FINANCIAL PERFORMANCE DETERMINATION WITH COPRAS AND MOORA METHODS: AN APPLICATION IN BIST PAPER AND PAPER PRODUCTS PRINTING SECTOR

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 173 - 196, 31.05.2023

Batuhan Medetoğlu , Yusuf Bahadır Kavas , Mahmut Öztürk

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1240554

Öz

Businesses, which provide the production and mediation of goods and services needed by the society, are organizations that have goals such as growth, development, making profit, establishing a sustainable structure, and realizing social responsibility projects. It is important for businesses to have a financially strong structure in order to achieve their goals. In order to establish a sustainable financial structure, analyzes are carried out with various methods using the historical data of the enterprises and future decisions are taken with these analysis outputs. One of the financial sustainability measures for businesses is performance measurement. In many academic studies in the literature, it is observed that Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods are used for financial performance measurement. With MCDM methods, companies are compared financially within themselves, by years and with the sector. This study was carried out to measure the financial performance of businesses operating in the BIST Paper and Paper Products Printing Sector. As a sample, the data of 9 companies operating in the BIST Paper and Paper Products Printing Sector were used. The financial ratios of the enterprises for the years 2016-2021 were obtained and the analysis was carried out with COPRAS and MOORA, which are MCDM methods. Using two analysis methods provides the opportunity to evaluate financial performance rankings from different perspectives. As a result of the study, the financial performance rankings of 9 companies in the sector were evaluated according to both methods.

Anahtar Kelimeler

COPRAS, MOORA, BIST, Paper and Paper Products Printing, Financial Performance

FINANCIAL PERFORMANCE DETERMINATION WITH COPRAS AND MOORA METHODS: AN APPLICATION IN BIST PAPER AND PAPER PRODUCTS PRINTING SECTOR

Öz

İşletmeler, toplumun ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin üretimi ile aracılığını sağlayan; büyüme, gelişme, kâr sağlama, sürdürülebilir bir yapı kurma, sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştirme gibi amaçlara sahip olan kuruluşlardır. İşletmelerin amaçlarına ulaşabilmeleri için finansal olarak güçlü bir yapıya sahip olmaları önem arz etmektedir. Sürdürülebilir finansal yapı kurulabilmesi amacıyla işletmelerin geçmiş verileri kullanılarak çeşitli yöntemlerle analizler gerçekleştirilmekte ve geleceğe yönelik kararlar bu analiz çıktılarıyla alınmaktadır. İşletmeler için finansal sürdürülebilirlik ölçülerinden biri de performans ölçümüdür. Literatürde gerçekleştirilen birçok akademik çalışmada, finansal performans ölçümü için Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinin kullanıldığı gözlemlenmektedir. ÇKKV yöntemleri ile işletmelerin finansal olarak kendi içerisinde, yıllar itibariyle ve sektörle karşılaştırılması sağlanmaktadır. Bu çalışma, BIST Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Basım Sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performansının ölçümünün sağlanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Örneklem olarak BIST Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Basım Sektöründe faaliyet gösteren 9 işletmenin verileri kullanılmıştır. İşletmelerin 2016-2021 yılları finansal oranları elde edilerek, ÇKKV yöntemlerinden olan COPRAS ve MOORA ile analiz gerçekleştirilmiştir. İki yöntem kullanılarak analiz yapılması, finansal performans sıralamalarını farklı bakış açıları ile değerlendirme imkânı sağlamaktadır. Çalışma sonucunda, sektörde yer alan 9 işletmenin finansal performans sıralaması her iki yönteme ve yıllara göre yapılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

COPRAS, MOORA, BIST, Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Basım, Finansal Performans

Kaynakça

• Akyüz, F., Yeşil, T., Kara, İ., & Ersoy, G. (12-14 Eylül 2018 ). BIST’ te işlem gören Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Basım ve Yayın işletmelerinin TOPSİS, PROMETHEE ve COPRAS yöntemleriyle finansal performanslarının belirlenmesi. Business and Organization Research (International Conference) . Safranbolu/Karabük.
• Akyüz F., Yeşil T. & Kara İ. & Ersoy G. (2018). BİST’de işlem gören Kâğıt ve Kâğıt Ürünle-ri Basım ve Yayın işletmelerinin TOPSIS, PROMETHEE ve COPRAS yöntemleriyle finansal performanslarının belirlenmesi, BMIJ, 6 (3), 293-314
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ. , Akyüz, İ. & Tugay, T. (2017). Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren kağıt ve kağıt ürünleri sektöründe yer alan firmaların finansal performanslarının incelenmesi. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 102-114. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/duzceitbd/issue/33124/363260
• Akyüz, K. C. & Yıldırım, İ. (2019). Finansal oranlar ve firma değeri ilişkisi; Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sanayi Sektöründe bir uygulama. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (3), 1778-1792.
• Akyüz, K. C. , Yıldırım, İ. & Akyüz, İ. (2020). Birleşik Oran Analizi (Dupont) yöntemi ile Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sanayi Sektöründe performans ölçümü. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22 (1), 164-169. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/barofd/issue/50650/687611
• Akyüz, K. C. & Yıldırım, İ. (2021). Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sanayinde Tobin Q oranı ile performans ölçümü. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 298-305. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/dubited/issue/62574/864520
• Apan, M. & Öztel, A. (2020). Bütünleşik entropi-EDAS yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BIST Orman, Kâğıt, Basım Endeksi’nde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi , 22 (1), 170-184.
• Brauers, W. K. M. & Zavadskas, E. K., (2006), The MOORA method and its application to privatization in a transition economy, Control and Cybernetics, 35(2), s. 445
• Ceylan, A., & Korkmaz, T. (2017). İşletmelerde Finasnal Yönetim. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Dinçer, H. & Yüksel, S. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin finans sektöründeki uygulamasına yönelik yapılmış çalışmaların analizi. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 1-16.
• Fintables (2022), Financial Ratios. Fintables. Retrieved from https://fintables.com Kaklauskas, A., Zavadskas, E.K., Naimavicienė, J., Krutinis, M., Plakys, V. & Venskus, D. (2010). Model for a complex analysis of intelligent built environment. Automa-tion in Construction, 19: 326–340
• Kendirli, S. & Çıtak, F. (2022). Altman modeli ile finansal başarısızlık tahmini: BİST Orman, Kağıt ve Basım Endeksinde faaliyet gösteren şirketlerde bir uygulama. Econder International Academic Journal, 6 (1), 86-97.
• Karadeniz, E. , İskenderoğlu, Ö. & Öcek, C. (2021). Kağıt ve Kağıt Ürünleri imalat sektörünün finansal performansının ölçek temelinde analizi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası sektör bilançolarında bir araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (1), 160-171.
• Kurt, R., İmren, E. & Karayılmazlar, S. (2021). Türkiye Orman Endüstri Sektörü altında faaliyet gösteren Kağıt, Orman ve Mobilya firmalarının finansal performanslarının entropi temelli PROMETHEE yöntemiyle analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (2), 545-554.
• Mercan, Y. & Çetin, O. (2019). COPRAS ve VIKOR yöntemleri ile BIST Elektrik Endeksindeki firmalarının finansal performans analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araş-tırmaları Dergisi, 5 (9), 123-139.
• Ministry of Industry and Technology (2022). Paper Industry Report, General Directorate of Industry
• Önem, H. B. (2022). BIST Orman Kağıt Basım Endeksi ile bazı değişkenler arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkileri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 24 (1), 133-144.
• Özbek, A. & Erol, E. (2016). COPRAS ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim problemine uygulanması. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2 (1), 23-42.
• Public Disclosure Platform (2022, December 10). Sectors. Public Disclosure Platform: https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler
• Saldanlı, A. & Sırma, İ. (2014). TOPSIS yönteminin finansal performans göstergesi olarak kullanılabilirliği. Öneri Dergisi, 11 (41), 185-202. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruoneri/issue/17902/187855
• Sarıçalı, G. & Kundakcı, N. (2016). AHP ve COPRAS yöntemleri ile otel alternatiflerinin değerlendirilmesi . International Review of Economics and Management, 4 (1), 45-66.
• Sel, A. & Zengin, N. (2020). Bist’te işlem gören kağıtsektöründeki firmaların finansal performanslarının incelenmesi: 2014-2018. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(49), 90-101.
• Topak M. & Çanakçıoğlu M. (2019). Banka performansının Entropi ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk Bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm, 29(154), 107-132.
• Yıldız, B. & Erdoğan, M. (2020). Orman, Kâğıt ve Basım Sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının ölçülmesi: Borsa İstanbul’da bir TOPSİS uygulaması, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 938-954.
• Zavadskas, E. K. & Kaklauskas, A. (1996). Systemotechnical evaluation of buildings (Pastatu sistemotechninis įvertinimas). Vilnius: Technika, 280.