Mataʻnî’nin Hasâisu’t-ta’bîr fi’l-Kur’âni’l-Kerîm simâtuhu’l-belâgiyye Adlı Eserinde Kur’ân’da Takdim - Tehir Konusunda (İskâfî Özelinde)Yaptığı Yorumlara Eleştirel Bakış

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 10 - 34, 30.05.2021

Adnan Arslan

Öz

Meânî ilminin konu başlıklarından birisi de takdim/tehirdir.
İşlevi, cümleyi teşkil eden öğelerin olağan sıralamasını belirli bir
amaç doğrultusunda değiştirmek olan takdim ve tehir, edebi
metinlerde sıklıkla başvurulan bir üsluptur. Takdim ve tehir,
Kur‟ân‟da bir söz sanatı olarak pek çok âyette yerini almıştır.
Âyetlerde bazı kelime ve terkiplerin mutat yerini değiştirmekteki
hikmetin neler olabileceği, özellikle Arap dili âlimlerinin merakını
celbeden bir konu olmuş ve bu hususta birbirinden çok farklı yorumlar
ortaya çıkmıştır. Bu yorumlar tefsir literatürüne büyük bir zenginlik
katmıştır. Ezher ulemasından ʻAbdulʻaẓîm İbrâhîm el-Maṭaʻnî (öl.
2008), âyetlerdeki takdim-tehir bağlamında ortaya konulan bu
yorumlardan ilmi açıdan kayda değer olanlarını bir araya getirmiş ve
tercihte bulunmuştur. Sadece tercihte bulunmakla kalmayıp kendi
yorumlarını da ortaya koymuştur. Bu çalışmada akademimizde
kendisine herhangi bir atıfta bulunulmayan müellifin takdim/tehir
konusundaki kendine mahsus görüşleri incelenmiştir. Girişte takdim-tehir, müellifin hayatı ve ilmi şahsiyeti hakkında bilgi verilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Arap dili ve belagati, ʻAbdulʻaẓîm İbrâhîm el-Maṭaʻnî, Tefsir, Takdim-tehir, Meânî

Kaynakça

• Çetin, Yusuf. Arapça'da Takdim-Tehir Ve Şiirde Kullanımı. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• http://www.lahaonline.com/articles/view/56168.htm (Erişim. 04 Aralık 2020)
• https://archive.islamonline.net/106 (Erişim. 04 Aralık 2020)
• İskâfî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh el-Hatîb. Dürretü’t-tenzîl ve ġurretü’t-teʾvîl. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Âfâk, 1981.
• Maṭaʻnî, ʻAbdulʻaẓîm Ibrâhîm. Hasâisu’t-taʻbîri’l-Kur’ânî ve simâtuhu’l-belâğiyye. 2 Cilt. Kahire: Mektebetu Vehbe, 1992.
• Tekin, Ahmet. “Kur’ân’da Takdîm-Tehir'in Gerekçeleri”. Batman Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Hakemli Dergisi 1/1 (2017): 30-44.