OPSİYON SÖZLEŞMELERİ VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN KAR/ZARARIN HESAPLANMASI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 120 - 140, 27.11.2018

Kudbeddin Şeker , İbrahim Çemberlitaş Salahâddin Altundağ

Öz

Opsiyonlar, değeri başka bir varlığın değerine bağımlı olarak değişen türev ürünlerdir. Ekonomik gelişmeler ve piyasalardaki uzmanlaşma ile birlikte yatırımcılar için artan risklerin yönetimi önemli hale gelmiştir. Opsiyon piyasalarının büyük bir gelişme göstermelerinin nedenlerinden biri, opsiyonların riski azaltma özelliğidir. Opsiyon piyasaları dünya finansal piyasalarının önemli bir parçasıdır. Ekonomik dinamizm, fon sağlayanlar ve kullananlar arasındaki ilişkinin sağlıklı olması ve katılımcıların faaliyet gösterdiği piyasaların etkinliği ile doğru orantılıdır.
Vadeli işlem piyasaları spot piyasada işlem gören yatırım araçlarının riskinin azalmasına yardımcı olarak bu piyasalarda işlem yapan katılımcı sayısının ve likiditenin artmasına neden olmaktadır. Böylelikle gerek kaynak aktarımı yapanlar gerekse kaynak ihtiyacı olanlar daha düşük işlem maliyetlerine maruz kalmaktadırlar. Türev piyasalar günümüzde en çok hedging (riskten kaçınma) amacıyla kullanılmakta ve spot piyasaların etkinliğine olumlu yönde katkı yapmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada opsiyonlar ayrıntılı şekilde açıklanmıştır. Ayrıca opsiyon sözleşmeler sonucunda oluşan kar veya zararın hesaplanması örneklerle gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Opsiyon Sözleşmeleri, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

Kaynakça

• Akçaoğlu, E. (2002). Finansal Türev Ürünlerin Vergilendirilmesi, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Aksoy, A., Tanrıöven, C. (2014). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Bak, B. (2009). Borsa Opsiyon Sözleşmesi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 64 (4), s. 39-75.
• Batak, İ. (2010). Opsiyon Primini Etkileyen Faktörler ve S&P 500 Endeksi Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Black, F., Scholes, M. (1973). The Pricing of Options and Corporate Liabilities, Journal of Political Economy, 81 (3), s.637-654.
• Bolak, M. (1998). Finans Mühendisliği Kavram ve Araçları, İstanbul, Beta Yayınları.
• Ceylan, A., Korkmaz, T. (2012). İşletmelerde Finansal Yönetim. Bursa, Ekin Kitabevi.
• Ceylan, A., Korkmaz , T. (2008). Finansal Teknikler. Bursa, Ekin Kitabevi.
• Chambers, N. (2009). Türev Piyasalar, İstanbul, Beta Basım.
• Civan, M. (2007). Sermaye Piyasası Analizleri ve Portföy Yönetimi, Ankara, Ferza Matbaacılık.
• Çiloğlu, T. (2012). İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda Hisse Senedine Dayalı Futures İşlemlerinin Spot Piyasa Etkinliğine Katkısı: İMKB 30 Endeksi İçin Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Dönmez, Ç.A., Başaran, Y., Doğru G., Yılmaz, M.K., Uğur, S., Kartallı Y. ve Ugan, G. (2002). Finansal Vadeli İşlem Piyasalarına Giriş, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası.
• Ersan, İ. (1997). Finansal Türevler: Futures & Options & Swaps, İstanbul, Literatür Yayıncılık.
• Gemmill, G. (1992). Options Pricing: An International Perspective, McGraw-Hill Publishing, London,
• Hitchner, J. R. (2003). Financial Valuation. John Wiley and Sons.
• Hull, J.C. (1995). Introduction to Futures and Options Markets, Prentice Hall International Editions, New York, Second Edition.
• Jorion, P. (2002). Financial Risk Manager-Handbook 2001-2002, Wiley Finance(second edition), GARP(Global Association of Risk Professionals), Canada.
• Kabakçı, A. (2012). Opsiyon Duyarlılık Parametrelerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), s.87-103.
• Karan, M. B. (2013). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Karslı, M. (1994). Sermaye Piyasası, Borsa, Menkul Kıymetler, İstanbul, İrfan Yayıncılık.
• Kayahan, C., Akçay, M.B., Memiş, C., Yürükoğlu, Ö. (2010). Türk Reel Sektörünün Kur Riskinden Korunmada Opsiyon Kullanımı ve Algılanan Volatilitenin Korunma Maliyetlerine Etkileri, S.D.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 15 (1), s. 521-537.
• Kayhan, F., Okur, A. (2017). Türkiye’de Vadeli İşlem Ve Opsiyon Piyasası İle Bu Piyasada Yer Alan Emtiaya Dayalı Sözleşmelerin Değerlendirilmesi, Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 4 (2), s. 1-14.
• Korkmaz, T. (1999). Hisse Senedi Opsiyonları ve Opsiyon Fiyatlama Modelleri, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları.
• Öngen, H.B. (2015). Klasik Yatırım Araçlarına Alternatif Finansal Enstrümanlar: Opsiyonlar ve Egzotik Opsiyonlara Genel Bakış, Akademik Bakış Dergisi, 48 (Mart-Nisan), s. 223-237.
• Öztürk, M. (2017). Türev Piyasaların Etkinliğinin Test Edilmesi: Vadeli İşlem İşlem Opsiyon Piyasası Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Poitras, G. (2008). The Early History of Option Contracts, Faculty of Business Administration, Simon Fraser University, Canada.
• Sabuncu, A.B. (1996). Vadeli İşlem Piyasalarının Gelişme Dinamikleri ve Türkiye. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sayılgan, G. (2004). Finansal Piyasalar ve Finansman Yöntemleri, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Seri No:1, Kurumlar Vergisi Genel Tebliği.
• Williams, M., Hoffman, A. (2000). Fundamentals of the Options Market. McGraw-Hill Professional.
• Yalçıner, K. (2012). Uluslararası Finansman, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Yumurtacı, G. (2012). Opsiyon Sözleşmeleri, TSPAKB Sermaye Piyasasında Gündem, 121, Eylül, s. 5-19.
• Yumurtacı, G. (2013). Opsiyon Stratejileri, TSPAKB Sermaye Piyasasında Gündem, 126, Şubat, ss.10-27.
• http://www.borsaistanbul.com/ er.tr.28.10.2018
• SPK, 2007: 6.