Kur’ân Ekseninde Nisyânın Nedenleri ve Yıkıcı Sonuçları

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 20, 371 - 387, 31.08.2018

İskender Şahin

Öz

İnsanın en zayıf yönlerinden biri unutkan olmasıdır. Kur’ân onun bu yönüne pek çok âyette dikkat çekmiş ve bunu da “ne-si-ye” fili ile ifade etmiştir. Daha çok iman çerçevesinde değerlendirilen ve olumsuz bir tavra işaret eden “ne-si-ye”, ilahî hakikatleri terk etme, onları hesaba katmama veya umursamama anlamını ihtiva etmektedir. Söz konusu tavrın sürekliliği, kişiyi dünya ve ahiret hayatında pek çok yıkıcı sonuçla karşı karşıya getirmekte ve nihayetinde helak olmasına neden olmaktadır.  

Anahtar Kelimeler

Unutmak, iman, Kur’ân, zikir, ceza

Kaynakça

• Abdurrahman el-Cevzî, Cemaluddîn Ebu’l-Ferec. Zâdu’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, 1422.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah b. Muhammed. Müsned. İstanbul 1982.
• Asım Efendi. el-Okyanusu’l-Basît fî Tercimeti’l-Kâmûsi’l-Muhît. İstanbul: Asitane Kitabevi, ts.
• Askerî, Ebû Hilâl Hasen b. Abdillah. el-Furûku’l-Lugaviye. Tahkik: Muhammed İbrahim Selim. Kahire: Dâru’l-İlm ve’s-Sekâfe, ts.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 12 cilt. Yy. Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
• Begavî, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mesud. Meâlimu’t-Tenzîl fî Tefsîri’l-Kur’ân. 5 cilt. Tahkik: Abdurrezzâk el-Mehdî. Beyrut: Dâru İhyâi Turasi’l-Arabî, 1420.
• Beydavî, Nasruddin Ebû Said Abdullah b. Ömer. Envâru’t-Tenzîl ve Esraru’t-Tev’îl. 5 cilt. Tahkik: Muhammed Abdurrahman el-Maraşî. Beyrut: Dâru İhyâi Turasi’l-Arabî, 1418.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh: Tâcu’l-Luga ve Sıhâhu’l-Arabiyye. Tahkik: Ahmed Abdulgafûr Attâr. Beyrut: Dâru’l-İlm el-Melâyîn, 1407.
• Erdinçli, Ahmet. “Kur’ân’da Unutkanlık: Sebepleri ve Çareleri”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, sy. 2, (2017).
• Erdinçli, Ahmet. “Kur’an-ı Kerim’de “Nisyân/Unutma” Kavramı”. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, 2010.
• Ezherî, Muhammed b. Ahmed. Tehzîbu’l-Luga. Tahkik: Muhammed Avz Merab. Beyrut: Dâru İhyâi Turasi’l-Arabî, 2001.
• Ferahidî, Ebû Abdurrahman Halil b. Ahmed. Kitabu’l-Ayn. Tahkik: Mehdi el-Mahzûmî-İbrahim es-Semerraî. Yy. Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, ts.
• İbn Aşûr, Muhammed et-Tahir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. 30 cilt. Tunus: ed-Dâru’d-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Dureyd, Muhammed b. Hasan. Cemheretu’l-Luga. Tahkik: Remzi Münir Ba’lebekkî. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1987.
• İbn Ebi Hatim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azim. Tahkik: Esad Muhammed et-Tayyib. Yy., Mektebetü Nezari’l-Bâz-el-Memleketü’l-Arabiyyetü’s-Suudiyye, ts.
• İbn Fâris, Ahmed b. Faris b. Zekeriyyâ. Mu’cemu Makayısı’l-Luga. Tahkik: Abdusselam Muhammed Harun. Yy., Dâru’l-Fikr, 1399/1979.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. 8 cilt. Tahkik: Sami b. Muhammed Sellâme. Yy., Dâru Tayyibe li’n-Neşr ve’t-Tevdî, 1420/1999.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Ali. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr, 1414.
• İsfehanî, Hüseyin b. Muhammed er-Râgıb. Müfredâtü Elfâzi’l-Kur’ân. Tahkik: Saffân Adnân ed-Dâvudî. Dımeşk-Beyrut: Dâru’l-Kalem-Dâru’ş-Şamiye, 1412.
• Karagöz, İsmail. “Kur’an’da Nisyân Kavramı”. Diyanet İlmi Dergi 33, sy. 3 (1997): 49-58.
• Kurt, Muhammet Sacit. “Unutmak Dışındaki Anlamı Unutulan, Terk Etmek Anlamı Terk Edilen Kavram: Nisyân”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 54, sy. 2 ( 2013): 95-127.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. el-Camî li Ahkâmi’l-Kur’ân. 10 cilt. Tahkik: Ahmed el-Berdûnî, Ahmed el-İtfıyyîş. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Kutub, Seyyid. Fî Zilâli’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1423/2003.
• Mahallî Celaleddin Muhammed b. Ahmed, Suyutî Celaleddin Muhammed b. Abdurrahman. Tefsiru Celaleyn. Kahire: Dâru’l-Hadîs, ts.
• Maturudî, Muhammed b. Muhammed b. Mahmud. Tefsîru’l-Mâturîdî. 10 cilt. Tahkik: Mecdî Basellûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiye, 2005.
• Razî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâru İhyâi›t-Turasi’l-Arabî, 1420.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli’l-Kur’ân. 24 cilt. Tahkik: Ahmed Muhammed Şakir. Yy., Müessesetü’r-Risale, 1420/2000.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 cilt. Sadeleştirme: İsmail Karaçam v.dğr. İstanbul: Azim Yay., ts.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed. Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs. Tahkik: Abdulkerim Azbâvî. Kuveyt: et-Turasu’l-Arabî, 1422/2001.
• Zemahşerî, Ebi’l-Kasım Cârullah Mahmud b. Ömer. Tefsîru’l-Keşşâf an Hakâikı’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1407.