LIFE OF PI: ÖTEMETİNSEL BİR FİLM OKUMASI

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 423 - 454, 23.11.2023

Doğan Aydın

https://doi.org/10.32001/sinecine.1282912

Öz

Yönetmenliğini Tayvanlı sinemacı Ang Lee’nin üstlendiği 2012 ABD yapımı bir film olan Life of Pi (Pi’nin Yaşamı), taşıdığı altmetinler ve metinlerarası bağlantılar nedeniyle dikkate değer bir yapıdadır. Filmin sembolik dili, metaforik anlatımı ve mitolojik göndermeleri, çözümlenmesi gereken bir göstergeler zinciri sunmaktadır. Anlatının aktardığı alegorik öykü, bu öyküye kaynaklık eden diğer metinler, ana karakterin psikopatolojisi, dinsel sorgulamalar ve mitolojik göstergeler, filmin metinlerarasılık yaklaşımıyla çözümlenmesini gerekli kılmaktadır. Fransız yapısalcı edebiyat kuramcısı Gerard Genette’in ötemetinsellik adını verdiği yaklaşım, metinlerarasılığı da içinde barındıran bir kavramsallaştırmadır. Metinlerarasılık, yanmetinsellik, önmetinsellik, üstmetinsellik ve ilerimetinsellik kategorilerinden oluşan bu yaklaşım, ABD’li film kuramcısı Robert Stam tarafından sinemaya uyarlanmış ve film çözümlemelerinde kullanılmıştır. Bu çalışmada da ötemetinsellik kavramsallaştırmasından faydalanılmış ve Life of Pi filminin göstergeler aracılığıyla taşıdığı anlamlar çözümlenmiştir. Filmin başkahramanı o sıralar on altı yaşında olan Pi Patel’dir. Ailesiyle birlikte Hindistan’dan Kanada’ya göç ederken bindikleri gemi sulara gömülmüştür. Anlatı, Pi’nin kazadan kurtulan tek insan olarak okyanusta bir kaplanla geçirdiği hayatta kalma mücadelesine odaklanır.. Çalışmada ilk olarak anlatının alegorik yapısı üzerinden bir değerlendirme yapılmış ve alegorinin gönderme yaptığı gerçeklik konu edinmiştir. Ardından ise filmdeki dinsel sorgulamalar ve karakterlerin dinsel inançlarının temelleri aktarılmıştır. Sonrasında ise Life of Pi anlatısına kaynaklık eden diğer metinlere, ana karakterin ruhsal durumuna ve inisiyasyon yolculuğuna değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Life of Pi, Gerard Genette, ötemetinsellik, sinemada metinlerarasılık, ilerimetin

LIFE OF PI: A TRANSTEXTUAL FILM READING

Öz

Life of Pi, a 2012 US film directed by Taiwanese filmmaker Ang Lee, is notable for its subtexts and intertextual connections. The film's symbolic language, metaphorical narrative and mythological references present a chain of signs that need to be analyzed. The allegorical story conveyed by the narrative, the other texts that are the source of this story, the psychopathology of the main character, religious questioning and mythological references make it necessary to analyze the film with an intertextual approach. The French structuralist literary theorist Gerard Genette's conceptualization of what he called transtextuality is a conceptualization that includes intertextuality. This approach, which consists of the categories of intertextuality, paratextuality, architextuality, metatextuality and hypertextuality, was adapted to cinema by American film theorist Robert Stam and used in film analysis. In this study, the conceptualization of transtextuality was utilized and the meanings of the film Life of Pi were analyzed through signs. The protagonist of the movie is Pi Patel, who was sixteen years old at the time. While migrating from India to Canada with his family, the ship they were on sank into the water. The narrative focuses on Pi's struggle for survival with a tiger in the ocean as the only survivor of the accident. In this study, firstly, the allegorical structure of the narrative is evaluated and the reality to which the allegory refers is discussed. Then, the religious questionings in the movie and the foundations of the characters' religious beliefs are presented. Afterwards, the other texts that are the source of the Life of Pi narrative, the spiritual state of the main character and his journey of initiation are discussed.

Anahtar Kelimeler

Life of Pi, Gerard Genette, transtextuality, intertextuality in film, hypertext

Kaynakça

• 20th Century Studios. (2012, 27 Temmuz). Life of Pi | Official trailer 1 | 20th Century FOX [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9A0pSJ8eu4
• 20th Century Studios. (2012, 25 Ekim). Life of Pi | Official trailer 2 | 20th Century FOX [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=zoA-1gFmOIM
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler. Öteki.
• Aktulum, K. (2018). Sinema ve metinlerarasılık. Çizgi.
• Allard, S. (2020, 31 Temmuz). 5 things to know about Raksha Bandhan. Hindu American Foundation. https://www.hinduamerican.org/blog/5-things-to-know-about-raksha-bandhan
• Allison, T. (2016). The modern entertainment marketplace, 2000--present: Special/visual effects. C. Keil & K. Whissel (Eds.), Editing and special/visual effects (s. 172-186). Rutgers University Press.
• Ang Lee-Personal Quotes. (T.Y.). IMDb. https://www.imdb.com/name/nm0000487/bio?ref=nmdykqu#quotes
• Ark. (T.Y.). Dictionary.com. https://www.dictionary.com/browse/ark
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana: Edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar (Çev. C. Soydemir). Ayrıntı.
• Chatura. (T.Y.). Kidpaw. https://www.kidpaw.com/names/chatura
• Cosby, M. (2014, 24 Temmuz). The Tsimtsum symbol in Life of Pi. LitCharts. https://www.litcharts.com/lit/life-of-pi/symbols/the-tsimtsum
• Çıraklı, M. Z. (2015). Anlatıbilim: Kuramsal okumalar. Hece.
• De Man, P. (2008). Körlük ve içgörü: Çağdaş eleştirinin retoriği üzerine denemeler (Çev. C. Soydemir & F. B. Aydar). Metis.
• Dhir, M. (2016). The modern entertainment marketplace, 2000 - present: Editing. C. Keil & K. Whissel (Eds.), Editing and special/visual effects (s. 156-171). Rutgers University Press.
• Duman, N. (2019). Travma sonrası büyüme ve gelişim. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(7), 178-184. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/646947
• Eliade, M. (2003a). Dinsel inançlar ve düşünceler tarihi (Cilt I): Taş devrinden Eleusis Mysteria'larına (Çev. A. Berktay). Kabalcı.
• Eliade, M. (2003b). Dinsel inançlar ve düşünceler tarihi (Cilt III): Muhammed'den reform çağına (Çev. A. Berktay). Kabalcı.
• Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree (Çev. C. Newman& C. Doubinsky). University of Nebraska Press.
• Genette, G. (2020). Anlatının söylemi: Yöntem hakkında bir deneme (Çev. F. B. Aydar). Ayrıntı.
• Jahn, M. (2015). Anlatıbilim: Anlatı teorisi el kitabı (Çev. B. Dervişcemaloğlu). Dergah.
• Jameson, F. (1987). Postmodernism and consumer society. H. Foster (Ed.), The Anti-aesthetic: Essays on postmodern culture (s. 111-125). Bay Press.
• Kristeva, J. (1980). Desire in language: a semiotic approach to literature and art (Çev. A. A. Jardine, L. S. Roudiez, & T. Gora). Columbia University Press.
• Lee, A. (Yönetmen). (2012). Life of Pi [Video].ABD: 20th Century Fox.
• Mısırlısoy, M., Ceylan, S., & Atalay, N. B. (2016). Hayatta kalma bağlamının bellek yanılmaları üzerindeki etkisi. DTCF Dergisi, 56(2), 214-237. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2153511
• Palimpsest. (T.Y.). Dictionary.com. https://www.dictionary.com/browse/palimpsest
• Rifat, M. (1998). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları 1 - Tarihçe ve eleştirel düşünceler. YKY.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü: Kavramlar, yöntemler, kuramcılar, okullar. Türkiye İş Bankası.
• Rohter, L. (2002, 6 Kasım). Tiger in a lifeboat, panther in a lifeboat: A furor over a novel. The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/11/06/books/tiger-in-a-lifeboat-panther-in-a-lifeboat-a-furor-over-a-novel.html?pagewanted=all
• Saçı, C. (2021, 26 Mayıs). Mignonette olayı: Hayatta kalmak için başkasını öldürür müsünüz? ListeList. https://listelist.com/mignonette-olayi/
• Sartre, J-P. (1985). Varoluşçuluk (Çev. A. Bezirci). Say.
• Stam, R. (1985). Reflexivity in film and literature: From Don Quixote to Jean-Luc Godard. UMI Research Press.
• Stam, R. (2014). Sinema teorisine giriş (Çev. S. Salman & Ç. Asatekin). Ayrıntı.
• Stam, R., Burgoyne, R., & Flitterman-Lewis, S. (2005). New vocabularies in film semiotics : Structuralism, post-structuralism, and beyond. Routledge.
• Wahl, J. (1999). Varoluşçuluğun tarihçesi (Çev. B. Onaran). Payel.
• Wearing, C. (2022). Allegory, metaphor, and analogy. Journal of Pragmatics, (202), 66-79. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2022.10.014
• Whissel, K. (2014). Spectacular digital effects: CGI and contemporary cinema. Duke University Press.
• Wilkinson, K. (2011). Semboller ve işaretler (Çev. S. Toksoy). Alfa.