Sağlık Bölümlerinde Okuyan Öğrencilerin Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri İle Sağlık Farkındalık Düzeyi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 1271 - 1300, 21.10.2023

Olkan Budak , Mustafa Filiz

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1253090

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada amaç, sağlık bölümü okuyan öğrencilerin karanlık üçlü kişilik özellikle-rinin, sağlık farkındalık düzeyleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışmanın evreni 2021-2022 bahar döneminde işletme fakültesi ve sağlık bilimleri fakültesinde eğitim gören 740 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemi ise çalışmaya katılmayı kabul eden 304 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma verileri, karanlık üçlü kişilik ölçeği ve sağlık farkındalık ölçeği kullanarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici, tanımlayıcı, açımlayıcı faktör, doğrulayıcı faktör, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Karanlık üçlü kişilik özellikleri ile sağlık farkındalık düzeyleri arasın-daki ilişkiyi saptamak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, karanlık üçlü kişilik ölçeğinin yedi alt faktöre ve sağlık farkındalık ölçeğinin ise iki alt faktöre ayrıldığı görülmüştür. Öğrencinin gelir düzeyi, yaşadığı bölge ve yerle-şim yeri açısından karanlık üçlü kişilik özellikleri ve sağlık farkındalık düzeyinin farklılaşmadığı görülmüştür. Karanlık üçlü kişilik özelliklerinin sağlık farkındalık düzeyini etkilediği ve genel itibariyle bu etkinin negatif olduğu görülmüştür. Çalışma-da temel sonuç olarak, kişide karanlık üçlü kişilik özelliği arttıkça sağlık farkındalık düzeyi azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Makyavelizm, Narsisizm, Sağlık Eğitimi, Üniversite, Kişilik

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Evaluatıon of The Relatıonshıp Between Dark Trıad Personalıty Features And Health Awareness Level of Students Readıng in Health Departments

Öz

The aim of this study is to evaluate the dark triad personality traits and health awareness levels of students studying in health department according to certain de-mographic variables and to determine the relationship between personality and health awareness level. The universe of the study consists of 740 students studying at the faculty of business and health sciences in the spring term of 2021-2022. The sample consists of 304 students who agreed to participate in the study. In the study, data were collected with the dark triple personality scale and the health awareness scale. In the analysis of the data, descriptive, descriptive, difference and factor analyzes were car-ried out. Multiple regression analysis was performed to determine the relationship between dark triad personality traits and health awareness levels. According to the findings, it was seen that the dark triad personality scale was divided into seven sub-factors and the health awareness scale was divided into two sub-factors. It was obser-ved that the dark triad personality traits and health awareness level did not differ in terms of the student's income level, region of residence and settlement. It has been observed that the dark triad personality traits affect the level of health awareness and this effect is generally negative. As the main result of the study, as the dark triad per-sonality trait increases, the level of health awareness decreases.

Anahtar Kelimeler

Machiavellianism, Narcissism, Health Education, University, Personality

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Aiken-Morgan, A.T., Bichsel, J., Savla, J., Edwards, C.L., & Whitfeld, K.E. (2014). Associations between self-rated health and personality. Ethnicity & Disease, 24(4), 418–422.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı (DSM-V). (5. baskı). (Çev., Köroğlu, E.) HYB Yayıncılık, Ankara.
• Araz, A., Harlak, H., & Meşe, G. (2007). Sağlık davranışları ve alternatif tedavi kullanımı. TSK koruyucu hekimlik bülteni, 6(2), 112-122.
• Bahar, Z.A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. C.U. hemşirelik yüksekokulu dergisi, 12(1), 1-7.
• Baker, D. W., Gazmararian, J. A., Williams, M. V., Scott, T., Parker, R. M., Green, D., & Peel, J. (2004). Health literacy and use of outpatient physician services by medicare managed care enrollees. Journal of general internal medicine, XIX(39), 215-220.
• Bao, X., Pan, W., Shi, M., & Ji, M. (2013). Life satisfaction and mental health in Chinese adults. Social behavior & personality an international journal, 41(10), 1597-1604. doi.10.2224/sbp. 2013.41.10.1597. Belloc, N.B., & Breslow, L. (1972). Relationship of physical health status and health practices. Preventive medicine, 1, 409-421.
• Bogg, T., & Roberts, B.W. (2004). Conscientiousness and health-related behaviors: A meta-analysis of the leading behavioral contributors to mortality. Psychol bull, 130, 887-919.
• Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative Data Analysis With SPSS Release 10 For Windows: A Guide For Social Scientists. Routledge.
• Bulduk, S., Seher, Y., Dinçer, Y., & Ardıç E. (2015). Sağlık davranışı modelleri. Düzce üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü dergisi, 5(1), 28-34.
• Çenesiz, E., & Atak, N. (2007). Türkiye’de sağlık inanç modeli ile yapılmış araştırmaların değerlendirilmesi. TSK koruyucu hekimlik bülteni, 6(6), 427-434.
• Chapman, B. P., Lin, F., Roy, S., Benedict, R. H. B., & Lyness, J. M. (2019). Health risk prediction models incorporating personality data: Motivation, challenges, and illustration. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 10(1), 46–58.
• Chapman, B., Duberstein, P., & Lyness, J.M. (2007). Personality traits, education, and health-related quality of life among older adult primary care patients. The Journals of gerontology: Psychological sciences and social sciences, 62(6), 343–352. doi.10.1093/geronb/62.6.p343.
• Davies, L.E., & Thirlaway, K. (2013). The influence of genetic explanations of type 2 diabetes on patients’ attitudes to prevention, treatment and personal responsibility for health. Public health genomics,16(5), 199-207.
• Deary, I. J., Weiss, A., & Batty, G. D. (2010). Intelligence and Personality as predictors of ıllness and death. Psychological science in the public ınterest, 11(2), 53–79. doi.10.1177/15291 00610387081.
• Dienner, E., Suh, M.E., Lucas, R.E., & Smith, H.L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychol bull, 125, 276-302.
• Dong, D., & Wang, D. (2018). Relationship between personality and depression of foating adolescents: regulating efect of subjective health. Journal of Bio-education, 6(1), 24-29. doi.10. 3969/j.issn.2095-4301.2018.01.006.
• Erkuş, A., & Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanların çatışma yönetim tarzlarına etkisi: savunma sanayiinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-242.
• Filiz, M. (2022). Türkiye’de sağlık çalışanlarının karanlık üçlü kişilik özelliklerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Eurasian journal of health technology assessment, 6 (1), 1-11. doi: 10.52148/ehta.1079174.
• Furnham, A., Richards, S.C., & Paulhus, D.L. (2013). The dark triad of personality: a 10 year review. Social and personality psychology compass, 7, 199–216.
• Geçtan, E. (2010). Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. (19 baskı)Metis Yayınları, İstanbul.
• Gomez, V., Krings, F., Bangerter, A., & Grob, A. (2009). The influence of personality and life events on subjective well-being from a life span perspective. J res pers, 43, 345-354.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe-Yöntem Analiz. Seçkin yayıncılık/ Sosyal bilimler, Ankara.
• Hayden, J. (2009) Health Belief Model: İntroduction to Health Behavior Theory. Jones And Barlett Publishers, Canada.
• Huber, A., Suman, A.L., Biasi, G., & Carli, G. (2008). Predictors of psychological distress and well-being in women with chronic musculoskeletal pain: Two sides of the same coin? J psychosom res, 64, 169-75.
• Hudek-Knezevic, J., & Kardum, I. (2009). Five-factor personality dimensions and 3 health-related personality constructs as predictors of health. Croat med j, 50, 394-402.
• Jonason, P. K., Valentine, K. A., Li, N. P., & Harbeson, C. L. (2011). Mate-selection and the Dark Triad: Facilitating a short-term mating strategy and creating a volatile environment. Personality and individual differences, 51, 759- 763.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2014). Introducing the Short Dark Triad (SD3): A brief measure of the Dark Triad personality traits. Assessment, 21, 28-41.
• Kesebir, P., & Diener, E. (2008). In pursuit of happiness. Perspectives on psychological science, 3, 117-125.
• Kööts-Ausmees, L., Schmidt, M., Esko, T., Metspalu, A., Allik, J., & Realo, A. (2016). The role of the fve-factor personality traits in general self-rated health. European journal of personality, 30(5), 492–504. doi: 10.1002/per.2058.
• Kroencke, L., Harari, G. M., Katana, M., & Gosling, S. D. (2019). Personality trait predictors and mental well-being correlates of exercise frequency across the academic semester. Social science & medicine (1982), 236, 112400.
• Lahey, B.B. (2009). Public health significance of neuroticism. Am psychol, 64, 241-256.
• Lee, K., & Ashton, M.C. (2005). Psychopathy, Machiavellianism, and narcissism in the five-factor model and the HEXACO model of personality structure. Personality and individual differences. 38, 1571-1582.
• Lykken, D., & Tellegen, A. (1996). Happiness as a stochastic phenomenon. Psychol Sci, 7, 186-189.
• Malesza, M., & Kaczmarek, M. C. (2019). Dark side of health predicting health behaviors and diseases with the Dark Triad traits. Journal of Public Health. 29, 275–284.
• Malouff, J.M., Thorsteinsson, E.B., & Schutte, N.S. (2005). The relationship between the five-factor model of personality and symptoms of clinical disorders: A meta-analysis. J psychopathol behav, 27, 101-114.
• Mcwilliams, N. (2013) Psikanalatik Tanı, Klinik Süreç İçinde Kişilik Yapısını Anlamak. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Psikanaliz/ Psikoloji Dizini 1, İstanbul.
• Mischel, W. (1993). Introduction to Personality. Fifth edition. Harcourt Brave Jovanovich College Publishers, Florida.
• Morgan, C.T. (2000). Psikolojiye Giriş. (Çev: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Mosby’s Medical Dictionary (2009). 8th Edition. Elsevier. Retrieved 22 Jun 2021, from http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/health+behavior
• Okwaraji, F.E., Nduanya, C.U., Okorie, A., & Okechukwu, H.E. (2017). Personality traits, happiness and life satisfaction, in a sample of Nigerian adolescents. The journal of medical research, 3(6), 284-289. doi: 10.31254/jmr.2017.3609.
• Owens, L. (2006). The relationship of Health Locus Of Control, Self Efficacy, Health Literacy And Health Promoting Behaviors in Older Adults. A dissertation presented fort he doctor of philosophy decree The University of Memphis.
• Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O., & Oğuzhanoğlu NK. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu psikiyatri dergisi, 3, 155-161.
• Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K., & Ardıç, K. (2017). Reliability and validity of the Turkish versions of dark triad dirty dozen (DTDD-T), short dark triad (SD3-T), and single item narcissism scale (SINS-T). Personality and individual differences, 117, 11-14.
• Öztürk, G. (2021). Covid-19 salgınına yönelik koruyucu sağlık davranışlarının kişilik yapıları ve savunma mekanizmaları üzerinden değerlendirilmesi. Social sciences research journal, 10(3), 564-579.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual a step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (Version 12). Allen & Unwin, Sydney.
• Paulhus, D.L., & Williams, K.M. (2002). The dark triad of personality: narcissism, machiavellianism, and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36(6), 556-563.
• Quevedo, R., & Abella, M. (2011). Well-being and personality: Facet-level analyses. Pers Individ Dif, 50, 206-211.
• Roberts, B.W., Kuncel, N. R., Shiner, R., Caspi, A., & Goldberg, L.R. (2007). The comparative predictive validity of personality traits, SES, and cognitive ability. Perspectives on Psychological Science, 2, 331–345.
• Robinson, K. J., Rose, D., & Salkovskis, P. M. (2017). Seeking help for obsessive compulsive disorder (OCD): a qualitative study of the enablers and barriers conducted by a researcher with personal experience of OCD. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 90(2), 193-211.
• Schacter, D.L., Gilbert, D.T., & Wegner, D.M. (2009). Psychology. Worth Publishers: New York.
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Needham heights, MA: Allyn & Bacon.
• Troxel, W.M., Trentacosta, C.J., Forbes, E.E., & Campbell, S.B. (2013). Negative emotionality moderates associations among attachment, toddler sleep, and later problem behaviors. J family psychol, 27, 127-36.
• Wu, S., & Wang, R. (2009). Research on the correlation of Undergraduate students’ mental health factors and personality factors. Journal of shandong youth administrative cadres college, 4(14), 48–52.
• Zhang, J. J., Li, N. X., & Liu, C. J. (2010). Associations between poor health and school-related behavior problems at the child and family levels: A cross-sectional study of migrant children and adolescents in Southwest Urban China. Journal of school health, 80(6), 296–303. doi.10.1111/j.1746-1561.2010.00504.x.