Köpek Dişi ya da “Mülklerin En Tehlikelisi” Olarak Dil

Yıl 2019, Özel Sayı (1) Mayıs 2019, 605 - 622, 10.05.2019

Güven Özdoyran

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.517490

Öz

Wittgenstein için felsefenin amacı şişenin
içinde hapsolmuş sineğe dışarı çıkmanın yolunu göstermektir. Wittgenstein
açısından metafizik ile sineğin ‘yanlış-bilinci’ aynı türdendir: Şişenin
içindeki sinek, sanki şişenin dışından bakıyormuş gibi ‘şişe’ (dünya) hakkında
yanlış bir biçimde konuşmaktadır. İmgeler üretme gücüne sahip olan sinema, ‘beden-bağımlı-konum
olarak göz’den farklı olarak, bize ‘şişe’yi dışarıdan gösterme kabiliyetine
sahiptir. Yorgos Lanthimos’un Köpek Dişi
(Kynodontas) filmi tam da bize içinde
yaşadığımız şişeye bir meta-bakış ile bakmamızı sağlayan bir evren kurar. Genel
kanının aksine Köpek Dişi filmi ‘normal’
olandan ‘sapma’ durumuna, bir ‘patoloji’ye işaret etmez. Tam tersine, film,
içinde yaşadığımız ve dil yoluyla inşa edilen toplumsallığın ‘gerçek’ ve ‘normal’
olarak algılanmasına yol açan kodları ifşa eder. Aslında, filmde anlatılan hepimizin
hikayesidir. Bu bağlamda, Lacanyen psikanaliz ve Lacan’ın dil’i ve
toplumsallığı kavrama biçimi Köpek Dişi
filmini analiz ederken izleyiciye/okuyucuya güçlü bir enstrüman sağlar. Lacanyen
strateji ile konuşacak olursak film bize hakikatin ne olduğunu anlatmaz, çünkü
hakikat anlatılamayandır. Köpek Dişi
bize hakikatin ne olmadığını ‘gösterir’. Bu bildirinin temel iddiası, Lacan’ın ‘Simgesel
Düzen’i ile Lanthimos’un filminde kurulan evrenin kesiştiği fikridir.
Böylelikle, bu çalışmada Lanthimos’un Köpek
Dişi filmi Lacanyen paradigma merkeze alınarak çözümlenecek ve ‘dil’
denilen apparatusun gerçekliğimizi inşa etme sürecindeki merkezi rolü
tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Lanthimos, Köpek Dişi, Lacan, Dil, Psikanaliz, simgesel düzen

Kaynakça

• 1. Akay, Ali, (2018). Felix Guattari: Öznellik Alanları, İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• 2. Althusser, Louis, (2006). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları.
• 3. Arslan, Ümit Tümay, (2009). “Aynanın Sırları: Psikanalitik Film Kuramı”, Kültür ve İletişim, 12(1), s. 9-38.
• 4. Baker, Ulus, (2014). Kanaatlerden İmajlara: Duygular Sosyolojisine Doğru, İstanbul: Birikim Yayınları.
• 5. Coetzee, John Maxwell, (1990). Düşman, İstanbul: Adam Yayıncılık.
• 6. Derrida, Jacques, (1991). Of Spirit: Heidegger and the Question, Chicago: University of Chicago Press.
• 7. Derrida, Jacques, (2017). Dissemination, Chicago: University of Chicago Press.
• 8. Fink, Bruce, (1995). “The Real Cause of Repetition”, Reading Seminar XI, New York: State University of New York Press.
• 9. Fink, Bruce, (1995). The Lacanian Subject: Between Language and Jouissance, New Jersey: Princeton University Press.
• 10. Foucault, Michel, (2005). Özne ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• 11. Foucault, Michel, (2007). Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• 12. Hobsbawm, Eric, (2012). “The Invention of Tradition”, Cambridge: Cambridge University Press.
• 13. Jaanus, Maire, (1995). “The Demontage of the Drive”, Reading Seminar XI, New York: State University of New York Press.
• 14. Lacan, Jacques, (1990). Television: A Challenge to the Psychoanalytic Establishment, New York: W. W. Norton.
• 15. Lacan, Jacques, (1999). On Feminine Sexuality, the Limits of Love and Knowledge (Encore), Seminar XX, New York: W.W. Norton,
• 16. Lacan, Jacques, (2005). “Çalınan Mektup Üzerine Seminer”, Çalınan Poe: Lacan ve Derrida, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• 17. Lacan, Jacques, (2005). Ecrits, New York: W. W. Norton.
• 18. Lacan, Jacques, (2014). Psikanalizin Dört Temel Kavramı, Seminer 11. Kitap, İstanbul: Metis Yayınları.
• 19. Lemaire, Anika, (1977). Lacan, London: Routledge.
• 20. Marx, Karl, (2014). Kömünist Manifesto, İstanbul: Sis Yayıncılık.
• 21. Roudinesco, Elisabeth, (2012). Her şeye ve Herkese Karşı Lacan, İstanbul: Metis Yayınları.
• 22. Spivak, Gayatri Chakravorty, (1999). İşe Koyulmak, Ulusötesi Kültürel Çalışmalar, Eleştirel Bakış, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• 23. Spivak, Gayatri Chakravorty, (2010). “Can the Subaltern Speak?”, Can the Subaltern Speak?: Reflections on the History of an Idea, New York: Columbia University Press.
• 24. Tyrer, Ben, (2017). “This tongue is not my own: Dogtooth, Phobia and the Paternal Metaphor”, Contemporary Greek Film Cultures from 1990 to the Present, Oxford: Peter Lang, s. 101-129.
• 25. Wittgenstein, Ludwig, (2006). Tractatus Logico-Philosophicus, İstanbul: Metis Yayınları.
• 26. Zizek, Slavoj, (2003). Gıdıklanan Özne: Politik Ontolojinin Yok Merkezi, İstanbul: Epos Yayınları.
• 27. Zizek, Slavoj, (2005). Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden JacquesLacan’a Giriş, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• 28. Zizek, Slavoj, (2006). Kırılgan Temas, İstanbul: Metis Yayınları.