Öz
Fehim
Paşa, Sultan II. Abdülhamid döneminin en dikkat çekici isimlerinden biridir.
II. Abdülhamid döneminin son devresinde Serhafiye unvanıyla Yıldız Sarayı’nda
görev alan Fehim Paşa, bir devlet görevlisi sıfatından çok, yaşantısı,
karakteri ve karıştığı olaylarla adından söz ettirmiştir. İstanbul’da, bilhassa
Beyoğlu çevresinde II. Abdülhamid döneminin son yıllarına damga vuran ve
gerçekten de o dönem içinde çekinilen bir kişi olan Fehim Paşa, Osmanlı’da
kabadayı tiplemesinin de başını çeken figürlerden biri haline gelmiştir.
İstanbul’daki faaliyetleri nedeniyle Fehim Paşa hakkında Avrupalı sefaretlerden
çok sayıda şikâyet alan II. Abdülhamid, onu 1907 yılı başlarında Bursa’ya
zorunlu ikamete göndermiştir. Burada II. Meşrutiyet dönemine kadar kalan Fehim
Paşa, Meşrutiyet’in ilan edildiği günlerde Bursa Yenişehir’de, arabasının önünü
kesen bir grup tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Bu çalışmada, II.
Abdülhamid döneminin bu ilginç kişiliğinin istihbarat faaliyetleri ve
istihbaratçı kimliği üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BEO. (Bâbıâlî Evrak Odası Evrakı): 2986/223880DH.MKT. (Dahiliye Nezareti Mektubî Kalemi Evrakı): 1149/88; 2831/92DH.ŞFR. (Dahiliye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı): 405/63İ.TAL. (İrade Taltifat): 291/58Y.A.HUS. (Yıldız Sadaret Hususi Maruzat Evrakı): 483/76; 508/136; 509/25; 515/28Y.EE. (Yıldız Esas Evrakı): 5/60; 57/17Y.MTV. (Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı): 312/221Y.PRK.TKM. (Yıldız Perakende Tahrirat-ı Ecnebiye ve Mabeyn Mütercimliği Evrakı): 47/51ZB. (Zabtiye Nezareti Evrakı): 389/113Ahmet Naci, Fehim Paşa ile Margaret, Meşrutiyet Kütüphanesi, İstanbul, 1330Alus, Sermet Muhtar, “Feneryolunda Eski Fuat Paşa Bahçesinden İlhamlar”, Akşam Gazetesi, 13.11.1950.Georgeon, François, Sultan Abdülhamid, Ali Berktay (Çev.), İletişim Yayınları, İstanbul, 2012Hürmen, Fatma Rezan, Mehmet Tevfik Bey’in (Biren) II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları, Arma Yayınları, C. I, İstanbul, 1993İrtem, Süleyman Kâni, Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür, Temel Yayınları, İstanbul, 1999Kuran, Ercüment, “Fehim Pasha”, Encyclopedia of Islam, Second Edition, Leiden, 1964Mebusan’a Takdim Olunan Hafiyelerin Listesi Yahut İstanbul’da Kimler Hafiyelik Etmiş, İstanbul,1326Osman Nuri, Abdülhamid-i Sânî ve Devr-i Saltanatı, Hayat-ı Siyâsîye ve Husûsîyesi, Cilt II, Kitabhâne-i İslâm ve Askerî, İstanbul, 1327Sertoğlu, Mithat, İstanbul Sohbetleri, Bedir Yayınları, İstanbul, 1992Şakir, Ziya, Yarım Asır Evvel Bizi İdare Edenler, Anadolu Türk Kitap Deposu, C. II, İstanbul, 1943Tahsin Paşa, Sultan Abdülhamid ve Yıldız Hatıraları, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2007
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | TARİH |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Mart 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |