MÂVERDÎ’NİN EDEBÜ’D-DÜNYÂ VE’D-DÎN ADLI ESERİNDE DÜNYA DÜZENİNİN ISLAHI İÇİN ZORUNLU GÖRDÜĞÜ KAİDELER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 107 - 132, 30.06.2021

Özkan Kerimoğlu

https://doi.org/10.30561/sinopusd.916625

Cited By: 2

Öz

İnsan siyasi ve sosyal yönü güçlü olan bir varlıktır. Sosyal bir varlık olması hasebiyle hayatını idame ve ikame ettirebilmek için kendinden farklı varlıklarla ilişki kurmak durumundadır. İnsan kendine karşı vazifeleri olan bir canlı olmasının yanında çevresindeki varlıklara -insan başta olmak üzere- karşı da sorumluluklar taşıyan akıllı ve iradeli bir varlıktır. Bu özellikleri taşıyan bireylerin bir araya gelerek gerek geniş gerekse dar kapsamlı olsun oluşturduğu toplulukların bir düzen ve intizam içerisinde, mutlu bir şekilde yaşayabilmeleri için bir öndere, bir yöneticiye ve bu yönetimin nasıl olacağını belirleyen kurallara ihtiyaç olduğu insani ve siyasi bir gerçekliktir. Bu çalışmamızda Mâverdî’nin “Edebü’d-Dünyâ ve’d-Dîn” adlı eserinde insanoğlunun en temel siyasi, sosyal ve ahlâki sorunu olan dünyanın düzeni için belirlemiş olduğu temel kaideleri değerlendirmeye çalışacağız. Mâverdî’nin söz konusu eserini inceleyince dinin, güçlü bir liderin ve herkesi kucaklayan adalet anlayışının ne kadar gerekli unsurlar olduğunu müşahede etmekteyiz. Yine Mâverdî’nin gerekli gördüğü kaideler arasında güvenlik, bolluk, bereket ve ufuk derinliği, engin bakış açısı gibi temel değerleri görmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

İslam ahlakı, Mâverdî, Adalet, Saadet, Güçlü lider

Kaynakça

• Abuzar, C. (2011). Dinin sosyal yaşam üzerindeki etkisi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26, 143-153.
• Ağca, F. (2010). AB’nin güvenlik ve savunma politikası ve Türkiye’nin konumu. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Akarsu, B. (1994). Adalet. Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Aristoteles. (2013). Politika. (Çev. Furkan Akderin). (3.Bsk.). İstanbul: Say Yayınları.
• Arnhart, L. (2004). Siyasi düşünce tarihi. (Çev. Ahmet Kemal Bayram). Ankara: Adres Yayınları.
• Aron, R. (1986). Sosyolojik düşüncenin evreleri. (Çev. Korkmaz Alemdar). İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Arslan, A. (1996). Felsefeye giriş. (2.Bsk.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Bağdâdî, H. (ty). Târîhu bağdâd. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l-Arabiyye.
• Beyhakî, E. (1989). Şu’abü’l-îmân. Beyrut: yy.
• Bilgin, P. (2010). Güvenlik çalışmalarında yeni açılımlar: Yeni güvenlik çalışmaları. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8 (14), 69-96.
• Birsin, M. (2018). Ebü’l-Hasen el-Mâverdî’nin ahlâk anlayışı. Gaziantep Üniversitesi Sos-yal Bilimler Dergisi, 17 (Etik Özel Sayı), 47-57.
• Bleck, A. (2010). Siyasal İslam düşünce tarihi peygamberden bugüne. (Çev. Sevda Çalış-kan, Hamit Çalışkan). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Cevizci, A. (1996). Paradigma felsefe sözlüğü. (1.Bsk.). Ankara: Ekin Yayınları.
• Çağrıcı, M. (1988). Adalet. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Çağrıcı, M. (1989). İslam düşüncesinde ahlâk. İstanbul: MÜİFV Yayınları.
• Çağrıcı, M. (1994). Edep. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Çamdibi, H. (2012). Güzel ahlâk ve insan ilişkileri. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Çüçen, A. (2001). Felsefeye giriş. (2.Bsk.). Bursa: Asa Kitabevi.
• Demir, Ö.& Acar, M. (1993). Sosyal bilimler sözlüğü. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Dinçer, Ö. (2017). Bilgi ve hikmet sahiplerinden yönetim dersleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Drucker, P. F. (2000). 21. Yüzyıl için yönetim tartışmaları. (Çev. İrfan Bahçivangil, Güle-nay Gorbon). (2. Bsk.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Fârâbî, E. (1999). Mutluluğun kazanılması. (Çev. Ahmet Arslan). Ankara: Vadi Yayınları.
• Fârâbî, E. (ty). Kitâbü ârâ’i ehli’l medîneti’l el-fâzıla. Mısır: yy.
• Tirmizî, H. (ty). Nevâdiru’l-usûl fî ma’rifeti ahbâri’r-resûl, 1-2, Beyrut: yy.
• Han, M. K. (1996). İslâm düşüncesi tarihi. (Çev. Yusuf Ziya Cömert). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Harman, Ö. F. (1994). Din. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Heywood, A. (2012). Siyasetin temel kavramları. (Çev. Hayrettin Özler). (1.Bsk.). Ankara: Adres Yayınları.
• İbn Asâkir, E. (1951). Târîhu medîneti Dımaşk. (Nşr. Selahaddin el-Müneccid). Dımaşk: yy.
• İbn Hallikân, E. (ty). Vefe’yâtü’l-a’yân ve enbâ’ü ebnâ’iz-zamân. (Thk. Dr. İhsan Abbas). Beyrut: Dâru Sadır.
• İbn Manzûr, (1990). Lisânü’l-arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr.
• İbn Miskeveyh, E. (1398). Tehzîbu’l-ahlâk ve tathîru’l-a’râk. (Nşr. Hasan Temim). Beyrut: yy.
• İhvân-ı Safâ, (ty). Resâ’ilu ihvân-ı safâ ve hullânu’l-vefâ. (Nşr. Butros el-Bustani). Beyrut: Dâru Sadır.
• İhvân-ı Safâ. (1999). Resâ’ilu ihvân-ı safâ ve hullânu’l-vefâ 1. (Ed. Fuad Sezgin). Frank-furt: Mâhedü’t-Târihi’l-Ulûmi’l-Arabiyyeti’l-İslâmiyye. İsfahânî, R. (1992). Müfredâtü elfâzi’l-kur’ân. (Nşr. Safvân Adnân Dâvudî). Dımaşk-Beyrut: yy.
• Kallek, C. (2003). Mâverdî. TDV İslam ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları.
• Kallek, C. (2004). Mâverdî’nin ahlâki, içtimai, siyasi ve iktisadi görüşleri. Divan İlmi Araş-tırmalar, 2 (17), 219-265.
• Karaman, H. (1988). Adalet. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Karaman, H.& Çağrıcı, M.& Dönmez, İ.& Gümüş, S. (2007). Kur’an yolu Türkçe meâl ve tefsiri, 1-5, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kirman, M. A. (2004). Din sosyolojisi terimleri sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Kudâî, E. (1986). Müsnedü’ş-şihâb. (Nşr. Hamdî Abdülmecîd es-Selefî). Beyrut: yy.
• M. Morgan, P. (2006). International security problems and solutions. Washington: DC: CQ Press.
• Marshall, G. (2009). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. Osman Akınbay, Derya Kömürcü). (1.Bsk.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mâverdî, E. (1981). Kitâbu teshîlu’n-nazar ve ta’cîli’z-zafer fî ahlâki’l-melik ve siyâseti’l-mülk. (Thk. M.H. es-Serhan). Beyrut: Daru’n-Nahdati’l-Arabiyye.
• Mâverdî, E. (1987). Kitâbu teshîlü’n-nazar ve ta’cîli’z-zafer fî ahlâki’l-melik ve siyâseti’l-mülk. (Thk. Rıdvan es-Seyyid). Beyrut: Dâru’l-Ulûmi’l-Arabiyye.
• Mâverdî, E. (2016). Kitâbü’l-nasîhatü’l-mülûk. (Çev. Mustafa Sarıbıyık). İstanbul: Ark Kitapları.
• Mâverdî, E. (2018). Edebü’d-dünyâ ve’d-dîn. (Thk. Yasin Muhammed Sevvas). Dı-maşk/Beyrut: Dâru İbn Kesir.
• Mâverdî, E.(1976). el-Ahkâmu’s-sultâniyye, İslâmda hilâfet ve devlet hukuku. (Çev. Ali Şafak). İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Mücevher, M. & Erdem, R. (2019). Başarılı yönetici ve yöneticilik: Kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (34), 48-77.
• Özcan, A.B. (2011). Uluslararası güvenlik sorunları ve ABD’nin güvenlik stratejileri. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22, 451-470.
• Özek, A.& Karaman, H.& Turgut, A.& Çağrıcı, M. & Dönmez, İ. Gümüş, S. (1993). Kur’ân-ı kerîm ve açıklamalı meâli. Ankara: TDV Yayınları.
• Özel, M. (2016). Yöneticilik dersleri. (1.Bsk.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Özkan, M. (2016). Liderlik hangi sıfatları, nasıl alıyor? Liderlik konulu makalelerin ince-lenmesi. Gaziantep Unıversity Journal of Social Sciences, 2 (15), 615-639.
• Sancak, K. (2013). Güvenlik kavramı etrafındaki tartışmalar ve uluslararası güvenliğin dönüşümü. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 123-134.
• Sübkî, T. (ty). Tabakâtü’ş-şâfi’iyyeti’l-kübrâ. Beyrut: yy.
• Şenesen, R. O. (2011). Türk halk kültüründe bolluk ve bereketle ilgili inanç ve uygulama-larda eski Türk kültürü izleri. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Folklor/Edebiyat, 17 (66), 209-228.
• Taşköprizâde, A. (ty). Miftâhu’s-sa’âde ve misbâhu’s-siyâde. Beyrut: yy.
• Topaloğlu, B. (1988). Adl. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Tümer, G. (1992). Bereket. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Tümer, G. (1994). Din. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. (10.Bsk.). Ankara: TDK.
• Ulaş, S. (2002). Felsefe sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Urhan, V. (2016). Siyaset felsefesinde adalet, eşitlik, özgürlük. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 26, 103-119.
• Yıldız, H. (1988). Abbâsîler. TDV İslam ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.
• Ziriklî, H. (1984). el-A’lâm: kamûsu terâcim. Beyrut: yy.