TÜRKİYE’DE ALEVİLER VE SİYASİ PARTİLER İLİŞKİSİ: CUMHURİYET GAZETESİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 2, 453 - 465, 01.12.2013

Şebnem Cansun

Öz

This paper evaluates how much the governing party in Turkey, Justice and Development Party (JDP) and the main opposition party, the Republican People’s Party (RPP) answer Alevis’ demands, through a news search on the Cumhuriyet Daily. It focuses on January 1, 2010–December 31, 2012, compares party programs, election bulletins. On 84 percent of the news on the JDP and Alevis, Alevi organizations criticize the JDP. On all of the news concerning the RPP and Alevis, the RPP supports Alevis, on half of them, it criticizes the JDP’s approach. The JDP perceives Alevism under the Islamic umbrella and does not embrace Alevis sufficiently. The RPP accepts Alevis’ differences and defends their problems’ elimination. Since the RPP is not in the office, what it could genuinely do stays an open question

Anahtar Kelimeler

Alevi, Alevism, press

TÜRKİYE’DE ALEVİLER VE SİYASİ PARTİLER İLİŞKİSİ: CUMHURİYET GAZETESİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Öz

Bu çalışma, Türkiye’deki hükümet partisi Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Alevilerin taleplerini ne kadar karşıladıklarını Cumhuriyet Gazetesi haberleri üzerinden incelemektedir. Çalışma 1 Ocak 2010 – 31 Aralık 2012 dönemine odaklanmakta, parti programları ve 2011 seçim bildirgelerini karşılaştırmaktadır. Cumhuriyet’in AKP ve Aleviler haberlerinin yüzde 84’ünde, Alevi örgütleri AKP’yi eleştirmiştir. CHP ve Alevilerden bahseden haberlerin tamamında CHP Alevileri desteklemekte, yarısında AKP hükümetinin Alevilere yaklaşımını eleştirmektedir. AKP Aleviliği İslam çatısı altında görmekte, Alevileri yeterince kucaklayamamaktadır. CHP Alevilerin farklılığını kabul etmekte ve sorunlarının giderilmesini savunmaktadır. CHP iktidarda olmadığı için bu konuda gerçekten neler yapabileceği ise bilinememektedir

Anahtar Kelimeler

Alevi, Alevilik, basın Alan tanımı: D72

Kaynakça

• Açar, Ali. Cem Vakfı başkanı Doğan: AKP çalıştay ile bizi kullandı, Cumhuriyet, 6 Nisan 2011,
• Ahmad, Feroz, Turkey, The Quest for Identity. Oxford: Oneworld, 2005. AKP, Parti Programı, 2001.
• AKP, Türkiye Hazır, Hedef 2003-Seçim Beyannamesi, 2011.
• AKP bize Aleviliği öğretmeye kalktı. Cumhuriyet, 25 Nisan 2011, s. 5.
• Aktar, Ayhan, İlginç Zamanlar, Taraf Yazılarından Seçmeler, 2008-2011. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2011.
• Alevi raporu yetersiz. Cumhuriyet, 1 Nisan 2011, s. 1.
• Aleviler kamuda dışlanıyor, Cumhuriyet, 31 Ağustos 2010, s. 5.
• Alevilere linç girişimi, Cumhuriyet, 30 Temmuz 2012, s. 6.
• Alevileri yok sayan çalıştay, Cumhuriyet, 29 Ocak 2010, s. 1.
• Alevilerin haberi yok, Cumhuriyet, 1 Kasım 2010, s. 5.
• AVF Başkanı Doğan Bermek: Alevileri yok etmek istiyorlar, Cumhuriyet, 7 Mart 2010, s. 8.
• Ayata, Sencer ve Ayşe Güneş Ayata. “The Center‐Left Parties in Turkey.” Turkish Studies, 2007, 8: 2: 211-232.
• Bayındır, Nuray. Alevilik, Tarih, İnanç, Kültür, Açılım. İstanbul: Chivi Yazıları, 2009.
• Bozok, Fırat. AKP’li Çamuroğlu isyan etti, Cumhuriyet, 31 Ocak 2010, s. 7.
• Bozok, Fırat. Zavallı azınlık muamelesi, Cumhuriyet, 31 Ocak 2010, s. 1.
• Bu neyin hazırlığı. Cumhuriyet, 1 Mart 2012, s. 1.
• Cemevinin statüsü tartışmalı. Cumhuriyet, 1 Nisan 2011, s. 1, 8.
• CHP, Parti Programı - Çağdaş Türkiye İçin Değişim, 2012.
• CHP, Seçim Bildirgesi - Özgürlüğün ve umudun ülkesi, Herkesin Türkiye’si, 2011.
• CHP’nin anayasa vizyonu. Cumhuriyet, 1 Haziran 2011, s. 4.
• Çalışlar, Oral. Aleviler, Vali de Olmak İstiyoruz, General de. İstanbul Doğan Kitap, 200 Çarkoğlu, Ali. “Political Preferences of the Turkish Electorate: Reflections of an Alevi–Sunni Cleavage.” Turkish Studies, 6:2, 2005, 273-292.
• Çelik’ten din dersi tepkisi. Cumhuriyet, 11 Ekim 2010, s. 1.
• Din derslerini boykot hazırlığı. Cumhuriyet, 22 Eylül 2010, s. 5.
• Döker, Emre. Cemevlerine ‘özel’ destek, Cumhuriyet, 11 Ağustos 2011, s. 4.
• El, Kıvanç. Bu da tarikat açılımı, Cumhuriyet, 18 Ocak 2011, s. 5.
• Engin, İsmail. “Aleviliğin, Alevilerin ideolojikleştirilmesi, marjinalleştirilmesi çabalarına bir örnek: Radikal bir Alevi kadro hareketi ve dergisi “Kızıl Yol”.” Alevilik. İsmail Engin ve Havva Engin. der. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2004. 531-544.
• Erdoğan tepkilerden çekindi. Cumhuriyet, 16 Ağustos 2003, s. 4.
• Erdoğan’a Alevi mektubu. Cumhuriyet, 23 Ekim 2012, s. 6.
• Evet diyen bizden değil Cumhuriyet, 13 Şubat 2010, s. 1, 6.
• Gül, Erdem. AKP, Alevi aday peşinde, Cumhuriyet, 12 Ocak 2011, s. 5.
• Gül, Erdem. AKP’de Alevi oyu alarmı, Cumhuriyet, 19 Ağustos 2010, s. 5.
• Gül, Erdem. AKP’de Oktay’a gözaltı sıkıntısı, Cumhuriyet, 4 Haziran 2010, s. 4.
• Gül, Erdem. Alevi açılımına nokta koydu, Cumhuriyet, 10 Temmuz 2011, s. 5.
• Gül, Erdem. Teröre Kuran kursu formülü, Cumhuriyet, 19 Ekim 2010, s. 4.
• Gümüş, Burak. “Alevi Hareketleri ve Değişen Alevilik Üzerine.” Alevilik. İsmail Engin ve Havva Engin. Der. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2004. 507-529.
• Hoşgörünün başkenti. Cumhuriyet, 17 Ağustos 2002, s. 1.
• Ilıcalı, Mahmut. Alevilere seçmeli ders, Cumhuriyet, 8 Mart 2012, s. 4.
• Kazancıgil, Ali. Türkiye üzerine basma kalıp düşünceler. Çev.: Şirin Tekeli. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2010.
• Kehl-Bodrogi, Krisztina. “Atatürk and The Alevis: A Holy Alliance? Turkey’s Alevi Enigma, A Comprehensive Overview”. Paul White and and Joost Jongerden. ed. Leiden, Boston: Brill, 2003, 53
• Kerbela Şehitleri Anıldı. Cumhuriyet, 4 Ocak 2010, s. 6
• Keskin, Faruk. AKP’liden ezan işgüzarlığı, Cumhuriyet, 22 Aralık 2011, s. 5.
• Keskin, Faruk. Kamuda Alevi kıyımı, Cumhuriyet, 14 Mart 2010, s. 6.
• Kozok, Fırat. Alevi açılımında sözler unutuldu, Cumhuriyet, 14 Aralık 2011, s. 6.
• Kozok, Fırat ve Menekşe, Mehmet. Utanç müzesi olacak, Cumhuriyet, 3 Temmuz 2010, s. 6.
• Kömürcü, Derya. (2011). “Kılıçdaroğlu sonrası CHP.” İktisat Dergisi, 515-516, 2011, s. 37-47.
• Köktürk, Şule. Açılım Alevilere güven vermiyor, Cumhuriyet, 11 Ocak 2010, s. 1.
• Köse, Talih. Alevi Opening and the Democratization Initiative in Turkey. Policy Report, No. 3. Ankara: Seta, 2010.
• Malatya’nın Sivas olmasına izin vermeyiz. Cumhuriyet, 31 Temmuz 2012, s. 6.
• Menekşe, Mehmet. Alevilerden sert tepki: Başbakan suç işliyor, Cumhuriyet, 4 Şubat 2012, s. 7.
• Menekşe, Mehmet. Alevilere hizmet vatana ihanet oldu, Cumhuriyet, 20 Ocak 2010, s. 5.
• Menekşe, Mehmet. Asıl ucube Başbakan, Cumhuriyet, 7 Ağustos 2012, s. 9.
• Menekşe, Mehmet. Ayrım sürüyor, Cumhuriyet, 30 Ağustos 2011, s. 4.
• Menekşe, Mehmet ve Kozok, Fırat. Aleviler: Ayrımcılığın göstergesi, Cumhuriyet, 6 Mart 2010. s. 1,
• Menekşe, Mehmet ve Yağmur, Abidin. Alevilerde endişe büyüyor, Cumhuriyet, 15 Eylül 2010, s.
• Miyase, İlknur. Erdoğan çok çektirdi, Cumhuriyet, 7 Ağustos 2012, s. 9.
• Miyase, İlknur. Erdoğan hep yıkmak istedi, Cumhuriyet, 7 Ağustos 2012, s. 1.
• Miyase, İlknur. Erdoğan yuhalandı, Cumhuriyet, 17 Ağustos 2003, s. 5.
• Miyase, İlknur. Hedef gösterildi, Cumhuriyet, 3 Haziran 2010, s. 5.
• Öymen, Altan. Değişim Yılları. Ankara: Doğan Kitap, 2004.
• Poyraz, Bedriye. “The Turkish State and Alevis: Changing Parameters of an Uneasy Relationship.” Middle Eastern Studies, 41: 4, 2005, 503-516.
• Sarıaslan, Ümit. Hacıbektaş Şenliği..., Cumhuriyet, 16 Ağustos 2003, s. 2.
• Sayın, Ayşe. Ağbaba: Provokasyon, Aygün: Sorumlu iktidar, Cumhuriyet, 30 Temmuz 2012, s. 6.
• Sivas’la da yüzleşin. Cumhuriyet, 26 Kasım 2011, s. 5.
• Solak, Mehmet Ali ve Bodur, Akın. Alevi temsilcileri hâkim karşısında, Cumhuriyet, 7 Nisan 2010, s. 8.
• Solgun, Cafer. Alevilerin Kemalizm’le İmtihanı, Onur Öymen ve Kemal Kılıçdaroğlu Vakası. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• Soner, Bayram Ali ve Şule Toktaş. “Alevis and Alevism in the Changing Context of Turkish Politics: The Justice and Development Party’s Alevi Opening.” Turkish Studies 12:3, 2011, 419- 4
• Şahin, Selahattin. Aleviler Hacıbektaş’a akın ediyor, Cumhuriyet, 14 Ağustos 2011, s. 3.
• Şahin, Selahattin. Yolumuz barış olsun, Cumhuriyet, 17 Ağustos 2012, s. 4.
• Şahin, Selahattin & Uludağ, Alican. Hacıbektaş’ta AKP’ye tepki, Cumhuriyet, 17 Ağustos 2011, s.
• Şener, Cemal. Alevilik Olayı, Toplumsal Bir Başkaldırının Tarihçesi. İstanbul: Etik Yayınları, 2004 (2001).
• Tanrısever, Bahar ve Şahin, Selahattin. Laiklik değiştirilemez, Cumhuriyet, 17 Ağustos 2003, s. 5.
• Tek alevi aday İbrahim Yiğit. Cumhuriyet, 13 Nisan 2011, s. 4.
• Türkiye’nin Baas’ı. Cumhuriyet, 9 Eylül 2011, s. 5.
• Yağcı, Öner. Sivas'ı unutmak. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları, 2009.
• Yaman, Ali. “A propos de la question Alévie en Turquie.” Société Suisse Moyen Orient et Civilisation Islamique, La Turquie, Vues de la périphérie, Automne 29, 2009, 17-19.
• Yaman, Ali. “Avrupa Birliği http://www.alevibektasi.org/index.php?option=com_content&view=article&id=758:avrupa-birlii- komisyonu-lerleme-raporlarnda-alevilik&catid=35:makale, 2012. Erişim tarihi: 16.11.2012.
• Yavuz, Hakan. “Alevilerin Türkiye’deki Medya Kimlikleri: Ortaya Çıkışın Serüveni. ” Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye'de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler. Irene Melikoff, İlber Ortaylı, Hakan Yavuz. der. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1999, 57-112.
• Yılmaz, Nail. (2005). Kentin Alevileri. İstanbul: Kitabevi Yayınları.