Fındık Tarımı Çalışanlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Fiziksel ve Ergonomik Tehlikelerle İlgili Bilgi Düzeylerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 400 - 411, 30.09.2023

Oğuzhan Tiryaki , Gamze Çan , Murat Topbaş , Nazım Ercüment Beyhun

https://doi.org/10.31832/smj.1260269

Öz

Amaç: Bu araştırma; fındık tarımı çalışanlarının karşılaştıkları tehlike ve riskleri belirlemeyi ayrıca fındık tarımına yönelik iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin fındık tarımı çalışanlarının bilgi düzeylerine etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntemler: Müdahale çalışması olarak yürütülen bu araştırmada ön test son test tek gruplu araştırma deseni kullanılmıştır. Rastgele örneklem yöntemi kullanarak seçilen 60 fındık tarımı çalışanına ön test sonrası eğitim ve broşür verilmiştir. İki hafta sonra yapılan son test uygulaması ile mevcut bilgi puanında ki değişim istatistiksel olarak incelenmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %53,3'ü erkek olup yaş ortalamaları 43,0±14,4 yıldır. Katılımcıların %60,0'ı fındık tarımıyla uğraşırken kaza geçirdiğini, %71,7'si daha önce iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili herhangi bir eğitim almadığını belirtmiştir. Katılımcıların iş sağlığı ve güvenliğinde fiziksel tehlike ve riskler hakkında bilgi puanı düzeyleri eğitim öncesi 62,7±17,8 iken eğitim sonrası 79,3±16,3 olarak anlamlı derecede artış göstermiştir. Eğitim sonrası son test puanına daha önce eğitim almış olmanın, yüksek eğitim düzeyinin, daha önce kaza geçirmemiş olmanın ve genç yaşta olmanın anlamlı olarak olumlu yönde etki ettiği belirlenmiştir.
Sonuç: Bu çalışmada Trabzon'da fındık tarımı çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği hakkında fiziksel ve ergonomik riskler konusunda bilgi eksiklikleri olduğu görülmüştür. Çalışanların eğitimleri için üniversiteler, tarım il ve ilçe müdürlükleri ve tarım kooperatifleri kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Çalışan Sağlığı, Çiftçiler, Ergonomi, Fındık, Tarım

The Effect of Occupational Health and Safety Education on Hazelnut Agriculture Workers' Knowledge Levels Related to Physical and Ergonomic Hazards

Öz

Objective: The study aimed at identifying dangers and risks encountered by hazelnut farm workers and exploring the effect of occupational health and safety training about hazelnut farming upon the workers’ knowledge level.
Materials and Methods: In this research, which was conducted as an intervention study, the pre-test post-test single-group research pattern was used. Training and brochures were given to 60 hazelnut agriculture employees selected using a random sampling method after the pretest. The change in the current knowledge score was examined statistically with the last test application two weeks later.
Results: 53.3% of the participants were male and their average age was 43.0±14.4 years. 60.0% of the participants stated that they had accidents while they were engaged in hazelnut farming and 71.7% of them did not have any training about occupational health and safety previously. Participants’ score of knowledge about physical dangers and risks as to occupational health and safety was 62.7±17.8 before the training while it significantly increased to 79.3±16.3 after the training. It was seen that after the training held; having a previous training, having high educational status, having no accidents previously and being at a young age affected post-test scores significantly.
Conclusion: In the study, it was explored that hazelnut farming workers in Trabzon Province lacked knowledge about physical and ergonomic risks in relation to occupational health and safety. For the trainings of the workers; universities, provincial and district directorates of agriculture and agriculture cooperatives can be used.

Anahtar Kelimeler

Workers Health, Farmers, Ergonomics, Hazelnut, Agriculture

Kaynakça

• 1. Menemencioğlu K. Tarım ve orman işçiliğinde çalışma yeri koşulları ve karşılaşılan sorunlar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi. 2012;2:73-78.
• 2. Parlak T. Çay Toplama İşlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. İş Sağlığı ve Güvenliği Akademi Dergisi. 2021;4(2):21-42.
• 3. Bilir N. İş Sağlığı ve Güvenliği. Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri; 2016: 163-193.
• 4. Çamurcu S, Seyhan GT. Tarım Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 2015;3(3):549-552.
• 5. Kanvermez Ç, Sümer SK. Türkiye'de Tarım Sektöründe Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kanun ve İş Hukuku Kapsamında Değerlendirmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 2020;Erken Görünüm:1-22.
• 6. Baybora D. İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış. In: Baybora D, ed. İş Sağlığı ve Güvenliği Eskişehir; 2012: 2-21.
• 7. Korkmaz A, Avsallı H. Çalışma hayatında yeni bir dönem: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;26:153-167.
• 8. Güğerçin Ö, Baytorun AN. Tarımda İş Kazaları ve Gerekli Önlemler. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 2018;33(2):157-168.
• 9. Kızıltan A, Yalçın H. Türkiye'de fındık sektöründe üreticilerin sorunları: Samsun ilinde bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2010;24:4-9.
• 10. Karabacak V. Çay ve Fındık Tarımı Çalışanlarında İş Sağlığı Güvenliği Risklerinin Değerlendirilmesi ve Rehber Geliştirme Çalışması. Trabzon: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Karadeniz Teknik Üniversitesi; 2017.
• 11. Durucu M. Ergonomi nedir? İstanbul Teknik Üniversitesi Ergonomi Grubu [online], Available from URL: http://www.ergonomi.itu.edu.tr/ergonomi.html [Erişim Tarihi 02 Nisan 2019]. 2007.
• 12. İlçe A. Yoğun bakım ünitelerinde ergonomik faktörlerin incelenmesi [Doktora Tezi]. İzmir: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hemşireliği Anabilim Dalı, Ege Üniversitesi; 2007.
• 13. Faul F, Erdfelder E, Lang A, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods. 2007;39(2):175-191.
• 14. Karaman F, Çobanoğlu F, Yılmaz Hİ. Tarımda iş güvenliği kavramı ve üretici yaklaşımları: Çine ilçesi örneği. 11 Tarım Ekonomisi Kongresi Bildiri Kitabı. 2014;3:1164-1173.
• 15. Yılmaz F. Avrupa Birliği ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği: Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği kurullarının etkinlik düzeyinin ölçülmesi [Doktora Tezi]. İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul Üniversitesi; 2009.
• 16. Aybek A, Güvercin Ö, Hurşitoğlu Ç. Teknik personelin iş kazalarının nedenleri ve önlenmesine yönelik görüşlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 2003;2:6-13.
• 17. Miller T, Waehrer GM. Cost of occupational injuries to teenagers. United States Inj Prev. 1998;3:211-217.
• 18. Sipahi İ. İş Sağlığı ve Güvenliği'nde eğitimin önemi. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi 2006;30:24-27.
• 19. Türkoğlu F. İş kazaları ve meslek hastalıklarının Türkiye’de ekonomiye maliyeti ve konuyla ilgili eğitimin önemi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İşletme Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi; 2006.