Ali Galip Olayı

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 12, 16.12.2017

Sevilay Özer

https://doi.org/10.30692/sisad.360660

Öz

Mondros Ateşkes Anlaşmasının imzalanmasından hemen
sonra ülkenin İtilaf Devletlerinin işgali altına girdiğini gören Mustafa Kemal
Paşa halkı bilinçlendirmek ve kurtuluş hareketini başlatabilmek için Anadolu’ya
geçmiştir. O günden itibaren millî bir kongrenin toplanmasının gerekliliğini
savunan Mustafa Kemal, daha kongre toplanmadan birtakım sorunlarla
karşılaşmıştır. Damat Ferit Paşa Hükümeti Millî Mücadele Hareketi’nin kuvvet
bulmasından çekindiği için Elazığ Valisi Ali Seydi Bey’i görevden alarak yerine
Ali Galip Bey’i tayin ettirmiştir. Aynı gün Sivas’a gelen Ali Galip, Mustafa
Kemal Paşa’nın tutuklanması için Sivas Valisi Reşit Paşa’ya baskı yapmış ancak
bir sonuç alamamıştır. Bununla yetinmeyen Ali Galip, Sivas Kongresi’nin
dağıtılmasına yönelik teşebbüste bulunmuşsa da Milli Mücadele Hareketi’nin
baltalanmasına yönelik olan bu girişim vaktinde alınan önlemler sayesinde
başarısız kılınmıştır. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul Hükümeti tarafından tertip
edilen Ali Galip Olayı’nı çok iyi değerlendirmiş ve Milli Mücadeleye
düşmanlığıyla tanınan Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin düşürülmesini sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Mustafa Kemal, Ali Galip, Sivas Kongresi

Kaynakça

• “15. Kolordu Komutanlığının, 13. Kolordu Komutanlığına Alınan Tedbirler Neticesinde Ali Galip ve Yandaşlarının İhanetinin Önlendiğini Bildiren Yazısı (Belge No: 4018)”, Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Yıl.49, Sayı.109, Ocak 2000, s. 118-120.
• “15. Kolordu Komutanlığının Ali Galip ve Yandaşlarının Malatya Mutasarrıfını Propagandayla Görevlendirdiklerini Bildiren Yazısı (Belge No: 4017)”, Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Yıl.49, Sayı.109, Ocak 2000, s. 115-117.
• Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele (Mutlakıyete Dönüş 1918-1919), C.I, Kültür Yayınları, İstanbul 2004.
• Arıburnu, Kemal, “Kurtuluş Savaşı Başlarında Ali Galip’in Hayınca Girişimi”, İdarecinin Sesi, C. IX, S.6, Temmuz 1990, s.29-34.
• Arıburnu, Kemal, Sivas Kongresi Samsun’dan Ankara’ya Kadar Olaylar ve Anılarla, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1997. Atatürk’ün Not Defterleri VII, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2007.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk (1919-1927), Yay. Haz: Zeynep Korkmaz, Ankara 2000.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, C.I, Remzi Kitabevi İstanbul 2001.
• Aydoğan, Erdal, Samsun’dan Erzurum’a Mustafa Kemal, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2000.
• Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk (1916-1922), Başbakanlık Devlet Arşivleri Yayınları, Ankara 2003.
• İrade-i Milliye Tıpkı Basım ve Yeni Harflerle (Haz. Alim Yıldız vd.), Buruciye Yayınları, Sivas 2007.
• Kansu, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, C.II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1988.
• Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, C.I, Emre Yayınları, İstanbul 2000.
• Köksal, Osman, “Ali Galip’in Sivas’ı Basma Teşebbüsü ve Sonucu”, Askeri Tarih Bülteni, Yıl.15, S.28, Şubat 1990, s. 119-137.
• Osmanlı Belgelerinde Milli Mücadele ve Mustafa Kemal Atatürk, Başbakanlık Devlet Arşivleri Yayınları, Ankara 2007.
• Selvi, Haluk, “Sivas Kongresi Kararlarının Uygulanması”, Sivas Kongresi IV. Uluslararası Sempozyumu, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, Ankara, s.99-116.
• Sertoğlu, Mithat, “Sivas Kongresinden Padişah Vahideddin’e Karşı Yayınlanan Beyanname”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S.17, Şubat 1969, s. 3-9.
• Sonyel, Salahi R., Kurtuluş Savaşı Günlerinde İngiliz İstihbarat Servisi’nin Türkiye’deki Eylemleri, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1995.
• İngiliz Devlet Arşivi Gizli Belgeleri, Türkiye’nin Parçalanması ve İngiliz Politikası (1900-1920), Örgün Yayınevi, İstanbul 2005.
• Ural, Selçuk, “Ali Galip Olayı’nın Milli Mücadele Taraftarı Gazetelerdeki (İrade-i Milliye ve Albayrak) Yankıları”, Ankara. Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, C.8, S.29-30, Mayıs-Kasım 2002, s.159-174.
• Tansel Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.II, İstanbul 1991.
• Yularkıran, Cevdet R., Sivas Valisi Reşit Paşa’nın Hatıraları, Sivas 2009.
• Yunus Nadi, Ali Galip Hadisesi, Yenigün Yayıncılık, İstanbul 2000.
• “Van ve Erzurum Valilerinin Sadrazamlık Makamına Ali Galip ve Yandaşlarının Sivas Kongresini Basmaları Olayının Padişaha Bildirilmesinin Engellendiği Konusundaki Yazısı (Belge No: 4025)”, Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Yıl.49, Sayı.109, Ocak 2000, s. 149-151.