GASTRONOMİ VE MUTFAK SANATLARI ALANINDA DOKTORA DÜZEYİNDE YAZILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2024, , 1 - 10, 30.06.2024

Dilek Karakaş , Melisa Çelenk

https://doi.org/10.5281/zenodo.12594400

Öz

Türkiye’de gastronomi ve mutfak sanatları alanı son yıllarda büyük gelişme göstermiştir. Bu alanda eğitim veren üniversiteler de bu gelişmeden etkilenmiş ve neticesinde üniversite sayılarında hızlı bir artış görülmüştür. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı, Ulusal Tez Merkezi’nde doktora düzeyinde “gastronomi ve mutfak sanatları” üzerine yazılmış tezlerin bibliyometrik analizini yaparak bu alanda hangi konular üzerinde çalışıldığını tespit etmektir. Araştırmanın amacına ulaşmak için nitel araştırma yöntemlerinden olan durum analizine başvurulmuştur. Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilen bulgularla toplamda 89 adet doktora tezine ulaşılmıştır. Araştırmanın evrenini 2017-2023 yılları arasında yazılmış olan doktora tezleri oluşturmaktadır. Tezlerin sınıflandırılmasında bazı parametreler kullanılmıştır. Parametreler doğrultusunda bulgular elde edilmiştir. Doktora düzeyinde yazılmış ilk tezin 2017 yılında olduğu, yazım dilinin %96,63 oranla Türkçe olarak tercih edildiği, % 57,30 oranla nicel araştırma yöntemlerine başvurulduğu, %42,70 oranla gastronomi ve mutfak sanatları ana bilim dalında yazıldığı belirlenmiştir. Bununla beraber tezler enstitülere göre ayrıldığında sosyal bilimler enstitüsünde yazılmış tezlerin %61,80 oranla çoğunlukta olduğu ve tez başlıklarının %23,60 oranla gastronomi ve tüketici davranışları ve %24,72 oranla gastronomi turizmi olarak yazıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bibliyometri, Gastronomi, Doktora Eğitimi.

Kaynakça

• Acar, D., Güldemir, O., ve Aksöz, E. O. (2020). Gastronomiye çok disiplinli bakış: Lisansüstü tezlerine yönelik bir değerlendirme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 535-558.
• Akbulut, A. B. (2019). Destinasyon markası oluşumunda gastronomik kimlik ve imaj: Konya örneği (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı.
• Akkaya, A., ve Özcan C. C. (2019), Türkiye’de gastronomi turizminin ekonomik etkilerinin indeks değerlendirmesi, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(32):251-267.
• Alparslan, K. (2019). Yöresel yemeklerde moleküler gastronomi kullanımı (Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Arslanhan, Y., ve Özdemir Yaman, Z. (2020). Gastronomi ve mutfak sanatları bölüm mezunlarının eğitime ilişkin memnuniyet düzeyleri ile istihdam özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2013-2028.
• Aslan, S., ve Toprak, L. (2023). Bibliometric analysis of graduate theses written in the field of gastronomy in 2021. University of South Florida (USF) M3 Publishing, 16(9781955833110), 7.
• Atasoy, B. (2019). Destinasyon tercihinde bir motivasyon faktörü olarak gastronomi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Ayaz, N., ve Türkmen, B. M. (2018). Yöresel yiyecekleri konu alan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 2(1), 22-38.
• Çuhadar, M., ve Morçin, İ. (2020). Türkiye’de gastronomi turizmi ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(1), 92-106.
• Görkem, O., ve Sevim, B. (2016). Gastronomi eğitiminde geç mi kalındı? Acele mi ediliyor? Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 977-988.
• Güdek, M. (2018). Türkiye’de yükseköğretim düzeyinde yürütülen gastronomi programları ve program amacına yönelik öğrenci beklentileri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı. Ankara.
• Güldemir, Osman ve Akarçay, Erhan. (2020). Koca Ustadan Issız Adama Türkiye’de Aşçılık Mesleğinin Değişimi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), ss. 896-914.
• Gürsoy, D. (2014). Deniz Gürsoy’un gastronomi tarihi. İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Güzeller, C. O., ve Çeliker, N. (2017). Geçmitenş günümüze gastronomi bilimi: Bibliyometrik bir analiz. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 5(Special Issue 2), 88-102.
• Hatipoğlu, A. (2010). İnançların gastronomi üzerindeki etkileri: Bodrum’daki beş yıldızlı otellerin mutfak yöneticilerinin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karaca, E. (2018). Dünya genelindeki yükseköğretim kurumlarında verilen gastronomi öğreniminin karşılaştırılmalı analizi (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Kücükkömürler, S., Şirvan, U.N.B ve Sezgin, A.C. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de gastronomi turizmi, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2):78-85.
• Okumus, B., Koseoglu, M. A., ve Ma, F. (2018). Food and gastronomy research in tourism and hospitality: A bibliometric analysis. International Journal of Hospitality Management, 73, 64-74.
• Özbay, G. (2017). Dünden bugüne gastronomi, Sarıışık, M. (Ed.), Tüm yönleriyle gastronomi bilimi içinde (1-9). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özbay, G., ve Semint, S. (2020). Gastronomi temalı festivallerde katılımcı deneyimi üzerine bir araştırma: uluslararası pişmaniye festivali örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 315-341.
• Özdemir, G., ve Dülger Altıner, D. (2019) Gastronomi kavramları ve gastronomi turizmi üzerine bir inceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1): 1-14.
• Quan, S., and Wang, N. (2004). Towards a structural model of the tourist experience: An illustration from food experiences in tourism. Tourism Management, 25(3), 297-305.
• Richards, G. (2002). Tourism Gastronomy. A-M. Hjalager & G. Richards (Eds.), Gastronomy: and Essential Ingredient in Tourism Production and Consumption? (3- 20) Londra: Routledge.
• Santich, B. (2004). The study of gastronomy and its relevance to hospitality education and training. International Journal of Hospitality Management, 23(1), 15-24.
• Sarıışık, M., ve Özbay, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, Güz: 264 – 278.
• Sarıoğlan, M. (2013). Industrial provision of practice skills of students training gastronomy education (case of Turkey). International Journal on New Trends in Education and Their Implications,Online Submission, 4(4), 216-220.
• Semint, S. (2020). Türkiye’de Gastronomi ve mutfak sanatları eğitiminin temel sorunları üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Semint, S., ve Özbay, G. (2021). Gastronomi ve mutfak sanatları eğitiminde istihdam yapısına ilişkin bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 2060-2075.
• Sezen, T. S. (2018). Gastronomi Eğitiminin Mevcut Durumunun Analizine Yönelik Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı.
• Sormaz, U., Akmeşe, H., Gunes, E., ve Aras, S. (2016). Gastronomy in tourism, 3rd global conference on busıness, economıcs, management and tourısm, 26-28 November 2015, Rome, Italy. Procedia Economics and Finance 39 ( 2016 ) 725 – 730.
• Şahin, E., Akdağ, G., Çakıcı, C., ve Onur, N. (2018). Gastronomi ve mutfak sanatları anabilim dallarında yayınlanan tezlerin bibliyometrik analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 30-41.
• Şengül, S., ve Türkay, O. (2016). Akdeniz mutfak kültürünün gastronomi turizmi bağlamında değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4/Special İssuel., 86-99.
• Tayfun, A., Ülker, M., Gökçe, Y., Tengilimoğlu, E., Sürücü, Ç., ve Durmaz, M. (2018). Turizm alanında yiyecek ve içecek ile ilgili lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2024). Gastronomi. https://tdk.gov.tr/ [Erişim Tarihi; 02 Şubat 2024].
• Tez, Z. (2015). Lezzetin Tarihi: Geçmişten bugüne yiyecek, içecek ve keyif vericiler. İstanbul: Hayykitap. 3. Baskı. Türkiye İstatistik Kurumu, (2023). https://www.tuik.gov.tr/ (07.03.2024).
• Ünlü, D., ve Dönmezdoğan, M. (2008). Mutfakta yenilik: Moleküler gastronomi. II Ulusal Gastronomi Sempozyumu.
• Üzülmez, M., Özata E., Akdağ G., Sormaz Ü., ve Onur, N. (2017). Gastronomi üzerine araştırmalar: Gastronomi turizmi ve gastronomi turistlerinin deneyimlerine yönelik bir inceleme. 1. Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık, 85-96.
• Üzümcü, O. (2018), Gastronomi kültürü ve gastronomi turizmi açısından Likya bölgesini ziyaret eden turistler üzerine bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Vogel, D., Sohn, A. P., and Gomes, K. (2021). Analysis of competencies models in culinary arts higher education. Journal of Culinary Science & Technology, 19(2), 171-186.
• Yazıcıoğlu, İ., ve Özata, E. (2018). Gastronomi ve mutfak sanatları bölümü öğretim elemanlarının ders programlarına yönelik algıları. 1-10.