Kıbrıs Muhassılı Silahdar Osman Ağa’nın Muhallefatı (1764)

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 47, 131 - 155, 31.12.2020

Erdoğan Keleş

Öz

Kıbrıs, II. Selim zamanında fethedilerek Osmanlı Devleti’nin idaresine girmiştir. Fetih sonrası yapılan düzenlemelerle adada yaşayan reayanın huzur ve güvenliğinin sağlanmasına özen gösterildi. İlk başta beylerbeyinin idaresine bırakılan Kıbrıs, 1670 senesinde ise Kaptanpaşalık’a bağlandı. Ancak adada beklenen huzur ve düzen sağlanamadığı için 1703 senesinde yeni bir düzenlemeyle sadrazam hasları arasına alınarak muhassıl adı verilen kimselerin idaresine verildi. Bu tarihten itibaren muhasıllar bir yıllık süreyle adanın idari ve mali yönetimine hakim oldular. Silahdar Osman Ağa, 1 Temmuz 1764 tarihinden itibaren bir yıl süreyle tayin edildiği Kıbrıs Muhassıllığı görevi sırasında vergi meselesinden dolayı çıkan isyan sırasında adamlarıyla birlikte katledildi. Reayanın, cizye ve diğer vergilerin ağırlığı ile muhassılın kendilerinden haksız şekilde para tahsil ettiği şeklindeki şikâyetleri isyanın çıkmasında etkili olmuştu. İsyanı nakleden bazı tarihi kaynaklar muhassılın açgözlülüğü ve haksız uygulamalarının katledilmesine giden süreçte etkili olduğuna vurgu yapmıştır. Muhassıl Silahdar Osman Ağa’nın malı ve servetinin tamamı isyan sırasında yağmalanmıştı. Ancak muhallefatının ele geçirilebilen kısmı varislerine teslim edilebilmiştir. Muhassıl Silahdar Osman Ağa’nın varislerine teslim edilen muhallefatında atları, at takımları, silahları, giyim ve kuşam eşyaları mevcuttu

Anahtar Kelimeler

Osman Ağa, Kıbrıs, muhallefat, muhassıl

Kaynakça

• Ahmed Vâsıf Efendi. (1247), Târih-i Vâsıf, Mehâsinü’l-Asâr ve Hakâyikü’l-Ahbâr, (Cilt: 1), Bulak Matbaası.
• Alasya, H. F. (1937). Osmanlı Türkleri İdaresinde Kıbrıs (1571-1878), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Semineri Dergisi, (1/2), 93-135.
• Alasya, H. F. (1988). Tarihte Kıbrıs, Ankara: Kıbrıs Türk Kültür Derneği Genel Merkezi.
• Ayverdi, İ. (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul.
• Cezar, Y. (1977), Bir Âyanın Muhallefatı Havza ve Köprü Kazaları Âyanı Kör İsmail-Oğlu Hüseyin (Müsadere olayı ve terekenin incelenmesi), Belleten, XLI/161, 41-78.