SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET GÜCÜNÜN, İŞLETMELERİN PERFORMANSINA ETKİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, , 277 - 290, 31.07.2023

Mustafa Özan

https://doi.org/10.30692/sisad.1271754

Öz

Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir rekabet gücünün, işletmelerin performansına etkileri analiz etmektirini ve ikinci amaç ise, demografik değişkenleri ile işletmelerin performansı arasındaki farklılıkların analiz edilmesidir. İşletmelerin sürdürülebilir rekabet gücünün ve performansının üst seviyelere taşınması; kurumsal kimliğinin ve imajının artması anlamına gelmektedir. Firmaların yatırımlarını geliştirebilmeleri, uzun vadeli başarı elde edebilmeleri ve sürdürebilmeleri için amaca uygun kritik performans göstergelerinin belirlenmesi ve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi gerekmektedir. Performans kavramı çok boyutlu bir kavram olduğundan performansı değerlendirmek birçok faktörü bir bütün olarak ele almakla mümkün hale gelir. Unsurlardan bazıları verimilik kâr maksimizasyonu, büyüme ve borsadaki karlılık işletmelerin ortak hedefi haline gelen hedefleridir ve bu hedefleri etkileyen çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bu çalışmada işletme performansını bütün olarak farklı yönleriyle değerlendirebilecek olan sürdürülebilir rekabet gücü değişkenleri, bu değişkenleri etkilediği öngörülen faktörler ve bunlar arasındaki ilişkileri tartışılarak elde edilen bulgular, sonuç ve öneriler; araştırmacılar, işletmeler ve kurumların yararlanması amacıyla kamuya sunulmuştur. Sonuç olarak bu çalışma, bir işletmenin yetenek, potansiyel ve mevcut durumunun sonuçlarının anlamlarını tanımlayabilmek amacıyla oluşturulmuş olan temel yetenek geliştirme açılarına da yer vermesi ve sürdürülebilir rekabetin işletmelerin performansını ne şekilde etkilediğini ortaya koyabilmek açısından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Araştırmanın evreni, İstanbul Hadımköy Atatürk Organize Sanayi Bölgesinde hizmet ve üretim alanında faaliyet gösteren toplam 2564 işletmede çalışan 17.524 kişi olup, örneklem belirleme tablosundan yararlanılarak %95 güven aralığında toplam 406 kişiye anket uygulanmıştır. Bu çalışmada nicel yöntem ile neden sonuç ilişkisini ortaya koymak üzere anket uygulaması aracılığıyla elde edilen veriler; faktör ve güvenilirlik analizleri, Anova ve Regresyon teknikleriyle SPSS istatistik paket programı ile; araştırmanın hipotezleri test edilmiştir. Bu araştırıma için yapılan regresyon analizi sonucunda; “Sürdürülebilir Rekabet Gücünün“, “İşletmenin Performansı” üzerine pozitif yönlü etkisi olduğu, “Sürdürülebilir Rekabet Gücü“ değerinde oluşan 1 birimlik artış sonucunda; “İşletme Performansı “değeri 0,695 birim artacağı, yani Sürdürülebilir Rekabet Gücünün, İşletme Performansı üzerinde pozitif yönlü %69,5 oranında etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Rekabet Gücü, Karlılık, Verimlilik

A Study On The Effects Of Sustaınable Competıtıveness On Busıness Performances

Öz

The purpose of this study is to analyze the effects of sustainable competitiveness on the performance of enterprises and the second purpose is to analyze the differences between demographic variables and the performance of enterprises. Increasing the sustainable competitiveness and performance of businesses means increasing their corporate identity and image. In order for businesses to improve their investments, achieve long-term success and sustain it, they need to identify critical performance indicators that are appropriate for their objectives and reveal their relationships with each other. Performance is a multidimensional concept and only multiple indicators can evaluate it as a whole. Profit maximization, productivity, growth and stock market profitability are common goals of businesses. There are many factors that affect these goals of businesses. In this study, the variables of sustainable competitiveness that can evaluate business performance as a whole with its different aspects, the factors that may affect these variables and the relationships between them will be discussed and the findings, conclusions and suggestions obtained are presented for the benefit of researchers, private businesses and institutions. Therefore, this study will be able to contribute to the literature in terms of including the basic capability development perspectives that have been created in order to define the capabilities of a business, their potential and current meanings, and to reveal how sustainable competition affects the performance of businesses.
The population of the research is 17.524 people working in a total of 2564 enterprises operating in the field of service and production in Istanbul Hadımköy Atatürk Organized Industrial Zone, and a total of 406 people were surveyed with a 95% confidence interval by using the sampling table. In this study, the data of the research will be obtained with the questionnaire application that will reveal the cause and effect relationship with the quantitative method and through statistical techniques such as factor analysis and reliability analysis, Anova and Regression analysis through SPSS statistical program; the hypotheses that form for the purpose of the research were analyzed. As a result of the regression analysis conducted for this research; "Sustainable Competitiveness" has a positive effect on "Business Performance". As a result of 1 unit increase in the value of "Sustainable Competitiveness"; "Business Performance" value will increase by 0.695 units, in other words, it has been determined that Sustainable Competitiveness has a positive effect of 69.5% on Business Performance.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Competitiveness, Profitability, Efficiency

Kaynakça

• ABDULLAH, F. (2006). Measuring Service Quality in Higher Education: Hedperf Versus Servperf. Marketing Intelligence & Planning. 24(1), 41-45.
• AKAL, Z. (2000). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, Çok Yönlü Performans Göstergeleri, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No: 473.
• AKKOÇ, İ., ÇALIŞKAN, A. & TURUNÇ, Ö. (2012). Örgütlerde Gelişim Kültürü ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü, Journal of Management & Economics, 19(1), 105-135.
• AYDOĞAN, E., & ALTUĞ, M. (2006). Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Kobi Rekabet Gücünün Artırılmasında İleriyönetim Teknolojilerinin Rolü, Makine İmalat Sektörüne Yönelik Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 87-110. BAYRAM, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• BONO, E. D. (2000). Rekabet Üstü, (Çev. Oya Özel), İstanbul: Remzi Kitabevi A.Ş.
• BOURANTA, N. & PSOMAS, E. (2017). A Comparative Analysis of Competitive Priorities and Business Performance Between Manufacturing and Service Firms, International Journal of Productivity and Performance Management, 66(7), 914-931.
• BOZPOLAT, C. & SEYHAN, H. (2020). Yeni Ürün Geliştirme Yönetimi ve İnovasyon İlişkisi, 1. Baskı, (Ed. O. Yılmaz), İnovasyon Yönetimi, Ankara: Gazi Kitabevi, 152-169.
• BRIGHAM, E. F. & EHRHARDT, M.C. (2002). Financial Management: Theory and Practice, 10th edition, South-western, USA.
• CARDOZO, R. N. (1965). An Experimental Study of Customer Effort, Expectation and Satisfaction, Journal of Marketing Research, 2, 244-249.
• CHANDY, R. K., & TELLIS, G. J. (1998). Organizing for Radical Product İnnovation: the Overlooked Role of Willingness to Cannibalize, Journal of Marketing Research, 35, 474–487.
• CHO, H. J., & PUCIK, V. (2005). Relationship Between İnnovativeness, Quality, Growth, Profitability, and Market Value. Strategic Management Journal, 26(6), 555-575.
• CHOU, S. F., HORNG, J. S., LIU, C. H., & GAN, B. (2018). Explicating Restaurant Performance: The Nature and Foundations of Sustainable Service and Organizational Environment, International Journal of Hospitality Management, 72, 56-66.
• COŞKUN, A. (2006). Bankaların Stratejik Performans Yönetiminde Performans Karnesi Kullanımı, Bankacılar Dergisi, 56, 28-39.
• ÇİVİ, E. (2001). Rekabet Gücü: Literatür Araştırması, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 21-38.
• DEMİREL, Y. (2008). Bilgi ve Bilgi Paylaşımının İşletme Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 91-106.
• DİNÇER, Ö. ve FİDAN, Y. (2000). İşletme Yönetimine Giriş, 5. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• ERDİL, T. S., AYDOĞAN, S., AYAR, B., GÜVENDİK, Ö., DİLER, S., ve GUSINAC, K. (2018). İnovasyon Performansının Rekabet Gücü, Firma Performansı ve İhracat Performansı Üzerindeki Etkisi: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 40(2), 137-166.
• ERYILMAZ, M. KILIÇ, Y. A. & DURUSU, M. (2011). Olagandışı Durumlarda Yoğun Bakım Organizasyonu: Uzman Önerileri, Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Baıim Dergisi, 2(2), 49-52.
• FIOL, C. M. & LYLES, M. A. (1985). Organizational Learning, Academy of Management Review, 10(4), 803-813.
• GOBIRAJ, V. & NIMALATHASAN, B. (2011). Customer Satisfaction and Customer Loyalty: A Case Study of Retail Super Markets in United Kingdom (UK), In The International Conference on Leading beyond the Horizon: Engaging Future, Sri Sai Ram Institute of Management Studies, Tamparam, India, 1-14.
• GÜLSÜNLER, M. E. (2005). Kurum Kimliği Süreci ve İşleyişi Üzerine Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1-2), 213-230.
• GÜNSOY, B. (2006). Küreselleşmenin Ölçülmesinde Sistematik Yaklaşımlar; Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Ankara: Kırlangıç Yayınevi.
• İNCE, M. & GÜRBÜZ, A. (2020). Yeni Girişimcilerde Rekabet Stratejileri Uygulamaları ve İşletme Performansı İlişkisi, Econder International Academic Journal, 4(1), 94-115.
• İSLAMOĞLU, A. H. (2000). Pazarlama Yönetimi, İstanbul: Beta Yayınları.
• KARALİÇ, T. (2020). Örgüt İkliminin Çalışanların Performansına Etkileri. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1314-1327.
• KARAHAN, M. & KUZU, Ö. (2014). Yükseköğretimde Kalite Yönetim Sistemi Uygulamalarının Toplam Kalite Yönetimi Bağlamında Değerlendirilmesi: Meslek Yüksekokulları Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 1-20.
• KETCHEN, D. J., & HULT, G. T. M. (2011). Marketing and Organization Theory: Opportunities for Synergy, Journal of the Academy of Marketing Science, 39(4), 481-483.
• KOTHANDARAMAN, P., & WILSON, D. T. (2001). The Future of Competition: Value-Creating Networks, Industrial Marketing Management, 30(4), 379-389.
• LAKHE, R.R. & MOHANTY, R.P. (1994). Understanding TQM, Production Planning & Control, 5(5), 426-441.
• LI, S. (2016). Linking Contextual Drivers, Network Responses, Risk Management Capabilities, and Sustainable Outcome: Theoretical Framework and Empirical Examination, Doctoral Dissertation, University of Toledo, Manufacturing and Technology Management.
• LIEBARMAN, M.B., LAU, L.J. & WILLIAMS, M.D. (1990). Firm-Level Productivity and Management İnfluence: A Comparison of U.S. and Japanese Automobile Producers, Management Science, 36(10), 1193-1215.
• LORCU, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı, Ankara, Detay Yayıncılık.
• MIRON, D., PETCU, M. and SOBOLEVSCHI, I. M. (2011). Corporate Social Responsibility and the Sustainable Competitive Advantage, Amfiteatru Economic Journal, 13(29), 162-179.
• MORGAN, N. A., ANDERSON, E. W. and MITTAL, V. (2005). Understanding Firms’ Customer Satisfaction İnformation Usage, Journal of Marketing, 69(3), 131-151.
• OFLUOĞLU, G. & DOĞAN, Ş. (2009). İşletmelerde Dış Kaynaklardan Yararlanma Yönteminin Organizasyon Yapısı İle Çalışma İlişkilerine Etkileri, Kamu-İş Dergisi, 11(1), 139-165.
• OLIVER, R. L. (1980). A Cognitive Model of the Antecedents and Consequences of Satisfaction Decisions, Journal of Marketing Research, 17, 460-469.
• OLIVER, R. L., RUST, R. T. & VARKI, S. (1997). Customer Delight: Foundations, Findings, and Managerial İnsight, Journal of Retailing, 73, 311- 336.
• PALAMUTÇUOĞLU, B. T. (2012). Pazarlama İlkeleri Ders Notları, Celal Bayar Üniversitesi Kula Meslek Yüksekokulu, 1-45.
• PAN, Y. & ZINKHAN, G. M. (2006). Determinants of Retail Patronage: a Meta-Analytical Perspective, Journal of Retailing, 82(3), 229-243.
• PAPATYA, N. (2003). Sürdürülebilir Rekabette Stratejik Yönetim ve Pazarlama Odağı, Kaynak Tabanlılık Görüşü Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşım, Ankara: Nobel Dağıtım Yayınları.
• PARADISE-TORNOW, C. A. (1991). Management Effectiveness, Service Quality, and Organizational Performance in Banks, People and Strategy, 14(2), 129-139.
• PAYNE, A. & FROW, P. (2005). A Strategic Framework for Customer Relationship Management, Journal of Marketing, 69(4), 167-176.
• PHUSAVAT, K., JAIWONG, P., SUJITWANICH, S. & KANCHANA, R. (2009). When to Measure Productivity: Lessons From Manufacturing and Supplier-Selection Strategies. Industrial Management & Data Systems, 109(3), 425-442.
• RAMANATHAN, R., RAMANATHAN, U. & ZHANG, Y. (2016). Linking Operations, Marketing and Environmental Capabilities and Diversification to Hotel Performance: A Data Envelopment Analysis Approach. International Journal of Production Economics, 176, 111-122.
• REICHHELD, F. F. (2003). The One Number You Need to Grow, Harvard Business Review, 81, 46-55.
• REICHHELD, F. F. & SCHEFTER, P. (2000). E-Loyalty: Your Secret Weapon on the Web, Harvard Business Review, 78(4), 105-113.
• SEVİÇİN, A. (2012). “Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü” Kavramı Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 5(10), 171-185.
• TAŞKIN, E., KAYABAŞLI, A. & KİRACI, H. (2011). Rekabetçi Yöntemlerin İşletme Performansı Üzerine Etkisi: İnegöl’de Faaliyet Gösteren ve İhracat Yapan İşletmeler Üzerine Bir Alan Araştırması, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4 (8), 105-122.
• THUROW, L. (1994). Kafa Kafaya Rekabet, (Çev. Mustafa Özel), İstanbul: İz Yayıncılık.
• TÜRKOĞLU, T. & YURDAKUL, Ü. (2017). Mobilya Endüstrisinde Çalışanların İş Doyumu İle İş Performansı Arasındaki İlişkinin Araştırılması, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 88-97.
• YAKUT, M. Ş. (2022). Dijital Okuryazarlığın Muhasebe Meslek Mensuplarının Verimliliğine Etkilerinin Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(1), 749-766.
• ZENGİN, Y. (2019). Girişimcilik Becerileri ve Sürdürülebilirlik Rekabet Üstünlüğü İlişkisi, 1. Baskı, Konya: Eğitim Yayınevi.