Erişkin Böbrek Nakli Hastalarında Uzun Etkili Takrolimus Kullanımı, Uzun Dönem Böbrek Ve Hasta Sağkalımı Üzerine Etkisi, Tek Merkez Deneyimi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 240 - 246, 30.06.2023

Nadir Alpay , Alaattin Yıldız

https://doi.org/10.31832/smj.1255312

Öz

Erişkin Böbrek Nakli Hastalarında Uzun Etkili Takrolimus Kullanımı, Uzun Dönem Böbrek Ve Hasta Sağkalımı Üzerine Etkisi, Tek Merkez Deneyimi
AMAÇ : Takrolimus organ nakli hastalarında kullanılan en önemli immun supresif ajanlardan biridir. Uzun etkili takrolimus preparatının polifarmasiyi azaltması ve takrolimus kan düzeyini daha stabil tuttuğuna dair bilgiler bulunmaktadır. Biz de organ nakli ünitemizde uzun etkili takrolimusa geçilen ve en az 1 yıl takip edilen böbrek nakli hastalarında renal fonksiyon değişimi ve hasta sürvisine etkisini araştırmayı amaçladık.
MATERYEL METOT : Tek merkezli retrospektif gözlemsel çalışmamızda ünitemizde böbrek nakli yapılan 934 hasta dosyası tarandı. Tarama sonrasında takrolimusdan uzun salınımlı takrolimusa konversiyon yapılan veya uzun salınımlı takrolimusa denovo başlanan en az 1 yıl süre ile takip edilen 45 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların demografik verileriyle beraber, değişim anı kreatinleri, değişim sonrası takip süreleri , son kreatinin değerleri ve hasta sürvileri değerlendirildi. Delta kreatinin düzeyi hastanın son kreatininden hastanın değişim anı kreatinin seviyesinin çıkarılması ile hesaplandı .
SONUÇLAR : Çalışmaya alınan 45 hastanın ortalama yaşı 47,7 ± 13,6 yıl (miminimu 19 – max 70 ) idi. Hastaların 29’u (%64,4) erkek, 16’sı (%35) kadın idi. Hastaların 5’i (%11,1) 65 yaş üzeriydi. Hastaların primer böbrek hastalıkları değerlendirildiğinde 5’i (%11,1) diyabetik böbrek hastalığı , 5’ i primer glomerulonefrit (%11,1) ; 4 ü (%8,9) hipertansif nefroskleroz ; 4’ü otozomak dominant polikistik böbrek hastalığı , 5’i obstrüktif nefropatiye bağlı böbrek yetmezliği idi. 10’u (%22,2) diğer sebeplere bağlı ve 12 hastanın da (%26,7) primer böbrek hastalığı bilinmiyordu. Hastaların 3 ü (%6,7) ikinci transplantasyondu. Konversiyon öncesi 39 hasta (%86) tacrolimus + Mikofenolat Mofetil/Mikofenolat sodyum (MMF/MYF) + prednizolon kullanmakta iken 3 hasta (%6,7) Takrolimus +Azatiopurin + perdnizolon kullanmaktaydı. 2 hasta (%4,4) Takrolimus + Everolimus + prednizolon, 1 hasta ise (%2,2) Takrolimus + MMF kullanmaktaydı. Hastaların 8 tanesine (%17,8) uzun etkili takrolimusu denovo olarak pretransplant -3. günde başlanmış. 2 hastada da (%4,4) posttransplant 1. haftada uzun etkili takrolimusa dönüşüm yapılmıştır. Geriye kalan 35 hastanın 29 u takrolimus kan düzeyi değişkenliği sebebiyle, 3 hasta polifarmasi sebebiyle, 3 hasta da viral enfeksiyon süresindeki takrolimus değişkenliği nedeniyle uzun etkili takrolimusa değişim yapılmıştır. Hastaların değişim anı kreatinin ortalaması 1,23 ± 0,34 mg/dl (min 0,60 , max 1,90 ) idi. Değişime kadar geçen süre ortancası 39 (IQR 22-77 ,min 3 ay , max 190 ay) idi. Değişim sonrası hastaları takip süreleri ortalama 44,8 ±14,6 ay (min 14 , max 74 ay ) idi. Hastaların son takip kreatinin ortalamları 1,48 ± 0,49 mg/dl ( min 0,7, max 3,7 idi ) . Hastaların delta kreatinin ortancaları 0,10 (IQR -0,05 – 0,40 mg/dl idi) . Hastalardan 2 tanesinde (% 4,4) takipte DSA (Donör spesifik antikor) gelişip, antikor aracılı rejeksiyon gelişti. Takip edilen 45 hastanın 5 i ( %11,1) ex olmuş iken 40 hastanın takibi ünitemizde halen devam etmektedir. Ex olan hastaların 3 ü (%60) 65 yaş üzeri, 2 si 65 yaş altındaydı. Yaşlı hastalarda mortalide oranı daha yüksekti ( p <0,001).
SONUÇ : Ünitemizde uzun salınımlı takrolimusa konversiyonun en önemli sebebi takrolimus kan düzeyi değişkenliğiydi. Değişim sonrası ortalama 4 yıl takip edilen hastaların kreatinin seviyelerinde anlamlı bir değişiklik olmadı. Konversiyon sonrası mortalite özellikle 65 yaş üzeri hastalarda daha yüksekti. Uzun etkili takrolimus kullanımı kreatinin seviyelerinde anlamlı bir değişikliği sebep olmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Uzun etkili takrolimus , renal transplantasyon, hasta ve graft sağkalımı

Anahtar Kelimeler

Uzun Etkili Takrolimus, Renal Transplantasyon, Hasta ve graft sağkalımı

Destekleyen Kurum

Çalışmamız için herhangi bir kurum veya kuruluştan destek alınmamıştır

Kaynakça

• KAYNAKLAR : 1-Burkhard Tönshoff Immunosuppressants in Organ Transplantation Handb Exp Pharmacol. 2020;261:441-469.
• 2- Floege J,Feehally J, Johnson RJ, , Immunospressive Medications in Kidney Transplantation Comphrehensive Clinical Nephrology, Forth Edition, Elsevier Chapter 101, P-1154-62, 2019
• 3- Dennis A. Hesselink, MD, Ron H. N. van Schaik, PhD, Ilse P. van der Heiden, Marloes van der Werf, Peter J. H. Smak Gregoor, MD, PhD, Jan Lindemans, PhD, et al. Genetic polymorphisms of the CYP3A4, CYP3A5, and MDR-1 genes and pharmacokinetics of the calcineurin inhibitors cyclosporine and tacrolimus Clinical Pharmacology & Therapeutıcs Volume 74, Number 3
• 4- Lieber SR, Volk ML. Non-adherence and graft failure in adult liver transplant recipients. Dig Dis Sci 2013; 58: 824–834.
• 5- de Jonge H, Vanhove T, de Loor H, Verbeke K, Kuypers DRJ. Progressive decline in tacrolimus clearance after renal transplantation is partially explained by decreasing CYP3A4 activity and increasing haematocrit. Br J Clin Pharmacol 2015; 80: 548–559.
• 6- Borra LCP, Roodnat JI, Kal JA, Mathot RAA, Weimar W, van Gelder T. High within-patient variability in the clearance of tacrolimus is a risk factor for poor long-term outcome after kidney transplantation. Nephrol Dial Transplant 2010; 25: 2757–2763
• 7- Rodrigo E, Segundo DS, Fernandez-Fresnedo G, et al. Within patient variability in tacrolimus blood levels predicts kidney graft loss and donor-specific antibody development. Transplantation 2015.
• 8- Oleg Rummo , Mario Carmellini , Nassim Kamar , Antoine Durrbach , Christiane Mousson , Flavia Caputo et al. Long-term, prolonged-release tacrolimus-based immunosuppression in de novo kidney transplant recipients: 5-year prospective follow-up of the ADHERE study patients Transplant International 2020; 33: 161–173
• 9- Morales JM, Varo E, Lazaro P Immunosuppressant treatment adherence, barriers to adherence and quality of life in renal and liver transplant recipients in Spain Clin Transplant 2012: 26: 369–376
• 10- Hans Vlaminck, Bart Maesa,, Georges Evers, Geert Verbeke, Evelyne Lerut, Boudewijn Van Damme et all Prospective Study on Late Consequences of Subclinical Non-Compliance with Immunosuppressive Therapy in Renal Transplant Patients American Journal of Transplantation 2004; 4: 1509–1513
• 11- T. Vanhove, T. Vermeulen , P. Annaert , E. Lerut and D. R. J. Kuypers High Intrapatient Variability of Tacrolimus Concentrations Predicts Accelerated Progression of Chronic Histologic Lesions in Renal Recipients American Journal of Transplantation 2016; 16: 2954–2963
• 12- La Manna G , Todeschini P, Capelli I, Cappuccilli M, Cuna V, Battaglino G et al. Advagraf vs. Prograf Immunosuppressive Therapy in De Novo Kidney Transplant: A Single Center Experience J Transplant Technol Res 2014, Volume 4:1