Türkiye'nin İlk Türk Kadın Doktoru: Safiye Ali ve Çalışmaları

Yıl 2018, Sayı: 42 Kadın Çalışmaları Özel Sayısı, 35 - 54, 18.09.2018

Didem Konya

Öz

Ömrünün yarısı Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde, diğer yarısı ise
genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerinde geçmiş olan Safiye Ali Almanya’ya
giden ilk kadın öğrencilerden biriydi. Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden
mezun olduktan sonra Türkiye’nin ilk kadın doktoru oldu. Anne sütünün önemi,
çocuk bakımı ve sağlık koruması gibi konularda annelerin farkındalığını
arttırmak için Süt Damlası Merkezinde çalıştı. Kadınların siyasi hakları için
kampanyalar yürüten Türk Kadınlar Birliği, Safiye Ali’nin çalıştığı bir diğer
kurumdu. Aynı zamanda İstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti tarafından kurulan
Anneler Birliğinin üyelerinden biriydi. Safiye Ali Viyana, Londra, Bolonya gibi
Avrupa şehirlerindeki pek çok kongrede başarılı bir şekilde Türk kadınını temsil
etti. Bu çalışma arşiv belgeleri ve bibliyografik kaynaklara dayanarak Safiye
Ali’nin yapmış olduğu çalışmaları ve faaliyetleri ele alır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Türk Kadını, Sağlık

Kaynakça

• Arşiv BelgeleriBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A)
• İstanbul Şehir Üniversitesi Taha Toros Arşivi
• Süreli Yayınlar
• Cumhuriyet
• Milliyet
• Servet-i Fünun
• Makaleler ve Kitaplar
• Altıntaş, A.(1998), ” Türkiye’de Hemşireliğin Başlangıcı”, Sağlık Alanında Türk Kadını, İstanbul, s.337-387
• Anneler ve Çocuklara Salname 1927, Himaye-i Etfal Cemiyeti, İstanbul, 1927
• Baykan, A. ve Ötüş-Baskett, B.(1999), Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931, İletişim Yayınları, İstanbul
• Çavdar, A. (1992), “Günümüz Halk Hekimliğinde İslam Öncesi Türk Tıbbının İzleri”, 1. Türk Tıp Tarihi Kongresi( İstanbul 17-19 Şubat 1988) Kongreye Sunulan Bildiriler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
• Çolak, G.(2009),“Turkish Female Students Studying in Germany: The Case Of Safiye Ali”, Türk- Alman İlişkileri Sempozyumu, s.620-628
• Çolak, O.M.(2007), “Libya’dan Üsküdar’a Bir Padişah Yaveri: Ali Kırat Paşa (1840-1903) ve Ailesi”, Üsküdar Sempozyumu IV, 3-5 Kasım 2006, Bildiriler II, Ed. Coşkun Yılmaz, İstanbul, s.577-590
• Hot, İ.(2015), “İlk Kadın Doktorumuz Safiye Ali”, Nobel Medıcus, Cilt:11, Sayı:1, s.100-102
• İçke, A.(2018), Atatürk Dönemi Yurt Dışı Eğitimi (1923-1938), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara
• Kaplan, L.(1998), Cemiyetler ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını(1908-1960), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara
• Karal, Akgün S. ve Uluğtekin, M. (2002), Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a, Kızılay Yayını Vol. II., Ankara
• Mutlu, K.Ş.(1967), “Hekimlik Mesleğinde Türk Kadını”, Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Aylık Konferansları (1953-1964), Ankara, s.18-27
• Okay, C.(1999),Belgelerle Himaye-i Etfal Cemiyeti, Şule Yayınları, İstanbul
• Sarıkaya, M. (2011),Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti (1921-1935), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara
• Şentürk, S.E. (1983), Hemşirelik Tarihi, Ar Basın Yayın ve Dağıtım, İstanbul
• Tabak, R.S.(2001), Sağlık Eğitimi, Somgür Yayıncılık, Ankara
• Toprak, Z.(1999),“Arnavutköy Amerikan Kız Koleji”, Tombak, Sayı:25, s.48-50
• Toprak, Z.(1994), “Fuhuş”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt:3, İstanbul, s.342-345
• Toros, T(1993), “Dr. Safiye Ali”, Skylife, Yıl 11, Sayı:123, s.52-56
• Ülman, Y.I. (2005), “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Geçiş Sürecinde Bir Aydının Portresi Dr. Besim Ömer Akalın”, Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları, Editör: Nil Sarı, İstanbul, 1-26
• Yıldırım, N.(2006), “Dünyada ve Türkiye’de İlk Kadın Hekimler ve Kadınların Hekim Olma Mücadelesi”, Toplumsal Tarih, Sayı:147, s.50-57
• Yıldırım, N.(2011), Türkiye’nin İlk Kadın Doktoru Safiye Ali, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul
• Zihnioğlu, Y.(2003), Kadınsız İnkılap- Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği, Metis Yayınları, İstanbul