Investigation of Common Areas of Residential Buildings in the Scope of Universal Design Principles

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 66 - 80, 30.06.2022

Sennur Hilmioğlu , Defne İşanç

https://doi.org/10.51764/smutgd.1090345

Öz

In the city center, where green areas are not enough, the open common areas of the residences are used by individuals to spend time. Therefore, open common areas used to relax, socialize and get closer to nature should be accessible to every individual living in the residence and the right to a sustainable life should be offered. Within the scope of the research, it is aimed to transform the old buildings into sustainable residences with the developing technology in the process of renovating the houses. In this way, common areas will be accessible, inclusive and contribute to sustainability for all individuals. The concept of universal design is important in increasing accessibility. Universal design is an inclusive design approach that can respond to users with different anthropometric data, different cognitive competencies and different characteristics. Designing open and closed common areas of multi-storey residential buildings in city centers in accordance with universal design principles is important for sustainability. Since everyone living in the house should have access to these areas, it is aimed to evaluate the open and closed common areas of the house within the scope of universal design principles. Field research and photography will be done within the scope of the research. It is aimed to examine a multi-storey housing structure with 8 floors and 34 flats in Istanbul Kadıköy, where an average of 100 people live, in the context of universal design principles. It is aimed to photograph, observe and then interpret the spaces according to universal design principles. Within the scope of universal design principles, an evaluation will be made about whether the common areas comply with the principles. Then, suggestions will be developed for the spaces to comply with the universal design principles regarding the identified deficiencies.

Anahtar Kelimeler

Housing, Universal Design, Ergonomics, Accessibility, Social Sustainability.

Konut Yapılarına Ait Ortak Alanların Evrensel Tasarım İlkeleri Kapsamında İncelenmesi

Öz

Yeşil alanların yeterli olmadığı şehir merkezinde konutlara ait açık ortak alanlar bireyler tarafından vakit geçirmek amacıyla kullanılmaktadır. Dolayısıyla rahatlamak, sosyalleşmek ve doğaya yakınlaşmak amacıyla kullanılan açık ortak alanlar konutta yaşayan her birey tarafından erişilebilir olmalıdır ve insanlara sürdürülebilir yaşam hakkı sunmalıdır. Araştırma kapsamında, günümüzde konutların yenilenmesi sürecinde eski yapıların gelişen teknolojiyle sürdürülebilir konutlara dönüşmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede ortak alanlar bütün bireyler için erişilebilir, kapsayıcı olacak ve sürdürülebilirliğe katkı sağlayacaktır. Erişilebilirliğin artırılması konusunda evrensel tasarım kavramı önemli olmaktadır. Evrensel tasarım; farklı antropometrik verilere, farklı bilişsel yetkinliklere, farklı özelliklere sahip kullanıcılara cevap verebilecek kapsayıcı bir tasarım anlayışıdır. Şehir merkezlerinde bulunan çok katlı konut yapılarının açık ve kapalı ortak alanlarının evrensel tasarım ilkelerine uygun tasarlanması sürdürülebilirlik için önemli olmaktadır. Konutta yaşayan herkesin bu alanlara erişebilmesi gerektiği için konutun açık ve kapalı ortak alanlarının evrensel tasarım ilkeleri kapsamında değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında alan araştırması ve fotoğraflama çalışması yapılacaktır. İstanbul Kadıköy’de 8 katlı ve 34 dairesi olan ortalama 100 kişinin yaşadığı çok katlı bir konut yapısının evrensel tasarım ilkeleri bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Mekânların fotoğraflanması, kullanım şekillerinin gözlemlenmesi ve ardından evrensel tasarım ilkelerine göre yorumlanması hedeflenmektedir. Evrensel tasarım ilkeleri kapsamında ortak alanların, ilkelere uygun olup olmadığı ile ilgili değerlendirme yapılacaktır. Ardından mekânların tespit edilen eksikleri ile ilgili evrensel tasarım ilkelerine uyması için öneriler geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Konut, Evrensel Tasarım, Ergonomi, Erişilebilirlik, Sosyal Sürdürülebilirlik.

Kaynakça

• Balaban, V. E. (2020). 1950-1980 Dönemi Ankara’da Gelişen Apartman Tipi Konut Üretiminde ‘Ara Mekân’ Kavramı (Sanattta Yeterlilik Tezi). Anakara: Güzel Sanatlar Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Bıyuk, K. (2020). Konut Ve Sosyal Sürdürülebilirlik İlişkisinin Hanehalkı Çeşitliliği Üzerine İrdelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Çakır, G. (2012). Sürdürülebilir Kalkınma Adına İklim Değişikliğinin Küresel Ölçekte İrdelenmesi. GreenAge Symposium, Mimar Sinan Fine Arts University, Faculty of Architecture 26-27April 2012, Istanbul, 448-457.
• Doğan, G. (2019). Türk Sosyal Sürdürülebilir Bina Sertifikası Modeli: Tüssbiser. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, & Yavuz. (2009). Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler.
• Eizenberg, E., & Jabareen, Y. (2017). Social Sustainability: A New Conceptual Framework. Haifa.
• Ekiz, T. (2021). Z kuşağı konutu: Eşik Konut. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Erkovan, E. (2013). Evrensel Tasarım İlkeleri Kapsamında Bir Kamusal Alan Olarak Akdeniz Üniversitesi Kampüsünün İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Evcil, A. N. (2014). Herkes İçin Tasarım. Ankara: Boğaziçi Yayınları.
• Filiz, S. (2010). Konut Tasarımına Yönelik Sürdürülebilirlik Ve Teknoloji Bağlamında Bir Gelecek Tahmin Modeli (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, Ekonomik Ve Çevresel Boyutlarla Sürdürülebilirlik Ve Sürdürülebilir Kalkınma. Dergipark, 196-215.
• Gökmen, P. G. (2011). Türkiye'de Apartmanlaşma Süreci ve Konut Kültürü. Güney Mimarlık Dergisi, 12-16.
• Hardal, S. (2019). İstanbul'da Tamamlanan Kentsel Dönüşüm Projelerinin Sosyal Mekânsal Fikirleri. Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hilmioğlu, S. (2017). Çok Aile Konut Tasarımına Yönelik Bir Evrensel Tasarım Modeli (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Kadıköy Belediyesi, Plan ve Proje Müdürlüğü, İmar Durumu Belgesi, Sayı: 2171785.
• Lades, L. K., Laffan, K., & Delaney, L. (2020). Daily Emotional Well-being During the COVID-19 Pandemic. British Journal of Health Psycholog, 902-911.
• Sarıman, B. (2019). Esnek Ve Erişilebilir İç Mekân Çözümlerinin Kütüphane Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Üniversitesi.
• Şahin, K. C., & Aşkın, M. A. (2020). Isparta Kent Merkezindeki Apartman Bahçelerinin İrdelenmesi ÜZerine Bir Çalışma. Bartın Orman FAkültesi Dergisi, 319-331.
• Vallance, S., C. Perkins, H., & E. Dixon, J. (2011). What is social sustainability? A clarification of concepts. GeoForum, 342–348.
• Yalçın, M. B. (2021). Kullanıcıların Konut Tercihindeki Değişime Covid-19 Pandemisinin Etkileri. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yüksel, G. E. (2019). Sürdürülebilirlik Kavramının Mekânsal Ölçü Parametrelerine Etkisi; Sürdürülebilir Yeşil Otel Örneklemesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Kültür Üniversitesi.