YENİ KURUMSAL İKTİSATTA MÜLKİYET İLİŞKİLERİ VE İŞLEM MALİYETLERİNİN UZUN DÖNEM İKTİSADİ BÜYÜMEYE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 42 - 64, 28.03.2023

Sinan Çinar

Öz

Yeni Kurumsal İktisat, kökenleri Neo-Klasik İktisat ve Kurumsal İktisata kadar uzanan bir iktisadi düşüncedir. 1990'lı yıllarda özellikle Douglass North'la tekrardan gündeme gelmeyi başarmıştır. Bu bağlamda günümüzde Daron Acemoğlu ve James Robinson'un çalışmalarıyla güncelliğini korumaktadır. Özellikle devletler arasında ekonomik büyüme farklılıklarının nedenlerini açıklayabilmek açısından önemli sayılabilecek çalışmalar bulunmaktadır. İktisadi büyüme farklılıklarının temelinde kurumsal yapının yattığı düşüncesiyle iktisadi büyüme farklılıkları açıklanmaya çalışılmaktadır. Ülkelerin ekonomik büyüme performanslarının kaynağının tarihte yattığı düşüncesiyle disiplinler arası bir çalışma sayılabilecek bir politika yürütülerek hem tarihsel bazda hem de iktisadi açıdan çalışmalar sürdürülmektedir. Bu bağlamda hukuk ve siyaset kavramları ile birlikte ekonomik büyümenin sağlanması açısından mülkiyet hakları büyük önem taşımaktadır. Özellikle günümüzün hegemon devleti olan Amerika Birleşik Devletleri’nin bugünkü konumuna gelmesini sağlayan durumların geçmişte uygulamış olduğu kurumsal dönüşümler çerçevesinde gerçekleştiği kabul edildiğinde diğer devletlere örnek oluşturulması açısından önemli bir düşünce akımı ve tarihsel çalışmadır. Makale Yeni Kurumsal İktisat düşüncesinin hukuk ve siyaset üzerinden iktisadi gelişmeye katkısı değerlendirilecektir. Bu anlamda yapılan çalışmalar çerçevesinde özellikle kurum ve mülkiyet kavramlarının uzun dönemli büyüme katkısı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kurumsal İktisat, Mülkiyet, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• ACEMOĞLU, D. ve ROBİNSON, J. A. (2013). Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri. Çev. Faruk Rasim Velioğlu, İstanbul: Doğan Kitap.
• ACEMOĞLU, D. ROBINSON, J. (2012). The Origins of Power Prosperty and Poverty: Why Nations Fail. Crown Business.
• AKIN, S. C. (2012). Kurumlar ve Sosyal Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, 5-16.
• ALCHIAN, A. and DEMSETZ, H. (1973). The Property Right Paradigm. Cambridge University Press, The Journal of Economic History, (33) No:1, s. 16-27
• ALLEN, D. W. (1999), Transaction Costs, Encyclopedia of Lawand Economics, http://encyclo.findlaw.com/tablebib.html.
• ALTAN, M. (2013). Geçiş Ekonomileri ve Devletleri. Uluslararası Ekonomi Politik (1. Baskı), T.C Anadolu Üniversitesi Yayını, 187-205.
• GAZI, S. Yeni Kurumsal İktisatın Geçiş Ekonomilerini Anlamaya Katkısı. (28/06/2022). (http://www.canaktan.org/ekonomi/kurumsal-iktisat/makaleler/gazi-sonkur.htm)
• COASE, R. H. (1960) Problem of Social Cost, The. Journal of Law and Economics, 3 (1), s. 1-44.
• GÖKDENİZ, K. (2014). Kurumsal İktisata Genel Bir Bakış. Yayınlanmamış tezi. Adnan Menderes Üniversitesi. 4-16
• GREİF, A. (1994). Cultural Beliefs and The Organization of Society: A Historical and Theoretical Reflection on Collectivist and Individualist Societies, The Journal of Polisitcal Economy, 102 (5), 912-950.
• GÜLER, E. (2012). Geçiş Ekonomileri ve Yeni Kurumsal İktisatın Yeniden Yükselişi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 52-68.
• KAMA, Ö. (2011). Yeni Kurumsal İktisat Okulunun Temelleri, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13/2, s. 183-204
• KARAMAN, K. (2013). Hukuk, Siyaset ve Uzun Dönemli İktisadi Gelişme, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt XXXV, Sayı II, 29-48.
• KNCAK, S. ve KEEFER, P. (1995). Institutions and Economic Performance: Cross Country Tests Using Alternative Institutional Measures, Economics and Politics, 7(3), s. 207–227.
• NORTH, D. (1999). Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, Cambridge University Pres, Cambridge.
• NORTH, Douglass C. (2002), Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• NORTH, D. Thomas, R. (1973). The Rise of The Western World: A New Economic History. Cambridge University Press, 1-8, 19-24
• PAMUK, Ş. (2015). Türkiye'nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. V. Basım, İstanbul, 1-11.
• PARSONS, T. (1945), Racial and Religious Differences as Factors in Group Tension, Approaches to National Unity: Fifth Symposium, Conference on Science, Philosophy and Religion, (Ed.) L.Bryson.
• WILLIAMSON, O. E. (1985). The Economic Insttitutions of Capitalism, Simon and Schuster.