Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye Göre Mukallidin İmanı

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 88 - 116, 30.05.2021

Selim Gülverdi

Öz

Taklid, İslam düşünce tarihinde yoğun tartışmaların olduğu bir
konudur. İlk olarak, “Peygamberden başkası taklid edilebilir mi?”
sorusuyla gündeme gelen taklid, ameli konularda geçerli kabul
edilmişse de itikad alanında geçerli olup olmadığı meselesi
kelâmcıların üzerinde görüş ayrılığına düştüğü konulardan biridir.
Ehl-i Sünnet, mukallidin imanının geçerli olduğunu savunurken,
Mu„tezile kelâmcıları iman konusunda mukallid olan kimsenin
taklidden kurtulmadıkça mü‟min olamayacağını savunur.
Ehl-i Sünnet Mâtürîdî kelâm ekolünün kurucusu Ebû Mansûr elMâtürîdî‟inin (öl. 333/944) taklit konusunda Mu„tezile kelâmcılarının
savunduğu “Mukallidin imanı geçerli değildir.” şeklinde bir ifadesi
olmamakla beraber Mâtürîdî kelâmcılar, onun Ehl-i Sünnet
kelamcılarının savunduğu “Mukallidin imanı geçerlidir.” ilkesine
bağlı olduğunu belirtirler. Ancak günümüzde bazı kelâmcılar
Mâtürîdî‟nin bu kanaatte olmadığını ve bu sonucun Mâtürîdî‟nin
açıklamalarından çıkarılamayacağını ileri sürmektedirler.
Çalışmamızda sadece Mâtürîdî‟nin mukallidin imanı hakkındaki
görüşü üzerinde durarak bu konudaki kanaatini açıklığa kavuşturmaya
çalışacağız. 

Anahtar Kelimeler

İman, Taklit, Maturidi, Mukallid, Mu'tezile

Kaynakça

• Ak, Ahmet. “İmam Mâtürîdî’nın Hayatı, Eserleri ve Görüşleri”. Uluğ Bir Çınar: İmam Mâtürîdî Uluslararası Sempozyumu Tebliğler Kitabı. ed. Ahmet Kartal. 1/142-152. İstanbul: Doğu Araştırmaları Yayınları, 2014.
• Bozkurt, Mustafa, “Mâtürîdî’de Hakikat, Taklid ve Tahkik Açısından İman”. Uluğ Bir Çınar: İmam Mâtürîdî: Uluslararası Sempozyumu Tebliğler Kitabı. ed. Ahmet Kartal. 1/405. İstanbul: Doğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2014.
• Kadî, Ebü’l-Hasan Abdülcebbâr b. Ahmed. Şerhu’l-Usûli’l-Hamse. çev. İlyas Çelebi. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 1. Basım, 2013. Kadî, Ebü’l-Hasan Abdülcebbâr b. Ahmed. Tenzîhü’l-Kur’an ani’l-Metâin. Beyrut: Darü’n-Nehdâ Hadisiyye, 1. Basım, ts.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd. Şerhu’l-Umde fi Akaidi Ehli’s-Sünne. thk. Abdullah Muhammed Abdullah İsmail. Kahire: Mektebetü Ezheriyye li’t-Türas, 1. Basım, 2012.
• Teftâzânî, Sa’düddîn Mesud b. Fahreddîn Ömer b. Burhaneddîn Abdullah el-Herevî el-Horasanî. Şerhu’l-Mekasıd. thk. Abdurrahman Umeyre. 5 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 3. Basım, 1998.