İşe Yarar Bir Şey’de Yolculuk, Hareket ve Zaman

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 3 - 22, 25.12.2018

Özge Güven Akdoğan

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.402294

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada İşe
Yarar Bir Şey filmi, imge ve gerçek arasındaki varoluşsal bağın önemine değinen
yaklaşımlar çerçevesinde incelenmektedir. Bazin’in ruhsal durumları ifşa eden
bir sanatsal yansımayla desteklediği gerçekçi sinema, Deleuze’un sinema gerçek
ilişkisini irdeleyen hareket ve zaman imgesi kavramından yararlanılarak analiz
edilmektedir. Çalışmanın amacı, Pelin Esmer’in filminde imge, gerçek, hareket
ve zaman kavramlarının yolculuk temasında nasıl somutlaştığını
değerlendirmektir. Yolculuk ve gerçeklik arasındaki ilişkiyi güncel Türk
sineması örneklerinden biri çerçevesinde ele alan bu çalışmada, çaresizlik,
yalnızlık ve ölme isteği gibi insana ilişkin dramların konu edinilmesinin ve anlatının
uzamsal bir bütünlük taşıyan sahnelerle verilmesinin filmde gerçekçiliği
artıran öğeler olduğu söylenmektedir. Filmin, Bazin’in ruhsal durumlara eğilen
sanatsal bir yansıma ile desteklediği gerçekçi sinemanın ve Deleuze’ün zaman-imgesi
sineması olarak tanımladığı sinemasal üslubun özelliklerini taşıdığı vurgulanmaktadır.
Ayrıca filmde kahramanın aktif bir yaşamsal evreye geçerek yardım etme ve çözüm
üretme amacıyla harekete geçmesi nedeniyle dönüşümsel bir gerçekçilik ortaya
konduğu belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Gerçekçi Kuram, Tren Yolculuğu, Bazin

Kaynakça

• Abacı, F. (2010). İmgeden Trene, Trenden Gerçeğe. Varlık Dergisi. 1236: 25-27.Abacı, T. (2010). Trenlerin Ardından. Varlık Dergisi. 1236: 4-10.Akbulut, H. (2010). Bellek Olarak Belgesel Sinema: Son Dönem Belgesel Sinemasına Bir Bakış. Sinecine 1 (2). Güz 119-124.Akın, G. (2001). Şiiri Düzde Kuşatmak. İstanbul: YKY. Althusser, L. (2003). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev.: Alp Tümertekin. İstanbul: İthaki. Althusser, L. (2004). “Sanat Bilgisi Konusunda Mektup”, Felsefi ve Siyasi Yazılar. Cilt 1.Sanat Üzerine Yazılar. Çev. Alp Tümertekin ve Zühre İlkgelen. İstanbul: İthaki. Althusser (2015). Marx için.Çev. Işık Ergüden.İstanbul: İthaki. Andrew, J.D. (2007). Sinema Kuramları. Çev. İbrahim Şener. İstanbul: İzdüşüm Arıtan, Ö. (2008). Modernleşme ve Cumhuriyetin Kamusal Mekan Modelleri. Mimarlık, 342, 49-55.Arnheim, R. (2010). Sanat Olarak Sinema.Çev. Rabia Ünal Tamdoğan. İstanbul: Hil Yayınları. 2. Baskı. Aslan, B. (2013). Belleğin Kış Uykusu Romanında Ruhsal Arınmanın Yöntemi Olarak Yolculuk. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 10: 115-132. Avcı, İ. B. (2017). Yeni Türk Sineması’nın Minör Temasları: “Gözetleme Kulesi”. SineFilozofi, 2 (4), 7-24.Bazen, E. (1995a). “Estetiğin Ötesinde Bir Gerçekçilik”, Siyah Beyaz, 22 Eylül.Bazen, E. (1995b). “Estetiği Gerçeklikte Arayanlar”, Siyah Beyaz, 29 Eylül.Bazin, A. (1966). Çağdaş Sinemanın Sorunları. Çev. Nijat Özön. Ankara. Bilgi Yayınevi. Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? Çev. İbrahim Şener. İstanbul: Doruk.Benjamin, W. (2004). “Baudelaire’de Bazı Motifler Üzerine” Pasajlar. Çev. Ahmet Cemal. İstanbul: YKY. 202-252. Bergson, H. (1950). Time and Free Will, an essay on the immediate data of consciousness. Translated by F. L. Pogson. London: George Allen, Unwin Ltd. (6. Impression). (Orijinal eser 1888 tarihlidir).
• Bergson, H. (1959). Düşünce ve Devingen. Çev.: Miraç Katırcıoğlu. İstanbul: Maarif Basımevi. Bergson, H. (2011). Gülme. Komiğin Anlamı Üzerine Deneme. Çev. Yaşar Avunç. İstanbul: Ayrıntı. Bergson, H. (2017).Yaratıcı Tekamül. Çev. Ş. Şekip Tunç. İstanbul: Dergah. Bora, T. (2017). “Ölüm Varsa Ne Yok...”, Yönetmen Pelin Esmer’le ‘İşe Yarar Bir Şey’ Üzerine Kısa Bir Söyleşi. (http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/8605/olum-varsa-ne-yok-yonetmen-pelin-esmer-le-ise-yarar-bir-sey-uzerine-kisa-bir-soylesi#.WofrSedRXIU). Büker, S. (1989). Film ve Gerçek. Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Yayını. Campbell, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları.Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik. İstanbul: Homer. Deleuze, G. (1995).“Control and Becoming”, Negotiations, 1972-1990. Colombia University Press. 169-176. Deleuze, G. (2009). “Bergson, 1859-1941”. Issız Ada ve Diğer Metinler. Metinler ve Söyleşiler 1953-1974. Yayına Hazırlayan David Lapoujade. İstanbul: Bağlam Yayıncılık. 35-51. Deleuze, G ve F. Guattari (2001). Felsefe Nedir? Çev. Turhan Ilgaz. İstanbul: YKY. 6. Baskı. Deleuze, G. (2014). Sinema 1: Hareket İmge. Çev. Soner Özdemir. İstanbul: Norgunk. Deleuze, G. (1989)Cinema II The Time-Image. Translated by H. Tomlinson, R. Galeta. Minneapolis: University of Minnesota Press. Demirtaş, E. (18 Mayıs 2017). Gazete Kadıköy. Filmlerin Dilinden Haydarpaşa.www.gazetekadikoy.com.tr/.../filmlerin-dilinden-haydarpasa-h1058.Dumanlı’da Telaki Var FİLMDoane, M. A. (2003). The Close-Up: Scale and Detail in the Cinema. The Journal of Feminist Cultural Studies. 14(3): 89-111. Eagleton, T. (2012). Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi. Çev. Utju Özmakas. İstanbul: İletişim.Elsaesser T., Hagener M. (2010) Film Kuramı. Duyular Yoluyla Bir Giriş. Çev. B. Soner, Barış Yıldırım. Ankara: Dipnot. Emirönal, B. (2016). Belgesel ve Kurmacanın Ötesinde Eşikteki Gerçekçilik: Pelin Esmer Sineması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erdoğan, A. Ö. (2010). “Düşlerimizin Raylarında Kıvrılan Trenler”, Varlık Dergisi. 1236: 11-17. Eroğlu, M. (2015).Belleğin Kış Uykusu.İstanbul: İletişim.Fischer, E. (1995). Sanatın Gerekliliği. Çev. Cevat Çapan. İstanbul: Payel. 8. Basım. Güntekin, R. N. (2002). “Trende”, Anadolu Notları. İstanbul: İnkılap. 8-13. Goodchild, P. (2005). Deleuze ve Guattari. Arzu Politikasına Giriş. Çev. Rahmi G. Öğdül. İstanbul: Ayrıntı. Gören, Ş. (1982) Yol FİLMHart, L.; Basil, H. (2005). İkinci Dünya Savaşı Tarihi. (Çev: Kerim Bağrıaçık) İstanbul: YKY.Hikmet, N. (2016). Memleketimden İnsan Manzaraları. İstanbul: YKY. Kondur, Ş. (2017). Anadolu’dan İstanbul’a Açılan Gizemli Kapı: Yeşilçam’da Haydarpaşa Garı (Belgesel Film) Kurtoğlu-Taşdelen, D. (2007). “Ölçülebilir Zaman ve Gerçek Sürenin Bir Çözümlemesi” Anadolu Sanat, 18: 77-85. Levinas, E. (2014) Ölüm ve Zaman. Çev. Nami Başer. İstanbul. Ayrıntı. Lukacs G. (1979). Çağdaş Gerçekliğin Anlamı. Çeviren Cevat Çapan. Payel Yayınevi. İstanbul. 3. Basım. Mine (Atıf Yılmaz, 1982) (FİLM). Monaco, J. (2001). “Dışavurumculuk ve Gerçekçilik”, Bir Film Nasıl Okunur? 373-394. İstanbul: Oğlak. Moran, B. (1981).Edebiyat Kuramları ve Eleştirisi. İstanbul: Cem Yayınevi. Narlı, M. (2002). Araba Sevdaları. Türkbilig, 4: 19-28.Platon (1995) “Yedinci Kitap”,Devlet. Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu, M. A. Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitabevi. 199-225. Proppp, V. (2008). Masalın Biçimbilimi .İş Bankası Kültür Yayınları. Çev. Öztürk, R. S. (1996). Rossellini’den Loach’a Gerçekçi Sinema. 25. Kare. 15: 10-20. Özsoy, A. , Öztürk, S. (2017). Pelin Esmer ile Söyleşi. Sinefilozofi. Cilt 2 sayı 4. 161-172.Sabuncu, B. (1993) Yolcu FİLMSander, O. (2000). Siyasi Tarih, 1918-1994. Ankara: İmge.Sert, S. (28 Ekim 2017). “Pelin Esmer: Sinemanın Cinsiyeti, Milliyeti, Sınıfı Olmaz! Gazete duvar.Sönmez, H. (2016).“Sanatçıların Tuvalinden Geçen Trenler: Resimde Tren” 1153-1162. İdil Dergisi, Cilt 5, Sayı 24. Suner, A. (2006). Hayalet Ev. İstanbul: Metis. Tarıman, B. (2010). Tren Gelir Hoş Gelir Vagonları Boş Gelir. Varlık Dergisi. 18-24.Tunç, A. (2007). “Yolculuk”, Harflere Bölünmüş Zaman, Edebiyat Haritasında Gezintiler. Ed. Cem Uçan. 35-38. İstanbul: Altkitap. http://www.altkitap.net/wp-content/uploads/Harflere-Bolunmus-Zaman-Ayfer-Tunc.pdf Erişim Tarihi 17.02.2018. Verdone, M. (1967). Yenigerçekçilik: Mirası ve Sinema Düşünceleri, Yeni Sinema Dergisi 13: 18-24. Yetişkin, E. B. (2011). Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze'ün Sinema Yaklaşımına Giriş. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (40), 123-141.