Hemşirelik Bölümünde Okuyan Öğrencilerin Özgecilik Düzeyinin Kan Bağışı Tutumuna Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 608 - 615, 22.09.2021

Bahar Çiftçi , Gülcan Bahçecioğlu Turan

https://doi.org/10.31832/smj.930765

Öz

Amaç: Bu araştırma; hemşirelik öğrencilerinin özgecilik düzeyinin kan bağışı tutumuna etkisinin belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın evrenini, Türkiye’de bir hemşirelik fakültesinde öğrenim gören 1200 hemşirelik öğrencisi oluşturdu. Araştırmanın örneklemi ise; tanımlanan evrenden araştırmaya katılmayı kabul eden, araştırma kriterlerine uyan ve olasılıklı örneklem yönteminden basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 321 öğrenci oluşturdu. Araştırmanın verileri Şubat-Nisan 2021 tarihleri arasında “Öğrenci Bilgi Formu”,“Özgecilik Ölçeği” ve “Kan Bağışı Tutum Ölçeği” kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde frekans ve yüzde hesapları, ortalama, standart sapma ve Pearson kolerasyon analizi yapıldı.
Bulgular: Öğrencilerin “Gönüllü Faaliyetlere Katılım” alt boyutunun 25,28±5,95, “Maddi Yardım” alt boyutunun 23,84±4,34, “Travmatik Durumlarda Yardım” alt boyutunun 25,21±3,76, “Yaşlı/Hastalara Bakım” alt boyutunun 16,35±3,04, “Fiziksel Güce Dayalı Yardım” alt boyutunun 19,71±3,83,” Eğitim Sürecinde Yardım” alt boyutunun 19,76±3,83, “Yakınlık Duygusundan Kaynaklanan Yardım” alt boyutunun 20,60±3,27 olduğu belirlendi. Özgecilik ölçeği toplam puan ortalamasının ise 150.78±22,30 olduğu belirlendi. Ayrıca öğrencilerin “Toplumsal Sosyal Sorumluluk” alt boyutunun 52,46±8,09, “Endişe” alt boyutunun 28,27±5,82, “Toplumsal Görüş ve Anlayış” alt boyutunun 13,13±3,08 olduğu belirlendi. Kan Bağışı Tutum Ölçeği toplam puan ortalamasının ise 93,86±12,10 olduğu belirlendi. Özgecilik düzeyi ile kan bağışı tutumu arasında p<0,01 düzeyinde pozitif yönde bir ilişki olduğu ve bu ilişkinin istatistiksel açıdan orta düzeyde olduğu belirlendi. (r=,417**, p= ,000)
Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin özgecilik düzeylerinin yüksek ve kan bağışına yönelik tutumlarının ise olumlu olduğu saptandı. Ayrıca; hemşirelik öğrencilerinin özgecilik düzeyi artıkça kan bağışına yönelik tutumlarının olumlu yönde arttığı belirlendi.

Anahtar Kelimeler

özgecilik; kan bağışı tutumu, özgecilik;, kan bağışı tutumu

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• 1. Garraud O, Tissot J-D. Blood donation and/or donated blood acceptance: the different stakeholders’ ethical considerations. Ethics, Medicine and Public Health. 2016;2(2):213-219.
• 2. Özpulat F. Üniversite öğrencilerinin kan ve organ bağışına ilişkin düşünceleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2017;4(2):71-79.
• 3. Argan MT. Kan Bağış Davranışını Etkileyen Faktörlerin Planlı Davranış Teorisi Çerçevesinde İncelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016(2):96-104.
• 4. Çelik C, Güven G. Kan bağışı tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. EÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015;17(2):504-520.
• 5. Cantürk E, Ceylan S, Akgün UY, Kulular AY, Kurtuluş Y, Alnawajha A, et al. " Gönüllülük” kan merkezlerine başvuruda fark yaratır mı? Ankara’da seçilmiş kan merkezleri başvuruları üzerinden bir değerlendirme. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2013;11(2):86-95.
• 6. Düzgüner S, Bahadır A. Maneviyat algısı ve diğerkâmlıkla ilişkisi: Kan bağışı örneğinde Türkiye ve Amerika karşılaştırmalı nitel bir araştırma. Konya, University of Erbakan; 2013.
• 7. Türk Kızılayı Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2016; http://www.kanver.org/Upload/Dokuman/Dosya/9348 8678_khgm_2016.pdf Accessed 29.04.2021.
• 8. Küçükkara G, Dönmez TB, Altindiş A, Arslan FG, Altindiş S. Üniversite öğrencilerinin kan bağışı konusundaki farkındalıkları ve yaklaşımları. Journal of Human Rhythm. 2017;3(3):151-156.
• 9. Poorchangizi B, Borhani F, Abbaszadeh A, Mirzaee M, Farokhzadian J. The importance of professional values from nursing students’ perspective. BMC nursing. 2019;18(1):1-7.
• 10. Tanrıverdi H. Hemşirelerin Profesyonel Değerleri İle Örgütsel Vatandaşlik Davraniş Düzeyleri Arasindaki İlişkilern İncelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. 2017;5(13):1183-1204.
• 11. Dalcalı B, Şendir M. Hemşirelerin kişisel değerleri ile etik duyarlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2016;24(1):1-9. 12. Milton C. Altruism. Nurs Sc Q 2012;25:222-224.
• 13. Giuffra M. Letter to the Editor: altruism is the heart of our story. . Nurs Outlook 2013;61:67-69.
• 14. Batson CD. A Scientific Search for Altruism: Do We Only Care About Ourselves?: Oxford University Press; 2018.
• 15. Lyneham J, Levett-Jones T. Insights into Registered Nurses' professional values through the eyes of graduating students. Nurse education in practice. 2016;17:86-90.
• 16. Taylor C, Lynn P, Bartlett J. Fundamentals of nursing: The art and science of person-centered care: Lippincott Williams & Wilkins; 2019.
• 17. Ümmet D, Halil E, Otrar M. Özgecilik (altruism) ölçeği geliştirme çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi. 2013;11(26):301-321.
• 18. Avci D, Aydin D, Özbaşaran F. Hemşirelik Öğrencİlerİnde Empati-Özgecilik İlişkisi Ve Özgeci Davranişin Bazi Değişkenler Açisindan İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;2(2):108-113.
• 19. Kaçar BG, Taşocak G. Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri. İstanbul: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi. 2010.
• 20. Pehlivan S, Lafçı D. Altruism levels of nursing students. Gaziantep Medical Journal. 2014;20(1):29-34.
• 21. Arpacı P, Özmen D. Hemşirelik öğrencilerinin özgecilik ve empatik eğilim düzeyleri ve aralarındaki ilişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2014;11(3):51-57.
• 22. Timmins F, King C, de Vries JM, Johnson M, Cullen JG, Haigh C. Altruism, honesty and religiosity in nursing students. Journal of clinical nursing. 2018;27(19-20):3687-3698.
• 23. Johnson M, Haigh C, Yates‐Bolton N. Valuing of altruism and honesty in nursing students: a two‐decade replication study. Journal of advanced nursing. 2007;57(4):366-374.
• 24. Cho S-H, Jung SY, Jang S. Who enters nursing schools and why do they choose nursing? A comparison with female non-nursing students using longitudinal data. Nurse Education Today. 2010;30(2):180-186.
• 25. Efteli E, Tuğrul E, Ergin S. Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Kan Bağışına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi. 2018;1(1):5-9.
• 26. Ahmed MM, Ali Hussein A, Youns NM. Knowledge, Attitude, and Practice (KAP) of Voluntary Blood Donation among Nurses in Mosul Teaching Hospital. Mosul Journal of Nursing. 2017;5(1):24-32.
• 27. Melku M, Asrie F, Shiferaw E, Woldu B, Yihunew Y, Asmelash D, et al. Knowledge, attitude and practice regarding blood donation among graduating undergraduate health science students at the University of Gondar, Northwest Ethiopia. Ethiopian journal of health sciences. 2018;28(5).
• 28. Raghuwanshi B, Pehlajani NK, Sinha MK. Voluntary blood donation among students-a cross-sectional study on knowledge and practice vs. attitude. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR. 2016;10(10):EC18.
• 29. Al-Johar A-W, Al-Saud A, Abalkhail Y, et al. Why do-Saudi Women Refrain Donating Their Blood?--a Study on the Attitude, Belief and Motivation of Saudi Female University Students Towards Blood Donation. Clinical laboratory. 2016;62(5):771-779.
• 30. Batiha AM, AlBashtawy M. Knowledge of Philadelphia University students regarding blood donation. Transfusion Medicine. 2013;23(3):195-198.
• 31. Mustafa MM, Abdelfattah EN, Al Rukban M. Attitude towards blood donation among university students. IJSBAR. 2015;19:82-91.
• 32. Baig M, Habib H, Haji AH, Alsharief FT, Noor AM, Makki RG. Knowledge, misconceptions and motivations towards blood donation among university students in KSA. Pakistan journal of medical sciences. 2013;29(6):1295.
• 33. Daştan NB, Daştan M, Kıranşal N. Practices and attitudes towards blood donation in health high school students. Journal of Human Sciences. 2013;10(1):293-306.
• 34. Singh S, Chandrappa M, Venkatesha M, Anil N. Blood donation awareness and beliefs among medical and nursing students. Int J Med Sci Public Health. 2015;4(10):1338-1342.
• 35. Nwogoh B, Aigberadion U, Nwannadi AI. Knowledge, attitude, and practice of voluntary blood donation among healthcare workers at the University of Benin Teaching Hospital, Benin City, Nigeria. Journal of blood transfusion. 2013;2013.
• 36. Khani L, Hashemianfar SA, Ghaffari M, Smaili R. The Role of Moral Beliefs and Altruism in Explaining Attitudes toward Organ Donation with the Mediation of Act to Religious Beliefs. Medical Ethics Journal. 2017;11(39):45-53.
• 37. Yekefallah L, Dehghankar L, Taherkhani M, Ranjbaran M. The Role Of Altruism And Empathy In Anticipating The Attitude Toward Organ Donation Among Nurses In Intensive Care Units Of Qazvin: A Cross-Sectional Study. Вестник трансплантологии и искусственных органов. 2019;21(4):155-162.
• 38. Hill EM. Posthumous organ donation attitudes, intentions to donate, and organ donor status: Examining the role of the big five personality dimensions and altruism. Personality and Individual Differences. 2016;88:182-186.
• 39. Khani L, Ghaffari M, Hashemian Far S. The Role of Social Capital and Altruism in Prediction of Medical Doctors' Attitudes to Organ Donation. Journal of Babol University Of Medical Sciences. 2014;16(8):19-25.
• 40. AlHejaili W, Almalik F, Albrahim L, Alkhaldi F, AlHejaili A, Al Sayyari A. Scores of awareness and altruism in organ transplantation among Saudi health colleges students-impact of gender, year of study, and field of specialization. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation. 2018;29(5):1028.
• 41. Lim S, Yeom Y-R. The Relationship between Blood Donation Knowledge, Attitude and Altruism of Nursing Students. Journal of Convergence for Information Technology. 2020;10(8):68-76.