KAMU-ÖZEL İŞBİRLİĞİNDEKİ ŞEHİR HASTANELERİNİN PANDEMİ SÜRECİNDE DEĞİŞEN YÜZÜ: YENİ SAĞLIK DÜZENİ VE BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK ANLAYIŞI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 381 - 400, 29.07.2022

Altuğ Çağatay , Nur Banu Çağatay

https://doi.org/10.30692/sisad.1093922

Öz

Kamu-Özel işbirliği (KÖİ), sağlık sektörü başta olmak üzere, kamunun üstlendiği birçok görevde baş vurulan bir modeldir. Yine bu modelin en çok fayda-zarar etkisi sağlık sektörü üzerinden tanımlanmaktadır. Özellikle de toplumu kitlesel olarak etkileyen, salgın hastalıkların yaşandığı dönemlerde sağlık sektörü üzerinden yapılan işlevsellik tartışmaları önem kazanmaya başlar. Covid-19 pandemi süreci ile de yine sağlık sektörü, özelde de şehir hastaneleri mercek altına alınmış ve KÖİ modelinin artı ve eksileri yeniden gözden geçirilmiştir. Dünya genelinde sarsıcı etkiye neden olan pandemi sürecinde sağlık sektörü adeta bir şok yaşamıştır. Süreç içerisinde ise birçok doktor ve sağlık personeli görevlerinden istifa etmiştir. Yaşanan bu kırılmalar sağlık sektöründe tamiri olmayan sorunlara neden olabilir. Hem hizmeti sunanlar hem hizmeti alanlar aksaklıklar karşısında kendisini mağdur ve çözümsüz hissetmektedir. Beklenen ise sağlık sektörünün ve KÖİ modelinin revizyona giderek, modelin aksayan yönlerini gidermek ve de kullanılabilir yönünü arttırmak adına şeffaflık ilkesi temelinde alanda uzman kişi ve departmanlarla birlikte çalışabilirlik ilkesini benimsemedir. Bu çalışmada, KÖİ modeli, şehir hastaneleri ve pandemi sürecinde sağlık sektörü ve Türkiye’deki şehir hastanelerinin gücü incelenmiştir. Aynı zamanda, KÖİ modeli ile hizmete sunulan sağlık sektörünün, yeni sağlık düzeni anlayışı ile neden birlikte çalışabilirlik anlayışı benimsemesi gerektiğinin nedenleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu-Özel İşbirliği, şehir hastaneleri, pandemi, birlikte çalışabilirlik

The Changing Face of City Hospitals in Public-Private Partnership in the Pandemic Process: New Health Order and Interoperability Approach

Öz

Public-Private partnership (PPP) is a model used in many tasks undertaken by the public, especially in the health sector. Again, the most benefit-harm effect of this model is defined over the health sector. Especially in times of epidemics, which affect the society massively, functionality discussions over the health sector begin to gain importance. With the Covid-19 pandemic process, the health sector, and city hospitals in particular, were scrutinized and the returns and charges of the PPP model were reconsidered. The health sector has experienced a shock during the pandemic, which has had a shocking effect around the world. In the process, many doctors and health personnel resigned from their career. These fractures can cause irreparable problems in the health sector. Both service providers and service recipients feel victimized and unresolved in the face of disruptions. What is expected is the revision of the health sector and the PPP model, and adopting the principle of interoperability with experts and departments in the field on the basis of the principle of transparency in order to eliminate the deficient aspects of the model and increase its usability. In this study, the PPP model, city hospitals and the health sector in the pandemic process and the power of city hospitals in Turkey were examined. At the same time, it has been tried to reveal the reasons why the health sector, which is put into service with the PPP model, should adopt a new health order understanding and an understanding of interoperability.

Anahtar Kelimeler

Public-Private Partnership, city hospitals, pandemic, interoperability

Kaynakça

• Acartürk, E., & Keskin, S. (2012). Türkiye’de Sağlık Sektöründe Kamu Özel Ortaklığı Modeli, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,17(3), 25-51.
• Anayasa Mahkemesi, Mahkeme Kararı, Esas Sayısı: 1994/43, Karar Sayısı:1994/42-2, https://www.yalova.edu.tr/Files/UserFiles/83/AYM_KARARI-KAMU_HIZMETI.pdf. Erişim Tarihi: 28.02.2022.
• Anderson, S. (2012). Public, Private, Neither, Both? Publicness Theory and The Analysis of Healthcare Organisations. Social Science & Medicine, 74, s. 313- 322.
• Barlow, J. and Köberle G. M. (2008). Delivering Innovation in Hospital Construction: Contracts and Collaboration in the UK’s Private Finance initiative Hospitals Program, California Management Review, 1/2, s. 1-18.
• Barney, J. B. (1991), Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, Journal of Management, 17/1, s. 99-120.
• Bayansar, R. (2020). Türk Kamu Yönetimine Neoliberal Politikaların Etkisi: Kamu Özel Ortaklığı, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Beev, I., Peshev, P. (2016). Public-Private Partnership: Current Status and Prospects for Development, Economic Alternatives, 3. 317-330.
• Benjamin, J. ve Jones, T. (2017). The UK’s PPPs Disaster, Jubilee Debt Campaign, The Grayston Centre, London, s. 1-9.
• Bilici, N. (2012). Kamu Maliyesi, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Boz, S. S. (2013). Kamu Özel İşbirliği (PPP) Modeli, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4/2, 277-332.
• C. Kalkınma Bakanlığı Yatırım Programlama İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü (2016), Türkiye’de Kamu-Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler Raporu.
• Çelik, F. (2008). Örgütlü Meslek, Örgütlü Toplum, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu, https://www.sdplatform.com/Dergi/137/Orgutlu-meslek-orgutlu-toplum.aspx, Erişim Tarihi: 11.03.2022.
• Çınar, N., F., ve Türkoğlu, Ç., ve Tütünsatar, A. (2017). Kamu-Özel Ortaklığı/İşbirliği Modeli ve Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Hizmet Memnuniyetinin Ölçülmesi: Entegre Sağlık Kampüsleri (Şehir Hastaneleri) İçin Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, s. 215-232.
• Eker, A. Y. (2007). Kamu Özel Sektör Ortaklıkları, Bütçe Dünyası Dergisi, 2/25, s. 59-67.
• Emek, U. (2010). Altyapıda Kamu-Özel İşbirliği Yöntemleri, İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı.
• Emek, U. (2017). Sağlık Sektöründe Kamu-Özel İşbirliği Sözleşmeleri: Beklenti ve Gerçekleşme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 139-168.
• EPEC, (2014). Estabilishing and Reforming PPP Units, epec_establishing_and_reforming_ppp_units_en.pdf, Erişim Tarihi: 28.02.2022.
• Erbaş, Ö., Yavuz, C. I., İlhan, B. (2012). Soru ve Yanıtlarla Sağlıkta Kamu Özel Ortaklığı, Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Erdem, D. ve Gökkaya, R. (2021). Türkiye’de Kamu Özel Ortaklığında Şehir Hastaneleri Değerlendirmesi: Nitel Bir Araştırma, UİİİD-IJEAS, 31, s. 73-96.
• European PPP expertise Center (2015). Market Update Review of the European PPP Market in 2015, https://www.eib.org/attachments/epec/epec_market_update_2015_en.pdf Erişim Tarihi: 05.03.2022
• Everett, R. (2020). The Role Of Sociology in Health Affairs, Hospital and Healthcare Management, https://www.hhmglobal.com/knowledge-bank/news/the-role-of-sociology-in-health-affairs, Erişim Tarihi: 10.02.2022.
• Green Paper (2004). On Public Private Partnerships and Community Law on Public Contracts and Concessions, Commission Of European Communities, s. 3-22.
• Hall, J. (1998). Private Opportunity, Public Benefit? Fiscal Studies, 19, s. 121-140.
• Hodge, G. and Greve, C. (2017). On Public-Private Partnership Performance: A Contemporary Review, Public Works Management&Policy, 22(1):55-78.
• Stevens, J. P., Horng, S., O’Donoghue, A., Moravick, S., & Weiss, A. (2020). How one Boston hospital built a COVID-19 forecasting system. Harvard Business Review.
• Joyner, K. (2007). Dynamics Evolution in Public-Private Partnerships, The Role of Key Actors in Managing Multiple Stakeholders, Managerial Law, 49, 5/6, s. 206-217.
• Karahanoğulları, O. (2011). Kamu Hizmetleri Piyasa İlişkisinde Dördüncü Tip: Eksik İmtiyaz (Kamu-Özel Ortaklığı), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66/3, s. 177-215.
• Keşli, T. A. (2012). PPP Projelerinin Hukuki Rejimi, İstanbul: Group Law Publishing Yayıncılık.
• Kwak, Y. H., Chih, Y., Ibbs, C. W. (2009). Towards a Comprehensive Understanding of Public Private Partnerships for Infrastructure Development, California Management Review, 51/2, s. 51-78.
• Liebe M. and Pollock, M. A. (2009). The experience of the private finance initiative in the UK’s National Health Service, The Center For International Public Health Policy, The University of Edinburgh, s. 1-20.
• Mahoney, J. T., McGahan, A., and Pitelis, C. (2009). The Interdependence of Private and Public Interests. Organization Science, 20, s. 1034-1052.
• Mc Kee, M., Edwards, N., Atun, R. (2006). Public Private-private partnerships for hospital, Bulletin of the World Health Organization, s. 890-896.
• Noonan, K. (2020) “Realizing the Promise of Decentralized Clinical Trials,” Pharma Letter, https://www.thepharmaletter.com/article/realizing-the-promise-of decentralizedclinical-trials, Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• OECD (2008). Public-Private Partnerships: In Pursuit of Risk Sharing and Value for Money.
• OECD (2012), Recommendation of the Council on Principles for Public Governance of Public Private Partnerships, https://www.oecd.org/governance/oecd-recommendation-public-privatepartnerships.htm
• Öztürk, O. ve Karcıoğlu, Ö. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Kamu Hastaneleri, TBB, s. 259-265.
• Pala, K. (2020). Şehir Hastaneleri Koronavirüs Salgını İle Başa Çıkabilir Mi? https://www.dw.com/tr/%C5%9Fehir-hastaneleri-koronavir%C3%BCs salg%C4%B1n%C4%B1yla-ba%C5%9Fa-%C3%A7%C4%B1kabilir-mi/a-52811536 Erişim Tarihi: 04.02.2022.
• Pala, K. (2021). Türkiye’de Sağlıkta Kamu-Özel Ortaklığı: Şehir Hastaneleri Örneği, (Türk Tabipler Birliği Şehir Hastaneleri İzleme Grubu içinde), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parlak, N., Köse, H. Ö., & Toprak, M. (2020). Kamu-Özel İşbirliği Modeli ve Türkiye Uygulamaları: Sayıştay Raporları Işığında Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 31(119), 9-39.
• Parlak, Nükrettin; Köse, Hacı Ömer ve Toprak, Metin (2020), Kamu-Özel İşbirliği Modeli ve Türkiye Uygulamaları: Sayıştay Raporları Işığında Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 31/119, s. 9-39.
• PwC Health Research Institute (2021). Top Health Industry Issues of 2021: Will a Shocked System Emerge Stronger?
• PwC. (2020b). Beyond IT: Why the regulatory push toward interoperability requires whole organizational responses from providers, payers, Health Research Institute, s. 1-7.
• Roehrich, J., Barlow, J., and Wright, S. (2013). Delivering European Healthcare Infrastructure Through Public-Private Partnerships: The Theory and Practice of Contracting and Bundling, Research Strategic Alliances, (der. Das, T.K.), s. 1-42.
• Sağlık-Sen (2022). URL: https://www.sagliksen.org.tr/haber/10872/saglik-sen-hekim-haklari-istifa-ve-goc-calistayi-gerceklestirdi, Erişim Tarihi: 13.02. 2022.
• Sinsky, C. and Linzer, M. (2020). Practice and Policy Reset Post-COVID-19: Reversion, Transition, or Transformation?, Health Affairs, s. 1405-1411.
• Sözer, A. N. (2013). Sağlıkta Yeni Yapılanmanın (Özelleştirmenin) Devamı Olarak Şehir Hastaneleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, s. 215-253.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Göç Sağlığı Daire Başkanlığı (2022). URL:https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/g%C3%B6%C3%A7mensa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-merkezleri.html, Erişim tarihi: 21.03.2022.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü (2020). URL: https://sygm.saglik.gov.tr/TR,33960/sehir-hastaneleri.html, Erişim Tarihi: 02.02.2022.
• Teker, D. L. (2008). Sağlık Sektöründe Proje Finansman Modelleri: Türkiye İçin Bir Model Önerisi ve Bir Hastane Projesinin Fizibilite Analizi, Okan Üniversitesi İİBF Dergisi, s. 1-18.
• Thomet, A. M. (2016). Public-Private Partnership, National Council for Public-Private Partnership-NCPPP, Washington DC, UK.
• Trout, J. L. and Kleinman, A. (2020). Covid-19 Requires Social Medicine Response, Department of Global Health and Social Medicine, Harvard Medical School, Harvard University, Boston, MA, United States, Frontiers in Sociology, https://doi.org/10.3389/fsoc.2020.579991, Erişim Tarihi: 10.02.2022.
• Türk Tabipler Birliği (2021). https://www.ttb.org.tr/yazismalar.php, Erişim Tarihi: 17.02. 2022.
• Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi Şehir Hastaneleri İzleme Grubu (2021). Pandemide Şehir Hastaneleri Gerçeği, s. 1-9.
• https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/pandemide_sehir_hastaneleri_rapor.pdf Erşim Tarihi: 25.02.2022
• Türkdoğan, O. (1965). Türk köy sosyolojisine yardımcı olması bakımından, medikal sosyoloji, saha ve problemleri, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 6, s. 45-59.
• Uzun, H. (2022). Sağlık Sektöründe Kamu Özel İş Birliği, Çağatay, A. ve Tüzemen, A. (Editör) içinde Sağlık Hizmetlerinde Yönetim Güncesi, 1. Baskı, (s. 45-65) Ankara: Gazi Kitapevi.
• WHO (2001). European Ragional Consultation on Health System Performance Assessment, Denmark.
• World Bank (2014), Reference Guide Public-Private Partnerships, Version 2.0, World Bank Publications, Washington D.C.
• World Bank, (2021). Global PPI Update, https://ppi.worldbank.org/en/resources/ppi-resources, Erişim Tarihi: 17.03.2022.