1990 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA MELODRAMATİK İMGELEM

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 7 - 33, 30.04.2019

Sinem Evren Yüksel

Öz

Bu çalışma melodramatik imgelemin Türk sinemasında nasıl bir dönüşüme uğradığını ve modernlikle ilişkisi bağlamında hangi toplumsal fantazilere seslendiğini konu almaktadır. Melodram özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllarda Türk sinemasının temel anlatı biçimlerinden birini oluşturmuş ve Türkiye’nin modernleşme süreciyle ilişki içinde pek çok film türünün içine sızan bir tahayyül biçimi olarak işleyişini sürdürmüştür. Çalışmada melodrama türsel yaklaşım sorunlaştırılmakta ve melodram, modernlik ve travma kuramı arasındaki bağlantıları görmek açısından bir anlamlandırma sistemi olarak ele alınmaktadır. Çalışma Türk sinemasını ve melodramatik geleneği Türkiye’deki modernlik tasarımları ve travmatik yarılmalar bağlamında değerlendirmekte ve bu değerlendirmeler ışığında 2000’li yıllarda çekilmiş olan üç filmi (Babam ve Oğlum,Gönül Yarası ve Güneşi Gördüm) derinlemesine analiz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Melodramatik imgelem, modernlik, travma kuramı

Melodramatic Imagination in Turkish Cinema After 1990

Öz

This study aims to reveal how melodramatic imagination is transformed in Turkish cinema and which social fantasies it addresses in the context of its relationship with modernism. Melodrama has been the basic discourse form of Turkish cinema, especially during the 1960s and 1970s, and has continued to be the form of imagination that penetrates a number of genres related to the Turkish modernization process. In the first part of the study, the genre approach to melodrama is examined. Melodrama is treated as a system of interpretation to expose the connection between modernism and trauma theory. The second part of the study considers Turkish cinema and melodramatic tradition in the context of modernist concepts and traumatic events. In light of these considerations, the study undertakes an in-depth analysis of three films (Babam ve Oğlum, Gönül Yarası and Güneşi Gördüm) that were made in the 2000s.

Anahtar Kelimeler

Melodramatic imagination, modernity, trauma theory

Kaynakça

• Abisel, N. (2005). Türk Sineması Üzerine Yazılar. Ankara: Phoenix.
• Akbal Süalp, Z. T. (2009). Yabanıl, Dışarlıklı ve Lümpen Hiçlik Kutsamaları. D. Bayrakdar (Ed.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler, 8, 133-145. İstanbul: Bağlam.
• Akbulut, H. (2008). Kadına Melodram Yakışır: Türk Melodram Sinemasında Kadın İmgeleri. İstanbul: Bağlam.
• Akbulut, H. (2012). Yeşilçam’dan Yeni Türk Sinemasına Melodramatik İmgelem. İstanbul: Hayalperest.
• Argın, Ş. (2009). Türk Aydınının Devlet Aşkı ve Aşkın Devlet Anlayışı. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Dönemler ve Zihniyetler (9. Cilt, s. 84-111). İstanbul: İletişim.
• Arslan, S. (2005). Melodram. İstanbul: L&M.
• Arslan, S. (2011). Cinema in Turkey. New York: Oxford University Press.
• Arslan, U. T. (2005). Bu Kâbuslar Neden Cemil: Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk. İstanbul: Metis.
• Arslan, U. T. (2010). Mazi Kabrinin Hortlakları: Türklük Melankoli ve Sinema. İstanbul: Metis.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Behçetoğulları, P. (2001). Melodram: Kadınsı Bir Film Türü. İLEF-Yıllık 1999, 55-75.
• Berger, J. (1997). Trauma and Literary Theory. Contemporary Literature, 38(3), 569-582.
• Berktay, F. (2004). Doğu ile Batının Birleştiği Yer: Kadın İmgesinin Kurgulanışı. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık (3. Cilt, s. 275-285). İstanbul: İletişim.
• Berman, M. (2005). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor (Ü. Altuğ & B. Peker, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Bora, T. (2005). Sol ve Sinizm. Birikim, 198, 43-50.
• Brooks, P. (1995). The Melodramatic Imagination: Balzac, Henry James, Melodrama and the Mode of Excess. New Haven ve Londra: Yale University Press.
• Cebenoyan, C. (2010). Yeni Regresif Türk Sineması. Altyazı, 98, 56-59. Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (C. Soydemir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Çelenk, S. (2006). Anlatı Kapanır Hayat Devam Eder: Yazı Tura –Babam ve Oğlum. Birikim, 202, 107-116.
• Elayton, L. (1998). Blue Velvet: Erkek Gelişiminin Bir Öyküsü (N. Akgün Çomak, Çev.). 25. Kare, 24, 23-35.
• Elsaesser, T. (1987). Tales of Sound and Fury: Observations on the Family Melodrama. C. Gledhill (Ed.), Home is Where The Heart is: Studies in Melodrama and The Woman’s Film (s. 43-69). Londra: BFI.
• Erdoğan, N. (1995). Ulusal Kimlik, Kolonyal Söylem ve Yeşilçam Melodramı. Toplum ve Bilim, 7, 177-196.
• Erdoğan, N. (2001). Yeşilçam’ın Hayaletleri. İletişim, 10, 251-256.
• Freud, S. (2002). Yas ve Melankoli (E. Kapkın ve A. Tekşen Kapkın, Çev.) Metapsikoloji: Haz İlkesinin Ötesinde Ego ve İd ve Diğer Çalışmaları (s. 243-259). İstanbul: Payel.
• Gledhill, C. (1987). The Melodramatic Field: An Investigation. C. Gledhill (Ed.), Home is Where The Heart is: Studies in Melodrama and The Woman’s Film. (s. 5-39). Londra: BFI.
• Gürbilek, N. (2004a). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis.
• Gürbilek, N. (2004b). Kör Ayna, Kayıp Şark: Edebiyat ve Endişe. İstanbul: Metis.
• Gürbilek, N. (2008). Mağdurun Dili. İstanbul: Metis.
• Hayward, S. (2004). Cinema Studies: The Key Concepts. Londra & New York: Routledge.
• İnsel, A. (2005). Türkiye Toplumunun Bunalımı. İstanbul: Birikim.
• Kadıoğlu, A. (2008). Türkiye’de Vatandaşlığın Anatomisi. Ayşe Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara (s. 167-184). İstanbul: Metis.
• Kandiyoti, D. (1998). Cinselliğin İnkârı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları. 75 Yılda Kadılar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Kaplan, E. A. (2001). Melodrama Cinema Trauma. Screen, 42(2), 201-205.
• Kaplan, E. A. & Wang, B. (2004). Introduction: From Traumatic Paralysis to the Force Field of Modernity. E. A Kaplan & B. Wang (Ed.), Trauma and Cinema. (s. 1-22). Hong Kong: Hong Kong University Press.
• Kaptanoğlu, C. (2010). Birarada Tutulmak-Birarada Yaşamak. Toplum ve Bilim, 188, 235-243.
• Kozaklı, S. & Özkazanç, A. (1997). 1980’lerde Gündelik Yaşam. Mürekkep, 8, 41-49.
• Kristeva, J. (2004). Korkunun Güçleri: İğrençlik Üzerine Deneme (N. Tutal, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• McGowan, T. (2012). Gerçek Bakış. (Z. Özen Barkot, Çev). İstanbul: Say. Moretti, F. (2005). Mucizevi Göstergeler: Edebi Biçimlerin Sosyolojisi Üzerine (Z. Altıok, Çev.). İstanbul: Metis.
• Nagel, J. (2004). Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. (A. Bora, Çev.). A. G. Altınay (Ed.), Vatan Millet Kadınlar (s. 65-101). İstanbul: İletişim.
• Neale, S. (1990). Questions of Genre. Screen, 31(1), 45–66.
• Newman, S. (2006). Bakunin’den Lacan’a: Anti Otoriteryanizm ve İktidarın Altüst Oluşu (K. Kızıltuğ, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Özgüven, F. (2001). Ağızda Kalan Tad: Türk Sineması. D. Derman (Ed.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 1 (s. 67-78). İstanbul: Bağlam.
• Rocchio, V. (1999). Cinema of Anxiety. Austin: University of Texas Press.
• Rowe, K. (1995). Melodrama and Men in Post Classical Romantic Comedy. P. Kirkham & J. Thumim (Ed.), Me Jane: Masculinity Movies and Women (s. 184-193). Londra: Lawrence and Wishard.
• Ryan, M. & Kellner D. (1997). Politik Kamera: Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Saybaşılı, N. (2011). Sınırlar ve Hayaletler: Görsel Kültürde Göç Hareketleri (B. Doğan, Çev.). İstanbul: Metis.
• Singer, B. (2001). Melodrama and Modernity. New York: Columbia University Press.
• Starks, L. S. (2002). ‘Remember Me’: Psychoanalysis, Cinema and the Crisis of Modernity. Shakespeare Quaterly, 53(2), 181-200.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis.
• Tunalı, D. (1996). Batı’dan Doğu’ya Hollywood’dan Yeşilçam’a Melodram. Ankara: Aşina.
• Williams, L. (1998). Melodrama Revisted. N. Brown (Ed.), Refiguring American Film Genres: History and Theory. Berkeley: University of California Press.
• Žižek, S. (2008a). İdeolojinin Yüce Nesnesi (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
• Žižek, S. (2008b). Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.