Mustafa İslamoğlu’nun Kur’an Surelerinin Kimliği İsimli Eserindeki Bazı Farklı Yorumların Kritiği

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 19, 79 - 116, 30.04.2018

Maşallah Turan

Öz

İnsanlar, kutsal
metinleri anlamaya çalışırlarken zaman zaman dinî söylem ve terminolojiyi, kendi
çağlarının bilgi ve tecrübeleri ışığında gözden geçirme ihtiyacı hissederler. Ancak
bu tür durumlarda kimi zaman, mantıksal deneyciliğin katı ve acımasız
tehditlerine boyun eğmekten kurtulamazlar. Zaman geçtikçe birtakım bid’at ve
hurafeleri de bünyesinde barındırabilen dinî anlayışların, asıl kaynaklar
ışığında yeniden test edilmeleri gereği anlaşılır bir şeydir. Ancak mantıksal
deneyciliği ve bilimsel diye dayatılan modernitenin varsayımlarını, değişik
yöntemlerle asıl kaynakların yerine ikame etmek, kabul edilebilecek bir durum olmasa
gerektir. Bu makalenin gayesi işte böyle bir çerçevede, Mustafa İslamoğlu’nun Kur’an
Surelerinin Kimliği ismini taşıyan eserindeki birtakım
görüşlerini ele alıp incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an Surelerinin Kimliği, çağdaş bilgi, mantıksal deneycilik, parçacı bakış, akıl, vahiy

Kaynakça

• Ağırakça, Ahmet. İslâm Tarihinde Tartışmalı Konular. Akdem Yayınları, İstanbul 2015.
• Aktürk, Eyüp. Eskatolojik Açıdan Kişisel Özdeşlik Sorunu. Araştırma Yayınları, Ankara 2014.
• Aktürk, Eyüp. “Swinburne, Bilinç ve Tanrı”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2012).
• Baş, Erdoğan. “Mustafa İslamoğlu’nun Hayat Kitabı Kur’an Adlı Eserinde Rasyonel Yorum”. Usûl İslam Araştırmaları, 10(2008), 77-106.
• Beydavî, Kâdı Nâsıruddin Ebu Said Abdullah İbn Ömer b. Muhammed eş-Şirazî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
• Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-Hadîs. Kahire: Dâr-u İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1383/1964.
• Doğan, Şahin. “Mustafa İslamoğlu”. Hz. Âdem’in Babası ve Evrim Teorisi, http://www.risalehaber.com/mustafa-islamoglu-hz-ademin-babasi-ve-evrim-teorisi-18008yy. htm, Erişim Tarihi: 11.04.2017.
• Ebû Suûd, Muhammed b. Muhammed el-İmadî. İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâyâ’l-Kur’âni’l-Kerîm. Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-İlmî, Beyrut-Lübnan, ts.
• Ebû Zehra, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa b. Ahmed. Zehretu’t-Tefâsîr, Dâru’l-Fikri’l-Arabî, yy. ts.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, ts.
• Ferrâ, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad. Meâni’l-Kur’ân. Tahkik ve tahric: Şeyh Doktor İ’mâdu’d-Dîn İbn Seyyid Ali’d-Derviş, Beyrut: Alemu’l-Kutub, 2011.
• İbn Kayyım, el-Cevziyye. Kitâbu’r-Rûh. Tahkîk: Muhammed Ecmel Eyyub el-Islahî, yy: Daru’l-İlmi’l-Fevâid, ts.
• İbn Kesîr, Ebu’l Fidâ İsmâil ed-Dımeşkî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. İhtisâr ve Tahkîk: Muhammed Alî Sâbûnî, Beyrut: Daru’l-Fikr, 1419/1999.
• İbnu’l-Vezîr, Muhammed b. İbrahim b. Ali. el-Avâsım ve’l-Kavâsım fi’z-zebbi an Sünneti Ebî Kâsım. Tahkîk: Şuayb Arnavût, Beyrut: Müessesetu’r-risale, 1415/1994.
• İslamoğlu, Mustafa. Kur’an Surelerinin Kimliği. 3. Baskı, İstanbul: Akabe Vakfı Yayınları, 2011.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an. Gerekçeli Meal-Tefsir, İstanbul 2008.
• İslamoğlu, Mustafa. Kur’an ve Tabiat Âyetleri Işığında Yaratılış ve Evrim. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2015.
• İslamoğlu, Mustafa. Yürek Fethi. İstanbul: Denge Yayınları, 1998.
• İzz b. Abdisselam, Abdulazîz b. Abdisselam es-Sülemî. Tefsîru’l-İzz b. Abdisselam. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1971.
• Karaman, Hayreddin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez ve Sadrettin Gümüş. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
• Karaman, Hayreddin. Miraç Nedir, Nasıl Olmuştur? http://www.hayrettinkaraman.net, (E.T. 03.08.2016).
• Kurtȗbî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî. El-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân,Beyrut-Lübnan: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye 1971.
• Merağî, Ahmed b. Mustafa. Tefsiru’l-Merağî. Mısır: Matbaat-u Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1365/1946.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Tefsîru’l-Mâturîdî (Te’vîlât-u Ehli’s-Sünne). Tahkîk: Mecdî Bâslûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
• Mevdudî, Seyyid Ebu’l-A’lâ. Tefhimu’l-Kur’an. çev. Kayani, Muhammed Han, Yusuf Karaca, Nazife Şişman, İsmail Bosnalı, Ali Ünal, Hamdi Aktaş. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
• Mevdudî, Seyyid Ebu’l-A’lâ. Tarih Boyunca Tevhîd Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı. çev. Ahmet Asrar, İstanbul: Pınar Yayınları, 1992.
• Muhammed Esed. Kur’an Mesajı (Meal-Tefsir). çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk, İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
• Muhammed Kenan. Kurretu’l-Ayneyn alâ Tefsîri’l-Celaleyn. İstanbul: Dersaadet Kitabevi, ts.
• Mücâhid, Ebu’l-Haccâc İbnu Cebr et-Tâbiî. Tefsîru Mücâhid. Tahkîk: Muhammed Abdusselam, Mısır: Dâru’l-Fikri’l-İslamî, 1410/1898.
• Sabûnî, Muhammed Alî. Safvetu’t-Tefâsîr. Kahire: Dâru’s-Sabûnî, 2009.
• Şimşek, M. Said. Günümüz Tefsir Problemleri. İstanbul: Esra Yayınları, 1997.
• Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed İbn-i Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’ân. Tahkik: Ahmed Abdurrâzık el-Bekrî, Dâru’s-Selâm, et-Tab’atu’r-Râbia, Kahire 1430/2009.
• Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed İbn-i Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’ân. Tahkik: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Dâru Hicr, et-Tab’atu’l-Ȗlâ, yy. 1422/2001.
• Turan, Maşallah. Kur’an-ı Kerim’in Hidâyet Mesajı. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2016.
• Turan, Maşallah. “İnsan Rûhu, Ezelî Olan Tanrısal Bir Öz müdür?”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İFD, 41(2016): 102-130.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Rûh”. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 35(2008): 187-192.
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an Hakâiki Ğavamidi't-Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl. el-Mektebetu’t-Tevfîkiyye, Kahire, 2012.