Avant-garde Art and the Function of the Avant-garde; The Case of the Moscow Art Theater

Yıl 2022, , 299 - 313, 20.03.2022

Yasin Çetin

https://doi.org/10.30692/sisad.1056957

Öz

It is very well known that avant-garde art discussions are still on the agenda in academic surroundings. The term “avant-garde” is mainly used in the sense of pioneerand beingassertive.Althoughthediscussionsarestillonthetable,itis quite possible to portrait the Avant-garde within a frame. The feature that can be seen as the most introspective in this framework is that one side of the Avangard destroys while the other side builds on instead of the other. This situation is vital in terms of its contribution and change of the development of the avant-garde no matter what kind of art it is.
Moscow Art Theater, filled a large gap and contributed to the recognition and production of authors like Chekhov as well as contributing to the theater itself. Even today, Stanislavski, who founded the Moscow Art Theater with Danchenco, is still discussed in his interaction with the theater. Meyerhold, Tairov and Vakhtangov, who are also one of the first students and directors of the Moscow Art Theatre, have made numerous contributions to the theater since then, with their avant-garde theater ideas, which they put forward by opposing each other's theater ideas, especially their teacher Stanislavski’s. In the light of this information, when the world theater history is examined, the development expected from Turkish Theater in its orientation to the western form, has not been achieved, compared with other countries. The establishment of the Moscow Art Theater and the work of four directors can serve as a model for the development in Turkish theater through avant-garde examples. It will be explained how the theater progressed in a country like Turkey, a small part of it, is located in the European continent and the majority of it, is in the Asian continent, is likely open to an interaction from the west.

Anahtar Kelimeler

avant-garde theatre, moskow art theatre, stanislavski, meyerhold, vakhtangov

AVANGART SANAT VE AVANGART OLANIN İŞLEVİ; MOSKOVA SANAT TİYATROSU ÖRNEĞİ

Öz

Avangart sanat tartışmaları günümüzde hala akademilerde konuşulan kavramlar arasında olduğu bilinmektedir. Avangart kelimesi sanatta yeni, öncü başta olmak üzere iddialı gibi anlamlarda bile kullanılmaktadır. Bu zamana kadar Avangart olanın tam bir tanımı noktasında tartışmalar devam etse de bir çerçeve içerisinde Avangart olanın genel portresini çizmek mümkündür. Bu çerçeve içerisinde en önemli özelliklerinden birisi olarak görülebilecek özelliği Avangart olanın bir tarafının yıkıcı olup diğer tarafının yerine yenisini inşa etmesidir. Bu durum Avangart olanın sanatın hangi türünde olursa olsun o türdeki gelişim ve değişime sunduğu katkılar bağlamında önemli bir durumu açığa çıkartmaktadır.
Moskova Sanat Tiyatrosu kurulduğu dönemde Rusya’da tiyatro anlamında büyük bir boşluğu doldurarak, hem Cehov gibi yazarların tanınmasına, üretmesine katkı sağlamış hem de tiyatroya büyük katkılar sunmuştur. Bugün bile hala Moskova Sanat Tiyatrosu’nu Danchenco ile birlikte kuran Stanislavski’nin tiyatrodaki etkileri konuşulmakta, tartışılmaktadır. Yine Moskova Sanat Tiyatrosu’nun ilk öğrencilerinden ve yönetmenlerinden olan Meyerhold, Tairov ve Vakhtangov başta hocaları Stanislavski olmak üzere birbirlerinin tiyatro düşüncelerine karşı çıkarak ortaya koydukları Avangart tiyatro düşünceleriyle o günden bugüne tiyatroya sayısız katkıda bulunmuşlardır. Tüm bu bilgiler ışığında dünya tiyatrosu tarihi incelendiğinde Türk Tiyatrosu’nda batılı formda tiyatroya yönelişinden itibaren diğer ülkelerle mukayese edildiğinde beklenen gelişim sağlanamamıştır. Avangart örnekler üzerinden Türkiye tiyatrosundaki gelişim için Moskova Sanat Tiyatrosu’nun kuruluşu ve dört yönetmenin çalışmaları bir model oluşturabilir. Tüm bu bilgiler ışığında Avangart kavramı üzerinden Moskova Sanat Tiyatrosu incelenecek ve dört yönetmenin çalışmaları, tiyatroya katkıları araştırılacaktır. Türkiye gibi küçük bir kısmı Avrupa kıtasında büyük bir kısmı Avrupa kıtasında bulunan ve benzer birçok özelliği bulunan batıdan etkileşimle nasıl bir ekol oluşturduğu aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

avangart tiyatro, moskova sanat tiyatrosu, stanislavski, meyerhold, vakhtangov

Kaynakça

• Andiç, B.(2019) Stanislavski Sistemi'nden hareketle Derviş Zaim'in Devir, Balık ve Rüya filmleri özelinde sinema oyunculuğu, Doktora Tezi: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Berktay, A.(1997). Tiyatro-Devrim ve Meyerhold, İstanbul: Mitos Boyut
• Brockett, O.G. (2016). Tiyatro Tarihi . Tufan Göbekçin (Çev) İstanbul: Mitos Boyut
• Burger, P. (2017). Avangard Kuramı (9.Baskı). Erol Özbek – Şeyda Öztürk (Çev.). İstanbul: İletişim
• Candan, A. (2019). Öncü Tiyatro ve Dijital Çağda Gösterim. İstanbul: Bilgi
• Crane, D.(1993). The Transformation of The Avant-Garde: The New York Art World, 1940–1985. Chicago: The Universty of Chicago Press,
• Çalışlar, A.(1993). 20. Yüzyılda Tiyatro. İstanbul: Mitosboyut
• Çalışlar, A.(2004). Tiyatro Kavramları Sözlüğü. (3.Baskı). İstanbul: Mitos Boyut
• Innes, C. (2010). Avant-Garde Tiyatro (2.Baskı). Ankara: Dost
• Karabulut, T. (2014). Modern Tiyatro. İstanbul: Mitos Boyut
• Meyerhold, V.E. (1997). Tiyatro-Devrim ve Meyerhold. Ali Berktay(Çev.) İstanbul : Mitos Boyut
• Mürseloğlu, R.(2016). Yönetmenlik – Eğitimde Sovyet Ekolü. İstanbul: Mitos Boyut
• Mürseloğlu, R.(2014). Stanislavski Okulunda Oyunculuk Eğitimi. İstanbul: Mitos Boyut
• Nutku, Ö. (2008). Dünya Tiyatrosu Tarihi (4.Baskı). Cilt 2. İstanbul: Mitos Boyut.
• Nutku, Ö. (2002). Oyunculuk Tarihi 2. Ankara: Dost
• Özüaydın, N.U.(2006). 20. Yüzyıl Tiyatrosunda Estetik Düşünce, İstanbul: Mitos Boyut
• Özüaydın, N.U.(2015). Gerçekçi Oyunculuk. İstanbul Mitos Boyut
• Özüaydın, N.U.(2011). Stanislavski Sistemi ve Metot Oyunculuğu. İstanbul: Mitos Boyut
• Poggioli, R. (1968). The Theory Of The Avant-Garde . Cambridge: The Belknap Press f Harward University Press. Retrieved from: https://monoskop.org/images/6/60/Poggioli_Renato_The_Theory_of_the_Avant-Garde_1968.pdf
• Stanislavski, K. (1992). Sanat Yaşamım, Suat Taşer(çev), İstanbul: Can
• Yıldırım E. (2021). Antik Dönemden Postmodernizm’e Oyun Gerçek Paradoksu ve Aktörlük, Doktora Tezi: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü