Öz
Her iki dünya savaşının kazananı ABD, her iki savaşta da kendi ülkesine tek bir bomba düşmemesi sebebiyle yakaladığı süper güç olma sıfatı ve başkanlarının adıyla anılan doktrinleri vasıtasıyla, başta müttefikleri olmak üzere, tüm dünyaya kendi politikalarını açıklama yoluna gitmiştir. 19’uncu yüzyılda Monroe ile başlayan, 20’nci yüzyıl başında Milletler Cemiyeti’nin kurulması vasıtasıyla yeni bir dünya savaşını önlemeye çalışan Wilson ile devam eden bu süreç, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası soğuk savaş döneminde, tüm başkanlarda, farklı farklı politika ve bölgeler özelinde şekillenmeye devam etmiştir.
1991’de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)’nin yıkılmasıyla biten soğuk savaş sonrası 2001’e kadar geçen ilk on yıllık dönemde, tek kutuplu dünya düzeni ile dünya, göreceli bir barış havasına girmiştir. 2001 yılında ABD’nin kalbine yapılan terörist saldırılar, ABD’nin “Ya bizimlesiniz ya da teröristlerle” cümlesiyle hayat bulan Bush doktrini vasıtasıyla, yine yeni yeniden, dünyaya kendi politikasını ilan ve dikte etmesine sebep olmuştur.
2001 yılından itibaren, terörle ilişkilendirilen ülkelere operasyonlar başlamış, Afganistan ve Irak operasyonları, bu doktrinin gereği olarak karşımıza çıkmıştır. ABD’nin ana politikası, terörle mücadele iken, geçen süreçte bu politika, terörü kullanarak mücadeleye dönmüştür. ABD, özellikle IŞID’e karşı kendisinin kullanabileceği tüm terörist yapılanmaları, müttefiklerinin menfaatlerine zarar veren gruplar olup olmadığına bakmaksızın, vekalet savaşlarında kullanmıştır.
Yaşanan kriz ve bölgelerin durumuna göre, aynı ittifak içinde olan ülkeler dahi birbirleriyle anlaşamaz hale gelmiş, stratejik ortaklar arası çatışma riski ortaya çıkmıştır. Dünya, 2020’li yılların başında, ülkelerin belki direk olarak birbirleriyle savaşmadıkları, ancak aynı ittifakta olan ülkelerin bile her an karşı karşıya kalabilecekleri, birbirlerine askeri olmasa bile ekonomik veya politik yollardan zarar verebilecekleri, soğuk bir barışı yaşar hale gelmiştir. Yeni dünya düzeninin adı, soğuk barıştır artık.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2017/12/NSS-Final-12-18-2017-0905.pdf, erişim tarihi, 17 Ekim 2019.
- Arıboğan, Deniz Ülke, (2013). Büyük Resmi Görmek, İstanbu:Timaş.
- H. Meiertöns, (2010). The Doctrines of US Security Policy — An Evaluation under International Law, UK: Cambridge University Press,.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Mart 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |