Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dinî Hareketlere Genel Bir Bakış

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 17, 177 - 188, 31.08.2017

Cengiz Kanık

Öz

20. yüzyılın teknoloji
alanında getirmiş olduğu büyük yenilikler ve yine aynı şekilde söz konusu
yüzyıla rengini veren sekülerizmin yol açtığı manevi açmazlar, özellikle modernizmin
hâkim olduğu Batı dünyasında yeni dinî akımların ortaya çıkmasına neden oldu.
Karizmatik liderlere sahip olan bu hareketler, Batı’nın materyalist ve
rasyonalist akımlarına karşı hayatın duygusal boyutlarını ön plana almaktadır.
Bu hareketler, geleneksel dinlerden tam bir kopuş sergilemeyen senkretik bir
mahiyete sahiptirler. “Gençlik dinleri” olarak da adlandırılan bu hareketler
günden güne çoğalmakta ve çeşitlenmektedir. Bu çalışmamızda Batı’da ortaya
çıkan yeni dinî hareketlerin ortaya çıkış nedenlerine, tipolojisine, temel
özelliklerine, varlığını sürdürme nedenlerine, bu hareketlere katılım ve
büyümelerine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yeni dinî hareketler, kült, sekt, karizmatik lider

Kaynakça

• Barker, Elieen. “New Religious Movements Their Incidence and Significance”. In New Religious Movements: Challenge and Response, edited by Bryan Wilson. New York: Routledge, 2001.
• Batuk, Cengiz. “Kıyameti Beklerken: Hıristiyanlık’ta Kıyamet Beklentileri ve Rus Ortadoks Kilisesindeki Yansımaları”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 14 (2008): 5-36.
• Becford, James A. “The Continuum Between ‘Cults’ and ‘Normal’ Religion”. In Cults and New Religious Movements, edited by Lorne L. Dawson. Oxford and Boston: Blackwell, 2003.
• Berger, Peter L. “The Sociological Study of Sectarianism”. Social Research 21 (1954): 467-486.
• Bilgin,Vejdi. “Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dinî Hareketler”. Din Sosyolojisi içinde, editör: Talip Küçükcan, 194-220. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 2010.
• Bird, Frederic. “The Pursuit of Innocence: New Religious Movements and Moral Accountability”. Sociological Analysis 40 (1979): 335-346.
• Cole, M. A. “An introduction: British print media accounts of new religious movements 1975-1985”. Masters thesis, Durham University, 1988.
• Doğan, Hilal. “Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dinî Hareketler, Hare Krishna Hareketi”. Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi. 2009.
• Fromm, Eric. Hayatı Sevmek. Çeviri: Ali Köse. İstanbul 1997.
• Hargrove, Barbara. “Integrative and Transformative Religions”. In Understanding the New Religions, ed. J. Needleman and G. Baker, 257-266. New York: Seabury, 1978.
• Kirman, M. Ali. Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul 2004.
• Kirman, M. Ali. “Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dinî Hareketlerin Bazı Özellikleri ve Toplumsal Tabanları”. Dinî Araştırmalar 4 (1999): 223-233.
• Kirman, M. Ali. “Yeni Dinî Hareketleri Tanımlama Problemi ve Tipolojik Yaklaşımlar”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3 (2003): 27-43.
• Kirman, M. Ali. “Beyin Yıkama Teorileri”. AÜİFD 45 (2004): 107-132.
• Köse, Ali. Milenyum Tarikatları. İstanbul 2006.
• Özkan, Ali Rafet. “Seküler Dindarlık Biçimleri: Yeni Dinî Hareketler”. Dinler Tarihi Araştırmaları - VI [Sekülerleşme ve Dinî Canlanma, Sempozyum, 22-23 Ekim/October 2008, Ankara] içinde, 307-322. Ankara 2008.
• Robbins, Thomas. “Dick Anthony and James T. Richardson, “Theory and Research on Today’s ‘New Religions’”. Sociological Analysis 39 (1978): 95-122.
• Slee, Colin. “New Religious Movement and The Churches”. In New Religious Movements: Challange and Response, edited by Bryan Wilson and Jamie Creswell. London and New York: Routledge, 2001.
• Snow, David A. and R. Machalek. “The Sadology of Canversion”. Annual Review Sociology 10 (1984).
• Stark and Bainbridge. “Concepts for a Theory of Religious Movements”. In Alternatives to American Mainline Churches, edited by J. H. Fichter. Barrytown, NY: Union Theological Seminary, 1983.
• Stark, Rodney. “How New Religions Succeed: A Theoretical Model”. In The Future of New Religious Movemenst, edited by David G. Bromley and Phillip H. Hammond, 11-29. Macon: Mercer University Press, 1987.
• Tınaz, Nuri. “A Social Analysis of Religious Organisations: The Cases of Church, Sect, Denomination, Cult and New Religious Movements (NRMs) and Their Typologies”. İslâm Araştırmalar Dergisi 13 (2005): 63-108.
• Troeltsch, Ernst. Social Teaching of the Christian Churches. Translated by O. Wyon. London: Allen&Unwin, 1931.
• Turan, Süleyman. “Yeni Dinî Hareketlerde Kadın”. Dinbilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi 16 (2016): 123-145.
• Türkdoğan, Orhan. Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı. İstanbul 2004.
• Uluç, Özlem. “Yeni Dinî Hareketler”. Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
• Wallis, Roy. “Three Types of New Religious Movement”. In Cults and New Religious Movements, edited by Lorne L.
• Dawson, 36-58. UK: Blackwell Publishing, 2003.
• Weber, Max. Economy and Society. Edited by G. Roth and C. Wittich. Berkeley, Los Angeles &London: University of California Press, 1978.
• Yıldırım, Ergün. Simurgun Kanatları: Sosyal Teori ve Din. İstanbul: Tezkire Yayınları, 2016.