Kriz Zamanında Habercilerin Sosyal Medya Kullanımı: Twitter Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 92 - 116, 30.12.2022

Sümeyya Olcay Yaman

Öz

Haber merkezlerinin, olağan gündem akışından ayrı olarak kriz durumlarında kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hızlı, pratik ve aktif bir şekilde çalışmaları gerekmektedir. Bu da ilgili içeriği üreten haberciden doğru kaynaktan hızlı bir şekilde içerik üretmesinin beklenilmesi anlamını taşımaktadır. İletişim kanallarının dijitalleşmesi haber kaynaklarında da dönüşüm gerçekleştirmiştir. Bu da habercilerin sosyal medya kullanımlarını hem iletişim hem kaynak açısından arttıran önemli bir etken olmuştur. Çalışmada habercilerin kriz durumlarında sosyal medyayı nasıl ve ne amaçla kullandıkları, bilgi kaynaklarını bulma ve içeriği üretme yolunda nasıl bir strateji izledikleri, Twitter baz alınarak habercilerin kriz zamanlarında Twitter’ı hangi amaçla ve ne sıklıkta kullandıkları, haber merkezlerinin kriz durumundaki kriz yönetimleri ve bilgi kaynağını teyit durumları incelenmiştir. Araştırmada 103 haberciyle Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği (0,864), Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları Ölçeği (0,945), Sosyal Medya Teyit Ölçeği (0,705) ve Bireysel Düzeyde Organizasyonel Rezilyans Kapasitesi Ölçeği (0,907) uyarlanarak kullanılmıştır.
Temel olarak katılımcıların Twitter’ı bilgi ve iletişim amaçlı yoğun kullandıkları, Twitter’dan elde ettikleri bilgileri çoğunlukla farklı kaynaklardan araştırarak teyit ettikleri, katılımcıların genel sosyal medya kullanıcılarının paylaşımlarına güvenmediklerini ancak tanıdıklarının paylaşımlarına güvendiklerini, bunun da teyitsiz bilginin yayılmasına sebep olabileceği, yine katılımcıların kriz zamanlarında iş hedeflerini gerçekleştirmek için inisiyatif ve ekstra sorumluluk aldıkları, bu dönemlerde sosyal medyayı yoğun ama bilinçli kullandıkları, sosyal medyada çok fazla içeriğe maruz kalmanın yabancılaşmanın da etkisiyle doğru-yanlış ayrımının çok sağlıklı olamayacağı araştırma bulgularında yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Haberci, Kriz Yönetimi, İçerik Üretimi, Yabancılaşma, Sosyal Medya, Twitter

Journalists Use of Social Media During Times of Crises: A Case Study Focus On Twitter

Öz

Apart from the regular agenda flow, news centers need to work quickly, practically and actively in order to inform the public in crisis situations. This means that the journalist who produces the relevant content is expected to produce content quickly from the right source. The digitalization of communication channels has also transformed news sources. This has been an important factor that has increased the use of social media by journalists in terms of both communication and resources. In the study, how and for what purpose journalists use social media in crisis situations, what kind of strategy they follow to find information sources and produce content, based on Twitter, the purpose and frequency of use of Twitter by the journalists in times of crisis, the crisis management of the news centers in crisis and the confirmation of the information source are examined. In this study, with 103 journalists, the Social Media Usage Scale (0.864), the Social Media Usage Habits Scale (0.945), the Social Media Confirmation Scale (0.705) and The Level of Organizational Resilience Capacity Scale (0.907) is adapted and used.
It was found in the research findings that the participants used Twitter intensively for information and communication purposes, they mostly confirmed the information they obtained from Twitter by researching from different sources, the participants did not trust the shares of general social media users, but they trusted the shares of their acquaintances, which may cause the dissemination of unconfirmed information. Again, it was found in the research findings that the participants took the initiative and extra responsibility to achieve their business goals in times of crisis, that they used social media intensively but consciously during these periods, and that the right-wrong distinction would not be very healthy due to exposure to too much content on social media and alienation.

Anahtar Kelimeler

Journalist, News, Crisis Management, Content Production, Alienation, Social Media, Twitter

Kaynakça

• Acharya, U., Pathak, T., KC, B., Karki, B., Bhandari, R., Shrestha, U., & Dahal, R. (2012). Journalists and social media: 2011 national survey on Nepali journalists. Center for Media Research–Nepal.
• Akat, Ö. (2000). Uygulamaya Yönelik İşletme Politikası ve Stratejik Pazarlama. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Akdağ, M. (2005). Halkla ilişkiler ve kriz yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 1-20.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Journal of Yaşar University, 4(15), 2435-2450.
• Altunbaş, F. ve Kul, M. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı Alışkanlıklarının Ölçümlenmesi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Örneği. Akademik Bakış Dergisi. Sayı: 51. 414-423.
• Civeleker, M. (2017). Yeni medya ile değişen haber söylemi: Hürriyet gazetesi ve hurriyet. com. tr örneği.
• Çakır, M. (2013). Sosyal Medya ve Gösteri. A. Büyükaslan ve A. M. Kınık (Ed.). Sosyal Medya. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Çaplı, B. ve Taş, O. (2009). Televizyon Haberciliğinde Etik Sorunlar. B. Çaplı ve H. Tuncel, (Ed.), Kriz Haberciliği içinde (237-250). Ankara: Fersa.
• Çömlekçi, M. F. ve Başol, O. (2019). Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir Inceleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. (30), 55-77.
• Demirtaş, A. G. H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 23(23), 353-373.
• Duğan, Ö., & Akıncı, S. (2019). Gazetecilerin Kriz Dönemlerinde Halkla İlişkiler Çalışanlarına Bakış Açılarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. İletişim, (30).
• Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ergil, D. (2014) “Yabancılaşma Kuramına İlk Katkılar”. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/33/3/8.pdf.
• Gascoigne, T. Y. Metcalfe, J. (1997). Incentives and impediments to scientists communicating through the media. Science Communication, 18(3), 265-282.
• Geyer, F. (2004). “Sociology of Alienation”, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Ed. Neil J. Smelser, Paul B. Baltes. Oxford: Elsevier Science Ltd.
• Gerçek, M. ve Börekçi, D. Y. (2017). Birey Düzeyinde İlişkisel ve Operasyonel Rezilyans (Yine/Yenilenme) Kapasitesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması1. İşletme Araştırmaları Dergisi İSARDER. 9(3). 149-176.
• Giddens, A. (2012). Modernliğin Sonuçları. 5. Baskı. Ersin Kuşdil (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Girgin, A. (1998). Haber yazma teknikleri. Ankara: İnkılap Kitabevi.
• Haşit, G. (2000). İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiyenin Büyük Sanayi İşletmeleri Üzerinde Yapılan Araştırma Çalışması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları:616.
• Hochschild, A. R., (1983). The Managed Heart. Berkeley: University of California Press.
• Jenkins, H. (2006). Convergence Culture. New York, NYU Press.
• Karagülle, A. E. ve Çaycı, B. (2014). Ağ Toplumunda Sosyalleşme ve Yabancılaşma. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 4(1), 1-9.
• Kiernan, L. (2017). ‘Frondeurs’ and fake news: how misinformation ruled in 17th-century France. The Conversation. Erişim adresi: https://theconversation.com/frondeurs-and-fake-news-how- misinformation-ruled-in-17th-century-france-81196
• Klan, G. (2003). Crisis Leadership: How Military Lessons and Corporate Experiences Can Help Leaders Find Opportunity in Times of Greensboro.USA: Center for Creative Leadership.
• Kernisky, D. A. (1997). Proactive Crisis Management and Ethical Discourse: Dow Chemical’s İssues Management Bulletins 1979-1990, Journal of Business Ethics, 16(8), s.s. 843-853.
• Korkmazyürek, H. ve Basım, N. (2009). İş Modeli ve Kriz Yönetimi. Ankara: Siyasal Basın Yayın Dağıtım.
• Kökden, F. Ç., & Murşit, I. Ş. I. K. (2018). Çalışma hayatında duygusal emek ve işe yabancılaşma ilişkisi: banka çalışanları üzerine bir uygulama. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 23(4).
• Kurt, H. (2014). Gazetecilik pratiği ve sosyal medya.
• Mackenzie, A. (1995). Başarı ve Zaman. (Çev. Gürcan Banger). İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Ofluoğlu, G. ve Büyükyılmaz, O., (2008), Yabancılaşmanın Teorik Gelişimi ve Tarihsel Süreç İçinde Farklı Alanlarda Görünümleri, Kamuİş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:10. 113-144.
• Onursoy, S., Turan, E. A., Yeşilyurt, S., & Astam, F. K. (2020). Yalan Habere Karşı Tutum ve Davranışlar: Üç Üniversite Örneğinde Durum Araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 34(3), 485-508.
• Osmanoğlu, Ö. (2016). Hegel’den Marcuse’ye yabancılaşma olgusu. Üsküdar üniversitesi sosyal bilimler dergisi, (3), 65-92.
• Özek, A. İ. (2019). Sosyal Medya Kullanımı, Bilgi Paylaşımı ve Yeniliğe Karşı Direnç İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gebze Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Strateji Bilimi Anabilim Dalı.
• Pavlik, J. V. (2013). Yeni Medya ve Gazetecilik. (M. Demir ve B. Kalsın, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Sayımer İ. (2008). Sanal Ortamda Halkla İlişkiler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Sezgin, F. (2003). Kriz yönetimi. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 181-195.
• Sine, R., & Sarı, G. (2018). Sosyal Medya Ekseninde Üretilen Ve Tüketilen İmaj: Yaşam Koçları Örneği. Dijital Çağda İletişim, 63.
• Steen-Johnsen, K., Ihlebæk, K. Andrea ve Enjolras, B. (2016). News on new platforms: Norwegian journalists face the digital age. The Crisis of Journalism Reconsidered: Democratic Culture, Professional Codes, Digital Future, 190-209.
• Şahin, M. (2016). Geleneksel Medyanın Yeni Rakibi: Yeni Medya ve Canlı Yayınlar. Yeni Medya. 1, 50-63.
• Tutar, H. (2000). Kriz ve Stres Ortamında Yönetim. İstanbul: Hayat Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri.
• Uzun, R. (2006). Gazetecilikte Yeni Bir Yönelim: Yurttaş Gazeteciliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 633-656.
• Uzunoğlu, S. (2018). Gazeteci Emeğinin Dönüşümü ve Güvencesizleşme: Türkiyeli Dijital Haber Odalarının Serbest Muhabirleri Üzerine Bir Çalışma. Moment Dergi, 5(2).
• Ünal, R. (2017). Yeni Medyada Yeni Habercilik ve İş Modeli Arayışları: Medyascope örneği. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (26), 83-107.
• Yüksel, E. (2006). Gerçek Yaşam, Medyadaki Gerçek ve Terör Haberciliği. Terörün Görüntüleri, Görüntülerin Terörü, Konya: Çizgi Kitabevi.