 2013, 2008.
• Khan, Adil Khussain. From Sufism to Ahmadiyya: a Muslim minority movement in South Asia. Bloomington: Indiana University Press, 2015.
• Kuleynî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ya’kûb. el-Usûl minel-Kâfi. Tahran, 1365.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. “Ahmedîlik-Kadiyânîlik”. İslâm Mezhepleri Tarihi. ed. Saffet Sarıkaya - Mehmet Ümit. 329-348. Ankara: Nobel, 2021.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. “Ahmedîlik’te Hilafet Eksenli Ayrışmalar”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 14/2 (Güz 2021), 862-903.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. Mirza Gulam Ahmed ve Ahmedîlerin Mirza Gulam Ahmed Telakkisi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2018.
• Mahmud Ahmed, Mirza Beşiruddin. Ahmediyete Davet. çev. Raşit Paktürk. Surrey: Islam International Publications, 2013.
• Mahmud Ahmed, Mirza Beşiruddin. Khilafat-e Rashidah. UK: Islam International Publications, 2009.
• Mc Gilvray Dennis - Raheem Mirak. “Origins of Sri Lankan Muslims and Varieties of Muslim Identity”. The Sri Lanka Reader: History, Culture, Politics. ed. John Holt. 410-419. Durham and London: Duke University Press, 2011.
• Metcalf, Barbara Daly. Islamic Revival in British India: Deoband, 1860-1900. Princeton: Oxford University Press, 1982.
• Mirza Gulam Ahmad. Blessings of Prayer. çev. Wkalat Tasnif. London: Islam International Publications, 2007.
• Mirza Gulam Ahmad. Malfûẓāt. 10 Cilt. Rabwah, 1967.
• Mirza Gulam Ahmad. “The Messenger of the Latter Days”. Review of Religions 1/6 (1907), 1-24.
• Muhammad Zafrullah Khan. Hazrat Maulvi Nooruddeen Khalifatu’l Masih I. UK: Islam International Publication, 2006.
• Mutahhari, Murtaza. İslam ve Değişim (Zamanın Gerekleri). Ankara, 2000.
• Nu’mânî İbn Ebî Zeyneb Muhammed b. İbrahim en-. Kitâbu’l-gaybe. thk. Fâris Hasûn Kerîm. Kum: Envâru’l-Hüdâ, 1422.
• Şems, Muhammed Celal. Hilafet. Londra: Islam International Publications, 2008.
• Şerîf er-Radî. Nehcü’l-belâġa. thk. Subhî es-Sâlih. Beyrut, 1387.
• Şeyh Müfid, Ebû Abdillah Muhammed b. Muhammed b. Nu’mân el-‘Abkarî el-Bağdâdî. Evâîlu’l-Makâlât fi Mezâhîbi’l-Muhtârât. thk. Fadlullah ez-Zencânî. Tebriz, 1363.
• Taberânî, Süleyman bin Ahmed . el-Mu’cemü’l-Kebîr, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî. Kahire, ts.
• Tabersî, Ahmed b. Ali b. vd. el-İhticâc. thk. Seyyid Muhammed Bâkır el-Mûsevî. Meşhed, 1981.
• Ümit, Mehmet. Hz. Muhammed Ve Evrensel Mesajı Sempozyumu 20-22 Nisan 2007. “Ehl-i Beyt Merkezli Yaklaşımlarda Sahabe İmajı: Zeydiyye Örneği”. ed. Söylemez Mahfuz. İslami İlimler Dergisi.
• Winter, Timothy John. İslam ve Hristiyanlık Politik-Teoloji Denemeleri. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2007.
• Yüksel, Mücahit. “Sünnî ve Şiî Siyaset Anlayışının Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin İmajına Yansıması”. Siyer Araştırmaları Dergisi The Journal Of Sırah Studıes 10 (Aralık 2021), 93-117.
• Zamur, Hüseyin. “Şîa’da İsmet İnancı Ve Şiî Tefsirlerde Melekler Ve Peygamberlerin Mâsumiyetine Aykırı Rivayetler”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR) 14/1 (Nisan 2022), 89-110.
• Zencânî, Seyyid İbrahim el-Mûsevî. Akâîdu’l-İmâmiyye. Kum, 1982.
• Zirvi, Karimullah. Welcome to Ahmadiyyat The True Islam. Surrey: Islam International Publications, 2010.
• “Muharram And The Great Status of Hadrat Imam Hussein”. 23 Kasım 2012. Erişim 01 Mart 2022. https://www.alislam.org/friday-sermon/printer-friendly-summary-2012-11-23.html