Tekniğe İlişkin Soruşturma’nın Eko-Fenomenolojik İmkânlarıyla Mısır Adası (2014)’ndaki Doğa Kavrayışı Üzerine Düşünmek

Yıl 2022, Özel Sayı (4) 2022, 237 - 252, 30.09.2022

Derya Avcı Dursun

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1076279

Öz

Nil Nehri’ndeki yıllık taşmalara bağlı olarak yaşamını düzenleyen ve ırmak kültürüne sahip olan Mısır halkı, Nil Nehri’nin kıyı şeridi bereketli ve çamurla kaplı bir araziye dönüştüğünde su ve toprak merkezli yaşamını her taşmadan sonra inşa etmiş ve toprağın imkanlarını büyütmüştür. Enguri Nehri’nin ortasındaki bir adada geçen Simindis Kundzuli (Mısır Adası, George Ovashvili, 2014)’de de benzer şekilde nehirdeki taşmalar sonrasında oluşan adacıklar çiftçilerin tarımsal faaliyetleri için verimli bir araziye dönüşür. Doğadaki bu ortaya çıkışta, toprağın ve adanın olanakları onlara “bend” kurmadan etkinliğe dönüşerek gerçekleşir. Doğaya yönelik meydan okuyucu olmayan bu tavır, Heidegger’in Varlık ve Zaman’da bahsettiği doğanın örtük kalan yanına ve Tekniğe İlişkin Soruşturma’da poiēsis’in konusu olan doğa kavramına tekabül etmektedir. Bu anlamda Heidegger, Tekniğe İlişkin Soruşturma’da örtüklük zemininden hareket ederek doğaya dair ontolojik tavrın poietik yönünü physis ve tekhnē bağlamında ele almıştır. Tekniğe İlişkin Soruşturma’da varolanın tekilliği olarak varlığının gizini açma tarzı ile doğanın bir hammadde deposu olarak ortaya çıkması arasındaki ayrım, fenomenolojinin ekolojik bir minvalde düşünülmesini sağlamaktadır. Bu bağlamda Mısır Adası’ndaki doğa kavrayışı, tahakküm edici olmaktan ziyade ona teslim olmayla ilişkilendirilecek ve eko-fenomenolojiyle kurduğu ilişki değerlendirilecektir. Nitekim filmin son sekansında nehirdeki taşmaların engellenememesi ve meydana gelenin –baraka, mısır koçanları- nehrin sularıyla sürüklenmesi, nehrin bir enerji deposu olarak görülmediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Eko-fenomenoloji, Doğa, Mısır Adası, Physis, Poiēsis, Tekhnē

Kaynakça

• Agamben, G. (2004). Auschwitz’den Artakalanlar. (A. İ. Başgül, Çev.). Ankara: Bağımsız Kitaplar.
• Aristoteles. (2001). Fizik (S. Babür, Çev.). İstanbul: YKY.Aristoteles. (2018). Metafizik (Y. G. Sev, Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Brown, C. S. & Toadvine, T. (2003). Eco-Phenomenology: An Introduction. (C. S. Brown & T. Toadvine, Ed.). Eco-Phenomenology: Back to the Earth Itself. State University of New York Press.
• Capobianco, R. (2014). Heidegger’s Way of Being. Toronto: University of Toronto Press.
• Clark, T. (1992). Derrida, Heidegger, Blanchot: Sources of Derrida’s Notion and Practice of Literature. Cambridge: Cambridge University Press.
• Çelgin, G. (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı.
• Derrida, J. (2014). Heidegger’in Eli. Heidegger Paris’te. (B. Akar, Çev.). (S. E. Er, Der.). İstanbul: Otonom. 81-133.
• Dreyfus, H. L. (1995). Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger's Being and Time, Division I. The MIT Press: London.
• Girardot, C. (2018, December 17). A journey along Georgia’s strategic stream. Eurasianet. https://eurasianet.org/a-journey-along-georgias-strategic-stream.
• Heidegger, M. (1968). What Is Called Thinking? (F. D. Wieck & J. G. Gray, Trans.). New York: Harper & Row).
• Heidegger, M. (1997). Sanatın Doğuşu ve Düşüncenin Yolu. (L. Baydar & H. Ü. Nalbantoğlu, Çev.). Patikalar: Martin Heidegger ve Modern Çağ. Ankara: İmge.
• Heidegger, M. (1998). Tekniğe İlişkin Soruşturma (D. Özlem, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Heidegger, M. (2018). Varlık ve Zaman. (K. H. Ökten, Çev.). İstanbul: ALFA. (2001). Being and Time. ( J. Macquarrie & E. Robinson, Trans.). Oxford: Blackwell.
• Homeros. (1919). The Odyssey (A. T. Murray, Trans.). London: Harvard University Press. (2017). Odysseia (A. Erhat ve A. Kadir, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Lewis, M. & Staehler, T. (2019). Fenomenoloji. (O. B. Kaplan, M. Demirhan vd., Çev.). Ankara: FOL.
• Liddell & Scott. (2003). Greek-English Lexicon. Oxford University Press.
• Marcuse, H. (2007). One-Dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society. London: Routledge Classics.
• Megill, A. (2021). Aşırılığın Peygamberleri. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
• Ökten, K. H. (2008). Tekniğe İlişkin Soru’da Hakikatin Tevellüdü: Aristoteles ve Hölderlin (A. A. Avar ve D. Sezer, Der.). Hasan Ünal Nalbantoğlu’na Armağan. İstanbul: İletişim.
• Sunshine, E. R. (1964). The Meaning of Physis in Aeschylus, Sophocles, and Euripides. Master’s Thesis. Loyola University Chicago. https://ecommons.luc.edu/luc_ththeses%2F 2039&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages. (Erişim Tarihi: 12.10.21)
• Zimmerman, M. E. (2003). Heidegger’s Phenomenology and Contemporary Environmentalism. Eco-Phenomenology: Back to the Earth Itself. State University of New York Press.