BABAMIN KANATLARI'NDA "YOKLUĞUN ESTETİĞİ" YA DA "ÖLÜMÜN İMGESİ(ZLİĞİ)"

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 7 - 34, 25.04.2022

Hayriye Kapusuz

https://doi.org/10.32001/sinecine.969195

Öz

Sinema çalışmalarında film, kendi kapsamı dışındaki soruları yanıtlamak için bir araç ya da kendine içkin görsel-işitsel ve estetik nitelikleriyle düşünceyi inşa eden “eyleyen” olarak konumlandırılmaktadır. Filmin, varsayılan gerçekliğin bir temsili olduğu yaklaşımından hareket eden söylem ve temsil odaklı analiz yöntemleri, görsel-işitsel öğeleri önsel olarak belirlenen anlamın ileticileri olarak kabul etmekte, görüntüyü dil ve gösterge sisteminin işleyişine tabi tutmaktadır. Görsel dönemeç ve yeni materyalizm yaklaşımları ise dil ve logos odaklı temsilci düşünceyi sorunsallaştırmaları bakımından aynı epistemolojik sorgulamadan hareket eder. Bu sorgulama, nesne ve özne arasında yapılan ayrım, epistemoloji ve ontoloji arasındaki ilişki ve bunlara bağlı olarak bilgi üretim pratiklerimiz üzerine düşünmeye yöneltmektedir. Bu çalışmada, görsel dönemeç ve yeni materyalizm yaklaşımlarının film analiz yöntemleri için sundukları imkanlar, Kıvanç Sezer’in Babamın Kanatları (2016) adlı filminin analizi çerçevesinde tartışılmıştır. Görüntü tabanlı analiz ile araştırma pratiği arasındaki etkileşimden oluşan araştırma kategorilerinden biri olan “Yokluğun Estetiği” ya da “Ölümün İmgesi(zliği)” başlıklı analiz kategorisine odaklanılmıştır. Filmin içeriğinden ve söyleminden uzaklaşmayı deneyerek görüntünün kendisine yönelen analiz yöntemi, sinematografik bir operasyon olarak alan/alan-dışı düzenlemelerinin varlık-yokluk diyalektiğini, imgeleştirilemeyen (işçi) ölüm(ü) olgusunu ve ölüm kavramını/düşüncesini kurduğunu ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte yeni materyalizmin kabullerinden hareketle film üzerine/film ile yürütülen araştırma sürecinin, pratiğinin ve ortamının görme ve algılama biçimleri ve dolayısıyla bulguları üzerine etkilerinin yansıtılması, görüntünün araştırma nesnesi ile araştırma yöntemi arasındaki konumu üzerine düşünmeye yöneltmiştir. Temsil ile temsil eleştirisi, metin/logos ile görüntü arasındaki işleyiş farklılığından, görüntü ve algı arasındaki ilişkiden hareket eden araştırma, görüntü merkezli bir çözümleme yönteminin dil ve göstergebilimsel bir araştırmaya kıyasla ne tür bilgi farklılıkları oluşturduğuyla, görüntünün bilgisiyle ilgilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni materyalizm, görsel dönemeç, film estetiği, film analiz yöntemleri

"THE AESTHETIC OF ABSENCE" OR "IMAGE(LESS) OF DEATH" IN MY FATHER'S WING

Öz

In cinema studies, a film is a means of answering questions beyond the film itself, an “agency” that uses its inherent audio-visual and aesthetic qualities to articulate an idea. Discourse- and representation-oriented analysis methods begin from the premise that film is a representation of assumed reality; they accept a film’s audio-visual elements as transmitters of meaning and subject the image to the workings of the language and sign system. The visual turn and new materialism, however, approach things differently. Starting from the same epistemological position, they problematize representational thinking focused on language and logos, inviting us to reflect on the distinction between object and subject, the relationship between epistemology and ontology, and our practices of knowledge production. In this study, the possibilities the visual turn and new materialism offer for film analysis are discussed within the framework of an analysis of My Father’s Wings (Kıvanç Sezer, 2016). Focusing on the interaction between image-based analysis and research practice, this study explores “The Aesthetic of Absence” or “Image(lessness) of Death.” By moving away from the content and discourse of the film and focusing on the image itself, the film analysis method reveals that the dramatic content of the film—the unpresentable phenomenon of death—is transformed into a cinematographic operation that articulates a concept and notion of death. Meanwhile, new materialism raises questions about the very act of reflection and the impact one’s context has on modes of seeing and perceiving. It thus invites us to rethink the position of the image as a research object and research method. Starting from the critique of representation and representation itself, this study also considers the difference between text/logos and image, the relationship between image and perception, and the knowledge evoked by the image. 

Anahtar Kelimeler

visual turn, film aesthetics, New materialism

Kaynakça

• Alkın, Ö. (2018). Errettung der äußeren Migrationswirklichkeit durch den Film. Eine polyzentrisch-ästhetische Analyse familialer Tableaus in den Ehrenmorddramen Die Fremde (D, 2010) und Die Blüte der Jahreszeit (TR, 2012). Ege Alman Dili ve Edebiyatı Araştırma Dergisi, 12, 1-39.
• Bachmann-Medick, D. (2016). Cultural Turns: New Orientations in the Study of Culture. Boston: De Gruyter.
• Barad, K. (2007). Meeting the Universe Halfway Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham & London: Duke University Press.
• Barker, J. M. (2009). The Tactile Eye: Touch and the Cinematic Experience. Berkeley: University of California Press.
• Bee, J. & G. Egert (2020). Experimente lernen, Techniken tauschen. Zur Einleitung, J. Bee & G. Egert (Eds.), Experimente lernen, Techniken tauschen: Ein spekulatives Handbuch (s. 7-26). Weimar: Nocturne.
• Boehm, G. (2007). Iconic Turn. Ein Brief. H. Belting (Ed.), Bilderfragen: Die Bildwissenschaften im Aufbruch (s. 27-37). München: Wilhelm Fink Verlag.
• Bonitzer, P. (2011). Kör Alan ve Dekadrajlar (Çev. İ. Uysal). İstanbul: Metis Yayınları.
• Coole, D. & Frost, S. (2010). New Materialisms: Ontology, Agency, and Politics. Durham & London: Duke University Press.
• Deleuze, G. (2014). Sinema I: Hareket-İmge (Çev. S. Özdemir). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Fischer-Lichte, E. (2004). Ästhetik des Performativen. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
• Fischer-Lichte, E. (2012). Performativität: Eine Einführung. Bielefeld: transcript Verlag.
• Gönen, M. (2008). Paradoksal Sanat Sinema. İstanbul: Versus Kitap.
• Hagener, M. & Pantenburg, V. (2020). Die Lenkung der Aufmerksamkeit. M. Hagener & V. Pantenburg (Eds.), Handbuch Filmanalyse (s. 191-194). Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları (Çev. İ. Dündar). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Hanich, J. (2012). Auslassen, Andeuten, Auffüllen: Der Film und die Imagination des Zuschauers – Eine Annäherung. J. Hanich & J. Wulff (Eds.), Auslassen, Andeuten, Auffüllen: Der Film und die Imagination des Zuschauers (s. 7-32). Müchen: Wilhelm Fink Verlag.
• Hartmann, F. (2003). Medienphilosophische Theorien. S. Weber (Ed.), Theorien der Medien. Von der Kulturkritik bis zum Konstruktivismus (s. 290-320). Konstanz: UTB
• Hofer, K. P. (2017). Repräsentation als agentieller Schnitt? Provokationen und Potentiale im Verhältnis von New Materialism und (feministischer) Filmwissenschaft. Open Gender Journal, 1, 1-19.
• Hurth, E. (2004). Alle Toten auf ihre Plätze! Die mediale Inszenierung des Todes. Mainz: Matthias-Grünewald-Verlag.
• Kammerer, D. (2020). Qualitative Verfahren der Filmanalyse, M. Hagener & V. Pantenburg (Eds.), Handbuch Filmanalyse (s. 385-396). Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Kappelhoff, H. (2018). Kognition und Reflexion: Zur Theorie filmischen Denkens. Berlin & Boston: De Gruyter.
• Kirsten, G. (2013). Filmischer Realismus. Marburg: Schüren Verlag.
• Kracauer, S. (1985). Theorie des Films: Die Errettung der äußeren Wirklichkeit. Frankfurt am Main: Shurkamp Verlag.
• Marks, L. (2000). The Skin of the Film: Intercultural Cinema, Embodiment, and the Senses. Durham & London: Duke University Press.
• Metten, T. & Meyer, M. (2016). Reflexion von Film – Reflexion im Film. T. Metten & M. Meyer (Eds.), Film. Bild. Wirklichkeit: Reflexion von Film - Reflexion im Film (s. 9-71). Köln: Halem Verlag.
• Mitchell, W. J. T. (1994). Picture Theory: Essays on Verbal and Visual Representation. Chicago & London: The University of Chicago Press.
• Mitchell, W. J. T. (1997). Der Pictorial Turn. (C. Kravagna (Ed.), Privileg Blick: Kritik der visuellen Kultur (s. 15-40). Berlin: id-Verlag.
• Mitchell, W. J. T. (2005). What Do Pictures Want?: The Lives and Loves of Images. Chicago & London: The University of Chicago Press.
• Nünning, A. (2016). Perspektiven der Kulturwissenschaften im internationalen Kontext. Kulturwissenschaftliche Zeitschrift, 1, 70-75.
• Remter, M. (2017). Die Erfahrung des Unsichtbaren. Evokation im Dokumentarfilm. München: readbox publishing.
• Robnik, D. (2007). Körper-Erfahrung und Film-Phänomenologie. J. Felix (Ed.), Moderne Film Theorie (s. 246-280). Mainz: Bender Verlag.
• Sezer, K. (Yönetmen). (2016). Babamın Kanatları [Film]. Türkiye: Nar Film & İstanbul Digital.
• Shaviro, S. (1993). The Cinematic Body. Minneapolis & London: University of Minnesota Press.
• Sobchack, V. (2004). Carnal Thoughts: Embodiment and Moving Image Culture. Berkeley, Los Angeles & London: University of California Press.
• Williams, L. (1991). Film Bodies: Gender, Genre, and Excess. Film Quarterly, 4, 2-13.
• Zahn, M. (2012). Ästhetische Film-Bildung: Studien zur Materialität und Medialität filmischer Bildungsprozesse. Bielefeld: transcript Verlag.