Öz
Bu makalede, biyoetik ile kültürel – doğal mirasın korunması arasındaki ilişki, Anadolu’daki geleneksel yerleşim
özelliklerine odaklanılarak incelenmektedir. Çağımızda kültürel ve doğal çevrede yaşanan yıkım süreci karşısında
geliştirilen çevre söylemleri arasında, tüm canlılara ve onların yaşam alanlarına ilişkin değerleri inceleyen
‘biyoetik’ de önemli bir yer almaktadır. Biyoetik, çevre etiği ve özellikle derin ekoloji ile önemli oranda
örtüşmekte, aynı zamanda ‘insanlığın ortak mirası’ olarak da kabul edilebilmektedir. Bu kapsamda, Aborijin,
Kızılderili ve yarı-Bedevi kavimler gibi bazı eski toplumlar, ardından Anadolu’daki geleneksel yerleşim kültürü
incelenmekte, yerleşim dokusu, mahalle yapılanması, yapı malzemeleri ve tekniklerinin olumlu özellikleri,
işlevsellik, sağlık, toplumsal ilişkiler, doğal koşullara uyum ve diğer canlılarla etkileşim gibi açılardan
değerlendirilmektedir. Yüzyıllar boyunca olgunlaşan bu yaşam gelenekleri, modernleşme sonrasında büyük
oranda terk edilmeye yüz tutmuştur, ancak barındırdıkları sürdürülebilir öğelerden, bugünkü dünyamızda
davranış kalıplarımızın biyoetik niteliklerini geliştirmekte yararlanılabilir. Yirminci yüzyılın başından bu yana
ülkemizde biyoetik ve kültürel değerleri başarıyla geleceğe aktarabilen uyarlama örneklerine ve bu amaca
yönelik çeşitli çabalara rastlamak mümkündür. Bunlar arasında, tarihi kentsel alanların korunması, geleneksel
mahalle biriminin desteklenmesi, geleneksel mimari öğeler barındıran çağdaş tasarım uygulamaları gibi
çalışmalar sayılabilir. Bu tür olumlu girişimlerin, daha geniş toplum tabanında yaygınlaştırılmasına ve
özümsenmesine ihtiyaç vardır. Modernleşme olgusunun yıprattığı kültürel sürekliliğin korunması, çağdaş
imkanlar arasında yapılan bilinçli seçimlere ve bu konuda bireylerin duyduğu sorumluluğa bağlıdır. Çevre ve
kültürel – doğal mirası koruma bilinci, insanın, şerefli ve huzurlu bir hayata izin verecek kalitede bir çevrede
yaşama hakkı ve gelecek kuşaklara karşı sorumluluk açısından da etik bir sorundur
Anahtar Kelimeler
biyoetik çevre etiği kültürel miras anadolu geleneksel yerleşimler
Kaynakça
- Aksulu, I.; Aykut, O. (1996). YEŞKEP: Yenimahalle Şentepe Kentsel Tasarım – Rehabilitasyon Projesi. TMMOB Şehir Plancıları Odası, Yenimahalle Belediyesi, UNDP ve Toplu Konut İdaresi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültürel ve Doğal Miras |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 2 Ocak 2009 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Cilt: 1 Sayı: 1 |