LONG-RUN AND SHORT-RUN EFFECTS OF SOVEREIGN RATING AND CDS PRIME ON FINANCIAL MARKETS IN TURKEY

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 231 - 253, 20.06.2022

Ömer Akçayır

Öz

In this research, the effects of sovereign ratings and CDS risk premiums on financial markets have been researched with Kapetanios (2005) unit root test, Maki (2012) cointegration and FMOLS methods for the 2010:Jan. -2021:Feb. periods of Turkey. Government bond interest rates, BİST 100 index and currency basket were used. It has been determined that increasing in ratings increased BIST100 while decreasing bond yields and EXR in the long-run. It was observed that increasing in CDS increased bond yields and EXR, despite it decreased BIST100. In the short-run, results have been reached that increasing in ratings decreases EXR, increasing in CDS increases bond yields and EXR and decreases BIST100. The causality relationships among the series have been examined with VECM method.

Anahtar Kelimeler

Sovereign Rating, CDS, Financial Markets, Analysis with Structural Break, VECM

ÜLKE KREDİ NOTLARININ VE CDS PRİMLERİNİN TÜRKİYE’DEKİ FİNANSAL PİYASALAR ÜZERİNDEKİ UZUN VE KISA DÖNEM ETKİLERİ

Öz

Çalışmada ülke kredi notlarının ve CDS primlerinin finansal piyasalara uzun dönem ve kısa dönem etkileri araştırılmıştır. Araştırmada devlet tahvil faiz oranları, BİST100 endeksi ve döviz kuru sepeti Türkiye’nin 2010 Ocak -2021 Şubat aylık dönemleri örnekleminde, Kapetanios (2005) yapısal kırılmalı birim kök testi ve Maki (2012) Eşbütünleşme yöntemleri kullanılmıştır. Modellerin katsayıları FMOLS yöntemiyle elde edilmiştir. Uzun dönemde; Türkiye’nin notlarındaki artışın faiz ve kuru azalttığı, BIST100 endeksini artırdığı belirlenmiştir. CDS’deki artışın tahvil faizlerini ve döviz kurunu artırdığı, BIST100’ü ise azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Kısa dönemde; notlardaki artışın, döviz kurlarını azalttığı, CDS’deki artışın ise faizleri ve kurları artırırken BIST100 endeksini azalttığı belirlenmiştir. Seriler arasındaki uzun ve kısa dönem nedensellik ilişkileri VECM yöntemiyle tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ülke Kredi Notu, CDS, Finansal Piyasalar, Yapısal Kırılmalı Analiz, VECM

Kaynakça

• Aizenman,J., Binici, M. & Hutchison, M.M. (2013) “Credit Ratings and The Pricing of Sovereign Debt During The Euro Crisis” NBER Working Paper 19125, National Bureau Of Economic Research.
• Akçayır, Ö., ve Doğan, B. (2016). “Ülke Kredi Derecelendirme Notlarının Uluslararası Sermaye Hareketleri Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”. EUREFE, International Congress on European Union Relations, Economics, Finance and Econometrics, Yayınlanmış Tam Metin Bildiri, 135-158.
• Akgüneş, A.O. (2021) “Kredi Temerrüt Takasları, Borsa Endeksleri, Tahvil Faizleri ve Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, Sayı:14.
• Atmışdörtoğlu, A. (2019) “Credit Default Swaps and The Research on Selected Indicators in Emerging Markets”, Istanbul Finance Congres Nov 1., Pressacademia Procedia.
• Ballester, L. And Gonzalez-Urteaga, A. (2021) “Do Sovereign Ratings Cause Instability in Cross-Border Emerging CDS Markets?”, International Review of Economics and Finance 72 643–663.
• Becker, B. & Milbourn, T. (2010) “How Did Increased Competition Affect Credit Ratings?” NBER Working Paper 16404, National Bureau Of Economic Research.
• Bocutoğlu, E. (2015) “Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve 2007 Küresel Finansal Krizi, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 4, Yıl: 4, Sayı: 10.
• Bolak, M. (2004), Risk ve Yönetimi, İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Chan, K.C., Fung, H.G. & Zhang, G. (2009). “On The Relationship Between Asian Sovereign Credit Default Swap Markets and Equity Markets”, Journal of Asia Business Studies, 4(1), 3-12.
• Coşkun, M. (2016) “Türkiye ile Aynı Kredi Notuna Sahip Ülkelerin Makro Ekonomik Göstergelerinin Karşılaştırılması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kasım Özel Sayısı, 259-276.
• Çağlak, E., Küçükşahin, H. ve Kahraman, İ.K. (2018) “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Kredi Not Kararlarının Türkiye Finansal Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Üzerine Bir Uygulama”, Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(4), 41-63.
• Çavdar, M. (2015) “Avrupa Borç Krizi Sonrası Euro Bölgesi Ülkelerinin Bono Getirileri ile CDS Primleri ve Kredi Notları Arasındaki İlişki” Maliye Finans Yazıları (104), 145-166.
• Çolak, Y. (2017) “Türkiye’nin Makroekonomik Değişkenleri ile Kredi Notları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Moody’s Örneği”, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 1(1), 61-74.
• Demir, M. ve Eminer, F. (2014) “Kredi Derecelendirme Kuruluşları Üzerine Düşünceler” EUL Journal of Social Sciences (V:II) LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 96-113.
• Dopierała, Ł., Ilczuk, D., & Wojciechowski, L. (2020). “Sovereign Credit Ratings and CDS Spreads in Emerging Europe”. Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 15(3), 419–438.
• Duff, A., Einig, S., 2009. “Understanding Credit Ratings Quality: Evidence from UK Debt Market Participants”, British Accounting Review 41, 107–119.
• Durmaz A. ve Yıldız, Ü. (2019). “Ülke Kredi Notları ve Temel Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: Üst Orta Gelirli Ülkeler Üzerine Bir Uygulama”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 9 (2), 365-380.
• Ergenç, S. ve Genç, E.G. (2020) “Finans Türkiye’de Kredi Temerrüt Takası Primlerindeki Değişimin İncelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), 449-461.
• Flannery, M. J., Houston, J.F. and Partnoy, F. (2010). “Credit Default Swap Spreads as Viable Substitutes for Credit Ratings”, University of Pennsylvania Law Review, 2085-2123.
• Gök, İ.Y. ve Arslan, Z. (2019) “Kredi Temerrüt Swap Spreadleri ve Kredi Derecelendirme Duyuruları Arasındaki İlişki: Gelişmekte Olan Ülkeler Kapsamında Bir Araştırma”, UİİİD-IJEAS, (24): 301-314.
• Gregory AW and Hansen BE (1996) “Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts”, Journal Of Econometrics 70: 99–126.
• Günal, M. (2019) “Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Rolü ve Krizlerdeki Etkileri”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1): 147-155.
• Güriş, S., Çağlayan Akay, E. ve Güriş, B. (2020), R ile temel ekonometri, İstanbul: DER Yayınları.
• Hatemi-J, A. (2008) “Forecasting Properties of a New Method to Choose Optimal Lag Order in Stable and Unstable VAR Models”, Applied Economics Letters, 15(4): 239−243.
• Investing (2021a). "Türkiye CDS 5 Yıllık USD”, https://tr.investing.com/rates-bonds/turkey-cds-5-year-usd-historical-data (Erişim: 14.03.2021)
• Investing (2021b). “Türkiye 5 Yıllık Tahvil Verimi” https://tr.investing.com/rates-bonds/turkey-5-year-bond-yield-historical-data (Erişim: 14.03.2021)
• İskenderoğlu, Ö. ve Balat, A. (2018) “Ülke Kredi Notlarının CDS Primleri Üzerindeki Etkisi: BRICS Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, Cilt: 12, Sayı: 2: 47-64.
• Kapetanios, G. (2005), “Unit-Root Testing against the Alternative Hypothesis of Up to m Structural Breaks”, Journal of Time Series Analysis, 26(1), 123-133.
• Kargı, B. (2014) “Credit Default Swap (CDS) Spreads: The Analysis of Time Series for The Interaction with The Interest Rates and The Growth in Turkish Economy”, Montenegrin Journal of Economics, Vol.10, No: 1: 59-66.
• Klîber, A. (2011). “Sovereign CDS instruments in central Europe-linkages and interdependence”, Dynamic Econometric Models, 11: 111–128.
• Koy, A. (2014) “Kredi Temerrüt Swapları ve Tahvil Primleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma, International Rewiev of Economics And Management”, Cilt: 2, Sayı: 2: 63-79.
• Kök, R., ve Şimşek, N. (2006) “Endüstri‐İçi Dış Ticaret, Patentler ve Uluslararası Teknolojik Yayılma”, Türkiye Ekonomi Kurumu Uluslararası Ekonomi Konferansı, 11‐13 Eylül 2006, Ankara.
• Lee, J. ve Strazicich, M.C. (2003) “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Maki, D. (2012). “Tests for cointegration allowing for an unknown number of breaks”, Economic Modelling, 29(5): 2011-2015.
• Mayordomo, S., Peña, J. I. And Schwartz, E.S. (2010) “Are All Credit Default Swap Databases Equal?”, Working Paper 16590, http://www.nber.org/papers/w16590
• Mazak, M. ve Özkul, G. (2020) “Kredi Temerrüt Takasları (CDS) ve Devlet Tahvilleri Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020,8: 243–256.
• Özer Torgalöz, A. (2019). "An Organizational Review of The Impacts of Sovereign Rating Companies", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 36, :1-19.
• Özpınar, Ö., Özman, H. Ve Doru, O. (2018) “Kredi Temerrüt Takası (CDS ) ve Kur-Faiz İlişkisi”, Türkiye Örneği Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi-BSPAD, Cilt:2, Sayı:4: 31-45.
• Parasız, İ. ve Bildirici, M. (2003) Finansal Makro Ekonomi: Ekonomik Dalgalanmalar ve Krizler, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Perron, P. (1989). “The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 57(2): 1361-1401.
• Pirdal, B. (2017) “Comparative Analysis Of Sovereign Credit Rating Methods and Credit Default Swaps”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2017, Cilt:17, Yıl:17, Sayı: 4, 17: 107-124.
• Poyraz, E. ve Kaya, B.T. (2020) “Ülke Kredi Derecelendirme Açıklamalarının Borsa İstanbul Üzerindeki Etkisinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi” Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt:9, Sayı:1: 1-25.
• Sandalcılar, A.R., Altıner, A. ve Çolak, Y. (2019) “Kırılgan 8’lide Makroekonomik Değişkenler İle Kredi Notları Arasındaki İlişki”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (23): 257-276.
• Serfraz, A. (2017). “Analyzing Short-Run and Long-Run Causality between FDI Flows, Labour Productivity and Education in Pakistan”, ZÖSS Discussion Paper, No. 61.
• Tanyıldızı, H. ve Yiğiter, Ş.Y. (2021) “Kredi Temerrüt Takasları ve Emtia Fiyatları İlişkisi: Türkiye Örneği”, Sosyoekonomi, Vol. 29(47): 181-200.
• Tarı, R. (2012). Ekonometri. (8. Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• TCMB (2021) Elektronik Veri Dağıtım Sistemi https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php? (Erişim: 14.03.2021)
• Trading Economics (2021) https://tr.tradingeconomics.com/turkey/rating (Erişim: 14.03.2021)
• Tunay, B. (2005), Finansal Sistem: Yapısı, İşleyişi, Yönetimi ve Ekonomisi, , İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Uzunoğlu, S. (2007), Para ve Döviz Piyasaları, Genişletilmiş 3. Basım, , İstanbul: Literatür Yayınları.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2021) Ekonometri Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Zivot, E. ve Andrews, D. (1992). “Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock and the Unit-Root Hypothesis”, Journal of Business Economic Statistics, 10(3): 251-270.