MODERN ASTRONOMİNİN İSPANYA’YA GİRİŞİ: NOVATORES

Yıl 2022, , 39 - 49, 20.03.2022

Ertan Tağman

https://doi.org/10.30692/sisad.1080115

Öz

Günümüzde modern bilim adı verilen tarihsel gerçeklik Bilimsel Devrimin sonucu olarak görülmektedir. Kapalı dünyadan sonsuz evrene geçiş olarak nitelenen bu devrimin on altıncı ve on yedinci yüzyıldaki bir takım gelişmelerle tüm Avrupa’ya yayıldığı kabul edilmektedir. Özellikle, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkelerin katkıları ön plana çıksa da, İspanya gibi ülkelerin modern bilimin ortaya çıkmasında ve gelişmesindeki etkileri çoğu zaman görmezden gelinmiştir. On ikinci yüzyıldaki büyük bir çeviri dalgasının neden olduğu bilgi patlamasının baskısı altında ortaya çıktığı düşünülen Ortaçağ’daki ilk üniversitelerin birkaçına ev sahipliği yapan bir kültürün modern bilime etkisi en azından değerlendirilmeyi hak etmektedir. Bu çalışmamızda on altı ve on yedinci yüzyılda astronomi ile uğraşan bir dizi İspanyol bilim insanının astronomi faaliyetinin ve kozmolojik fikirlerinin ilgili yönleri tanıtılacaktır. Özellikle novatores (yenilik taraftarları) olarak adlandırılan bir grup İspanyol bilim insanının Avrupa’da geliştirilen teknik ve yöntemleri özümsedikleri, geliştirme tartışmalarına katıldıkları gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Astronomi,, Novatores, İspanya, Modern Bilim

Modern Astronomy in Spain: Novatores

Öz

Today, the historical reality called modern science is seen as the result of the Scientific Revolution. It is accepted that this revolution, which is described as the transition from the closed world to the infinite universe, spread all over Europe with some developments in the sixteenth and seventeenth centuries. In particular, although the contributions of countries such as England, Germany, France and Italy came to the fore, the effects of countries such as Spain in the emergence and development of modern science were often ignored. The impact of a culture on modern science that is host to some of the first universities in the Middle Ages, which is thought to have emerged under the pressure of the information explosion caused by a great wave of translation in the twelfth century, deserves at least consideration. In this study, the relevant aspects of the astronomical activities and cosmological ideas of a number of Spanish scientists dealing with astronomy in the sixteenth and seventeenth centuries will be introduced. In particular, it will be tried to show that a group of Spanish scientists called novatores (innovation proponents) assimilated the techniques and methods developed in Europe and participated in development discussions.

Anahtar Kelimeler

Astronomy, Spain, Novatores, Modern Science

Kaynakça

• Barker, P., Goldstein, B. (1988). The Role of Comets in the Copernican Revolution, Studies in the History and Philosophy of Science, C. 19, S. 3, ss. 299-319.
• Brotons, V. N. (2000), L. Saiva and H. Leitao, eds., The Practice of Mathemaitics in Potugal, Coimbra, Acta Universitatis Conimbrigensis, içinde “Astronomy and
• Cosmography 1561-1625.Different Aspects of the Activities of Spanish and Portuguese Mathematicians and Cosmographers” s. 225-273.
• Brotons, V. N. (2007). Astronomy and Cosmology in Spain in the Seventeenth Century: The New Practice of Astronomy and The End of the Aristotelian-Scholastic Cosmos”, Cronos ss. 15-40.
• Brotons, V. N. (2014) Disciplinas, saberes y prácticas: Filosofía natural, matemáticas, y astronomía en la sociedad española de la época moderna, Valencia.
• Brotons, V. N.(1995). The Reception of Copernicus in Sixteenth-Century Spain: The Case of Diego de Zuniga, Isis , Mar., 1995, Vol. 86, S. 1, ss. 52-78.
• Goodman, D. (2005), Intellectual Life under the Spanish Inquisition: A Continuing Historical Controversy, Wiley, History,C. 90, S. 3 (299).ss. 375-386. url: https://www.jstor.org/stable/24427884
• Granada, M. A. (2008). Essay Review: Early Translations of De Revolutionibus: Journal for the History of Astronomy, 39 (2),ss. 265–271.
• Iltar, E. K., Akçoru, R. (2021). Dinin Bilimsel Çalışmalara Etkisi: Ortaçağ Astronomisi (VI. YY – XIII. YY) Örneği, Kaygı, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Dergisi, C. 20, S. 1, ss. 239-263.
• İncil, Yeni Yaşam Yayınları, 2008, İstanbul, (9:6),
• Karaman, M. A. (2018). Fransız İhtilalinin Osmanlı İmparatorluğuna Etkileri. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 44, ss. 62-79.
• Navarro, M. C. L. T. (2017). From Intense Teaching to Neglect. Early Science and Medicine. Marginalization of Astrology, C. 22, S. 5/6, ss. 410-437.
• Pedersen, O. (1981). The Origins of the Theorica Planetarum. Journal for the History of Astronomy, C. 12, ss. 113-141.
• Saliba, G. (1999). Seeking the origins of Modern Science? Bulletin of the Royal Institute for Inter-Faith Studies. 1, 2 ss. 139-152.
• Tağman, S. E. (2010). George Saliba: Biri Modern Bilimin Kökenlerini mi Arıyor? Bilim Ve Ütopya, S.198, ss.64-71.
• Tillo, S. T. (1997), Notes per a la biografia de Vicenç Mut Armengol (1614-1687), Estudis Belarics, S. 58, ss. 165-178.
• Westman, R. (1980). The Astronomers Role in the Sixteenth Century: A Preliminary Study. History of Science, S. 17, ss. 105-147.