Psikolojik İklim ve Duygusal Bağlılık İlişkisinde Duygu Gösterim Kurallarının Aracılık Rolü: Oteller Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 3, 121 - 134, 22.12.2017

Caner Çalışkan , Bekir Bora Dedeoğlu

https://doi.org/10.24010/soid.369925

Cited By: 2

Öz

Örgütsel çalışma ortam, işgörenlerin psikolojik,
davranışsal ve duygusal durumlarını etkileyen ve bu durumlardan etkilenen
sosyal bir etkileşim alanıdır. Özellikle örgütsel iklimin algısal boyutunu
betimleyen psikolojik iklim söz konusu durumların düzlemini oluşturmaktadır.
Diğer yandan duygu gösterim kuralları ve duygusal bağlılık düzeyi bu düzlemde
beliren yakın ilişkili diğer kavramlar olmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı
ilgili üç değişken arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaçla Nevşehir yöresinde
bulunan 4 ve 5 yıldızlı otellerde çalışan işgörenlere toplamda 150 anket
uygulanmış ve geri dönüş sağlanan anketlerden 104 tanesi anlamlı bulunarak
analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında oluşturulan hipotezlerin test edilmesinde
yapısal eşitlik modellemesinin kısmi en küçük kareler yönteminden (KEKK-YEM)
yararlanılmıştır. Buna ek olarak duygu gösterim kurallarının psikolojik iklim
ve duygusal bağlılık ilişkisindeki aracılık rolünün incelenmesinde B-K yöntemi
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda psikolojik iklim-duygu gösterim kuralları
ve duygu gösterim kuralları-duygusal bağlılık arasında anlamlı ve pozitif bir
ilişki bulunurken, psikolojik iklim ve duygusal bağlılık arasında herhangi
anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. B-K analizi sonucunda ise duygu gösterim
kurallarının psikolojik iklim ve duygusal bağlılık arasında tam aracılık görevi
üstlendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik iklim, Duygu gösterim kuralları, Duygusal bağlılık, Otel işletmeciliği

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M. ve Güçlü, H. N. (2008). “Turizm İsletmelerinde Duygusal Çaba Faktörlerinin İşe Alma Sürecinde Kullanılması Üzerine Bir Araştırma”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), ss. 39-56.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to The Organization”. Journal of Occupational Psychology, 63(1), ss. 1-18.
• Avcı, N. ve Küçükusta, D. (2009). Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), ss. 33-44.
• Balıkçıoğlu, S. ve Altay, H. (2014). “Determining The Relationship Between The Attitudes of Organizational Cynicism and Commitment of The Employees in Hospitality Businesses”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), ss. 133-157
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). “The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, And Statistical Considerations”. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), ss. 1173-1182.
• Becerra, R., Amos, A. ve Jongenelis, S. (2002). “Organic Alexithymia: A Study of Acquired Emotional Blindness”. Brain Injury, 16(7), ss. 633-645.
• Biswas, S. (2011). “Psychological Climate As An Antecedent of Job Satisfaction & Job İnvolvement”. Indian Journal of Industrial Relations, 46(3), ss. 465-477.
• Boshoff, A., B. ve diğ., (2002). The Prediction of Intention To Quit By Means of Biographic Variables, Work Commitment, Role Strain and Psychological Climate”. Management Dynamics: Journal of the Southern African Institute for Management Scientists, 11(4), ss. 14-28.
• Brown, S. P. ve Leigh, T. (1996). “A New Look At Psychological Climate and Its Relationship To Job Involvement, Effort, And Performance”. Journal of Applied Psychology, 81(4), ss. 358-368.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). “Anket Geliştirme”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), ss. 133- 151
• Çelik, S., Dedeoglu, B. B. ve İnanir, A. (2015). “Relationship Between Ethical Leadership, Organizational Commitment and Job Satisfaction at Hotel Organizations”. Ege Academic Review, 15(1), ss. 53-63.
• Cemaloğlu, N. (2007). “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki İlişki”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33: 77-87.
• Chen, Z. X. ve Francesco, A. M. (2003). “The Relationship Between The Three Components of Commitment and Employee Performance in China”. Journal of Vocational Behavior, 62(3), ss. 490-510.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences Hilsdale: Lawrence Erlbaum.
• Covın, J. G. ve Slevin, D. P. (1991). “A Conceptual Model of Entrepreneurship As Firm Behavior”. Entrepreneurship: Theory and Practice, 16(1), ss. 7–24.
• Çekmecelioğlu, G. H. (2006). “Örgüt İklimi, Duygusal Bağlılık ve Yaratıcılık Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma”. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi / Journal of Economics And Administrative Sciences, 20(2), ss. 295-310.
• Çoban, S., ve Perçin, N. Ş. (2011). The Effects Of Factors Of Internal Marketing On Components Of Organizational Commitment In Four And Five Star Hotels Located In Cappadocia. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 202-217.
• Çolakoğlu, Ü., Ayyıldız, T. ve Cengiz, S. (2009). “Çalışanların Demografik Özelliklerine Göre Örgütsel Bağlılık Boyutlarında Algılama Farklılıkları: Kuşadası’ndaki Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Örneği”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), ss. 77-89.
• D'Amato, A. ve Zijlstra, F. R. (2008). “Psychological Climate and Individual Factors As Antecedents of Work Outcomes”. European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(1), ss. 33-54.
• Diefendorff, J., Morehart, J. ve Gabriel, A. (2010). “The İnfluence of Power And Solidarity On Emotional Display Rules At Work”.Motivation and Emotion, 34(2), ss. 120-132.
• Diefendorff, J., M., Richard, E. M. ve Croyle, M. H. (2006). “Are Emotional Display Rules Formal Job Requirements? Examination of Employee and Supervisor Perceptions”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79(2), ss. 273-298.
• Diefendorff, J. ve diğ., (2011). “Emotional Display Rules As Work Unit Norms: A Multilevel Analysis of Emotional Labor Among Nurses”. Journal of Occupational Health Psychology, 16(2), ss. 170-186.
• Erdem, R. (2007). “Örgüt Kültürü Tipleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), ss. 63-79.
• Ergeneli, A. (1995). “Örgütsel Etkililik Kriteri Olarak Lider Davranışının Örgütsel İklim İle İlişkisi: Görev Karmaşıklığı Bakımından Farklılaşan İki Örgüte İlişkin Bir Uygulama”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(1), ss. 187-199.
• Eroğlu, E. (2010). “Örgütsel İletişimin İşgörenlerin Duygu Gösterimlerinin Yönetimine Olan Etkisi”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(3), ss.18-33.
• Evans, K. R. ve diğ., (2007). “How Sales Controls Affect Job-Related Outcomes: The Role of Organizational Sales-Related Psychological Climate Perceptions”. Journal of the Academy of Marketing Science, 35(3), ss. 445-459.
• Fornell, C. ve diğ., (1996). “The American Customer Satisfaction Index”. Journal of Marketing, 60(4), ss. 7-18.
• Fornell, C.s ve Larcker, D., F. (1981). “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”. Journal of Marketing Research, 18(1), ss. 39-50.
• Gabriel, A. S, Acosta, J. D. ve Grandey, A. A. (2015). “The Value of a Smile: Does Emotional Performance Matter More in Familiar or Unfamiliar Exchanges?”. Journal of Business and Psychology, 30(1), ss. 37-50.
• Grandey, A. A. (1999). The Effects of Emotional Labor: Employee Attitudes, Stress and Performance. Yayınlanmış Doktora Tezi. Colorado: Colorado State University.
• Gürbüz, S. (2006). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), ss. 48-75.
• Hair, J. F. ve diğ., (2009). Multivariate Data Analysis. New York: Prentice Hall.
• Hair, J. F. ve diğ., (2014). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). SAGE Publications.
• Hair, J. F., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2011). “PLS-SEM: Indeed a Silver Bullet”. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), ss. 139-152.
• Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sinkovics, R. R. (2009). “The Use of Partial Least Squares Path Modeling In International Marketing”. New Challenges to International Marketing Advances in International Marketing. Eds. R. R. Sinkovics, & P. N. Ghauri, UK: Emerald Group Publishing. 277-319.
• James, L. R. ve Sells, S. B. (1981). “Psychological climate: Theoretical perspectives and empirical research”. Toward A Psychology of Situations: An Interactional Perspective. Ed. D. Magnusson Psychology Press. 275-295.
• James, L. R. ve diğ., (2008). “Organizational and Psychological Climate: A Review Of Theory And Research”. European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(1), ss. 5-32.
• Joyce, W. F. ve Slocum, J. (1982). “Climate Discrepancy: Refining The Concepts of Psychological and Organizational Climate”. Human Relations, 35(11), ss. 951-971.
• Karcıoğlu, F. (2001). “Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi İlişkisi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), ss. 265-183.
• Kiewitz, C. ve diğ., (2002). “The Role of Psychological Climate in Neutralizing The Effects of Organizational Politics On Work Outcomes”. Journal of Applied Social Psychology, 32(6), ss.1189-1207.
• Kickul, J. ve Liao-Troth, M. A. (2003). “The Meaning Behind The Message: Climate Perceptions and The Psychological Contract”. American Journal of Business, 18(2), ss. 23-32.
• Koys, D. J. ve DeCotiis, T. A. (1991). “Inductive Measures of Psychological Climate”. Human Relations, 44(3), ss. 265-285.
• Langkamer, K. L. ve Ervin, K. S. (2008). “Psychological Climate, Organizational Commitment And Morale: Implications For Army Captains' Career Intent”. Military psychology, 20(4), ss. 219-236.
• Larsson, S., Pousette, A. ve Törner, M. (2008). “Psychological Climate and Safety in The Construction Industry-Mediated Influence on Safety Behaviour”.Safety Science, 46(3), ss. 405-412.
• Marique, G. ve diğ., (2012). “The Relationship Between Perceived Organizational Support and Affective Commitment: A Social İdentity Perspective”. Group & Organization Management, 38(1), ss. 68-100.
• Martin, A. J., Jones, E. S. ve Callan, V. J. (2005). “The role of psychological climate in facilitating employee adjustment during organizational change”. European Journal of Work and Organizational Psychology, 14(3), ss. 263-289.
• Martin, C. A. ve Bush, A. J. (2006). “Psychological Climate, Empowerment, Leadership Style, And Customer-Oriented Selling: An Analysis of The Sales Manager-Salesperson Dyad”. Journal of the Academy of Marketing Science, 34(3), ss. 419-438.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991). “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”. Human Resource Management Review, 1(1), ss. 61-89.
• Markos, S. ve Sridevi, S. M. (2010).” Employee Engagement: The Key to İmproving Performance”. International Journal of Business and Management, 5(12), ss. 89-97. Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Konaklama,
• http://www.nevsehirkulturturizm.gov.tr/Eklenti/51400,bakanliktan-belgeli-otellerpdf.pdf?0 adresinden alınmıştır.
• Oral, L. ve Köse, S. (2011). “Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı İle İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 16(2), ss. 463-492.
• O'Reilly, C. A. ve Chatman, J. (1986). “Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Prosocial Behavior”. Journal of applied psychology, 71(3), ss. 492–499.
• Özdemir, G., Akbıyık, M. ve Yalçın, M. (2013). “Hizmet Sektöründe Duygusal Emek Davranışlarının Müşteri İlişkileri Üzerindeki Etkisi: Boyner Örneği”. NWSA: Humanities, 8(3), ss. 301-320.
• Öztürk, Y. ve Seyhan, K. (2005). Konaklama İşletmelerinde Sunulan Hizmet Kalitesinin Artırılmasında İşgören Eğitiminin Yeri ve Önemi”. Journal of Commerce, 1: 121-140.
• Parker, C. P. ve diğ., (2003). “Relationships Between Psychological Climate Perceptions and Work Outcomes: A Meta-Analytic Review”. Journal of Organizational Behavior, 24(4), ss. 389-416.
• Pelit, E., Türkmen, F. ve Yarmacı, N. (2010). “Turizm Sektöründeki İşgörenlerin Kişilik Özelliklerini Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), ss. 9-16.
• Poyraz, K. ve Kama, B. (2008). “Algılanan İş Güvencesinin, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), ss. 143-164.
• Preacher, K. J. ve Leonardelli, G. J. (2001). “Calculation for the Sobel Test”, (http://quantpsy.org/sobel/sobel.htm/ 07 Temmuz 2015’te erişildi).
• Reade, C. (2001). “Antecedents of Organizational Identification In Multinational Corporations: Fostering Psychological Attachment to The Local Subsidiary and The Global Organization”. International Journal of Human Resource Management, 12(8), ss. 1269-1291.
• Rugg, G. ve Petre, M. (2006). A gentle guide to research methods. McGraw-Hill Education (UK).
• Sarstedt, M., ve Mooi, E. (2014). A concise guide to market research. The Process, Data, and Methods Using IBM SPSS Statistics (Second Ed.) Springer-Verlag Berlin.
• Schafer, J. L. (1997). Analysis of incomplete multivariate data. CRC press.
• Schyns, B., van Veldhoven, M. ve Wood, S. (2009). “Organizational Climate, Relative Psychological Climate and Job Satisfaction: The Example of Supportive Leadership Climate”. Leadership & Organization Development Journal, 30(7), ss. 649-663.
• Schulte, M., Ostroff, C. ve Kinicki, A. J. (2006). “Organizational Climate Systems and Psychological Climate Perceptions: A Cross‐Level Study of Climate‐Satisfaction Relationships”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79(4), ss. 645-671.
• Sobel, M. E. (1982). Asymptotic Confidence Intervals for Indirect Effects in Structural Equation Models. Sociological Methodology, 13: 290-312.
• Taşlıyan, M. (2007). “Turizm ve Seyahat Sektöründe Çalışanların İş Tatmini İle Müşterilerin Memnuniyeti Arasındaki İlişki: Kahramanmaraş'ta Bir Alan Çalışması”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(9), ss. 185-195.
• Tekingündüz, S. (2012). Örgütsel Bağlılık Üzerinde Örgütsel Güven ve İş Tatmininin Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tolay, E., Surgevil, O. ve Topoyan, M. (2012). Akademik Calisma Ortaminda Yapisal ve Psikolojik Guclendirmenin Duygusal Baglilik ve Is Doyumu Uzerindeki Etkileri. Ege Academic Review, 12(4), 449-465.
• Tutar, H. (2007). “Erzurum'da Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), ss. 97-120.
• Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). “Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), ss. 196-218.
• Türkay, O., Ünal, A. ve Taşar, O.. (2012). Motivasyonel ve yapısal etkenler altında duygusal emeğin işe bağlılığa etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(14), 201-222.
• Uysal, H. T. ve Aydemir, S. (2014). “Örgütsel iklimin çalışma psikolojisine etkisi: sağlık sektöründe bir araştırma”. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), ss. 1557-1574.
• Uzunçarşılı, Ü. ve Özdayı, N. (1997). “Okul Yöneticilerinin Yaratıcılık İle Liderlik Özelliklerinin Araştırılması”. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9: 359-367.
• Ward, E. A. (1998). Managerial Power Bases and Subordinates' Manifest Needs As İnfluences on Psychological Climate. Journal of Business and Psychology, 12(3), ss. 361-378.
• Yazıcıoğlu, İ. ve Topaloğlu, I. G. (2009). “Örgütsel Adalet ve Bağlılık İlişkisi: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1: 3-16.
• Ybema, J. F. ve van Dam, K. (2014). “The Importance of Emotional Display Rules for Employee Well-Being: A Multi-Group Comparison”. The Journal of Positive Psychology, 9(4), ss. 366-376.
• Yew, L. T. (2007). Job Satisfaction and Affective Commitment: A Study of Employees in The Tourism İndustry in Sarawak, Malaysia. World Review of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 4(1), ss. 85-101.
• Yüceler, A. (2009). “Örgütsel Bağlılık ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), ss. 455-489.