Yiyecek İçecek Endüstrisinin Finansal Performansının Analizi: Türkiye ve Avrupa Ülkeleri Karşılaştırması

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 3, 639 - 656, 10.12.2018

Erdinç Karadeniz , Fatma Senem Beyaz

https://doi.org/10.24010/soid.490799

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın temel
amacı Türkiye’de ve Avrupa ülkelerinde faaliyet gösteren yiyecek içecek
işletmelerinin likidite, finansal yapı, faaliyet verimliliği ve karlılık
durumlarının karşılaştırmalı olarak oran analizi yöntemiyle incelenmesidir.
Türkiye yiyecek içecek endüstrisine ilişkin veriler Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası’nın yayınladığı 2014–2016 dönemine ait endüstri ortalamalarından
yararlanılarak oluşturulmuştur. Avrupa yiyecek içecek endüstrisine ait finansal
oranların ortalamasının belirlenmesinde ise Avrupa’da faaliyet gösteren ve
sağlıklı verilerine ulaşılan, 40 adet yiyecek içecek işletmesinin finansal
durum ve kar-zarar tablolarından yararlanılmıştır. Analizde, oran analizi
yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda likidite, finansal yapı, faaliyet
verimliliği ve karlılık durumları açısından Avrupa’daki yiyecek içecek
endüstrisindeki işletmelerin Türkiye’deki yiyecek içecek endüstrisindeki
işletmelerden daha iyi bir performans gösterdikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Analiz, Oran Analizi, Yiyecek-İçecek İşletmeleri, Türkiye, Avrupa Ülkeleri.

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2001), Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, (7.Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akgüç, Ö. (2011),Mali Tablolar Analizi, İstanbul: Avciol Basım Yayın.
• Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2014),Finansal Yönetim, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bakır, H. ve Şahin, C. (2009),Finansal Tablolar Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Canina, L. ve Carvell, S. A. (2008),“A Comparison of Static Measures of Liquidity to Integrative Measures of Financial and Operating Liquidity: An Application to Restaurant Operators and Restaurant Franchisors”,The Journal of Hospitality Financial Management, 16(1), ss. 35-46.
• Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2010),İşletmelerde Finansal Yönetim, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Çabuk, A. ve Lazol, İ. (2008),Mali Tablolar Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çakıcı, A. C.,Uzpak, B. D. ve Kaynak, M. (2016),“Antakya’da Alakart Servis Yapılan Restoranların Sık Karşılaştıkları İşletmecilik Sorunları Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4/ Special issue1, ss. 32-42.
• Çalışkan, O. (2013),“Restoran İşletmelerinde Hizmet Hataları, Hizmet Telafi Stratejileri Ve Müşteri Memnuniyeti İlişkisi”,Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(3), ss. 65-83.
• Dizkırıcı, A. S. (2014),“Borsa İstanbul Gıda, İçecek Endeksine Kote İşletmelerin Finansal Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü ve Malmquist Endeksine Göre Karşılaştırılması”,Muhasebe ve Finansman Dergisi, 63, ss. 152-170.
• Doğdubay, M. (2006), Büyük Ölçekli Otellerdeki Yiyecek-İçecek Departmanlarının Üretim Kayıplarını Önlemeye Yönelik Olarak Üretim Planlaması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Doğdubay, M. ve Sarıoğlan, M. (2010),“Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinin Yiyecek-İçecek Ünitelerinde Maliyet Azaltılması ve Maliyet Azaltılmasında Kontrol Sistemlerinin Uygulanabilirliği”, Verimlilik Dergisi, 4, ss. 14-15. Dursun, A. ve Erol, S. (2012),“Denizyolu Yük Taşımacılığı Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Finansal Yapı Analizi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), ss. 367-382.
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E. ve Ayyıldız, N. (2015),“Enerji Sektörünün Finansal Analizi: Türkiye ve Avrupa Enerji Sektörü Karşılaştırması”,İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3), ss. 86-97.
• Kaderli, Y. C. (2006). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda İşlem Gören Gıda Sektörü Şirketlerinin Finansal Performansının Ölçülmesi ve Öz sermaye Kârlılığını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Karadeniz, E. (2016),“Hastane Hizmetleri Alt Sektörünün Finansal Performansının Incelenmesi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sektör Bilançolarında Bir Uygulama”,Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), ss. 101-114.
• Karadeniz, E. ve Koşan, L. (2017),“Hastane Hizmetleri Sektörünün Aktif ve Özsermaye Karlılık Performansının Analizi: Hastane Hizmetleri Sektör Bilançolarında Bir Araştırma”,İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(1), ss. 37-47.
• Karadeniz, E., Beyazgül, M., Dalak, S. ve Günay, F. (2017),“Türk Turizm Sektörünün Finansal Performansının Dikey Analiz Yöntemiyle İncelenmesi: BIST Turizm Şirketleri ve TCMB Sektör Bilançoları Üzerinde Bir Araştırma”,Sosyoekonomi, 25(32), ss. 105-119.
• Karadeniz, E., Dalak, S., Beyazgül, M. ve Günay, F. (2016),“Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sektöründeki Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Finansal Performansının Karşılaştırmalı Tablolar Analiz Tekniği İle İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(3), ss. 631-657.
• Karadeniz, E., İskenderoğlu, Ö., Beyazgül, M. ve Zencir, B. (2015),“Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri Alt Sektöründeki Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Banka Kredisi Kullanım Düzeyinin Analizi”,Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(1), ss. 57-74.
• Karadeniz, E.,Kandır, S. Y., İskenderoğlu, Ö. ve Önal, Y. B. (2011),“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sektör Bilançoları Yardımıyla Oteller ve Lokantalar Sektörünün Finansman Kararlarının İncelenmesi”,Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 8(1), ss. 1-11.
• Karadeniz, E., Koşan, L., Beyazgül, M. ve Dalak, S. (2016),“Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri Alt Sektörünün Ölçek Temelinde Fon Akım Analizi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sektör Bilançoları Üzerinde Bir Araştırma”,Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), ss. 257-272.
• Karadeniz, E., Koşan, L., Günay, F. ve Beyazgül, M. (2017),“Türk İmalat Sektöründe Finansal Performansın Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İmalat Alt Sektör Bilançolarında Bir Araştırma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 10(2), ss. 161-184.
• Karapınar, A. ve Ayıkoğlu Zaif, F. (2013),Finansal Analiz, Ankara: Gazi Kitabevi. Kim, H. ve Gu, Z. (2003),“Risk-AdjustedPerformance: A SectorAnalysis of RestaurantFirms”,Journal of Hospitality & Tourism Research, 27(2), ss. 200-216.
• Kim, W.G. ve Ayoun, B. (2005),“Ratio Analysis for the Hospitality Industry: A Cross Sector Comparison of Financial Trends in the Lodging, Restaurant, Airline, and Amusement Sectors”,The Journal of Hospitality Financial Management, 13(1), ss. 59-78.
• Koçyiğit, M. (2009),“Havayolu İşletmelerinin Performansının Tobin Q Oranı İle Ölçülmesi”,Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, ss. 179-189.
• Koşan, L. ve Karadeniz, E. (2014),“Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sektörünün Finansal Performansının Dupont Finansal Analiz Sistemi Kullanılarak İncelenmesi”,Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(2), ss. 75-89.
• Küçüksavaş, N. (2005), Finansal Muhasebe (Genel Muhasebe), İstanbul: Kare Yayınları. Met, Ö. (2013),Turizm ve Ağırlama Işletmelerinde Finansal Analiz ve Bir Uygulama, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ngary, C., Smit, Y., Bruwer, J. P. ve Ukpere, W. I. (2014),“Financial Performance Measures and Business Objectives Attainment in Fast Food SMMES in The Cape Metropolis: A Preliminary Liability and Suitability Analysis”,Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(20), ss. 909-921.
• Özgülbaş, N.,Koyuncugil, A. S., Duman, R. ve Hatipoğlu, B. (2008),“Özel Hastane Sektörünün Finansal Değerlendirmesi”,Muhasebe ve Finansman Dergisi, 40, ss. 120-131.
• Perçi̇n, S. veUstasüleyman, T. (2007),“Teskstil ve Gıda Sektöründe Etkinlik Ölçümü: VZA-Malmquist TFP Endeksi Uygulaması”,İktisat İşletme ve Finans, 22(250), ss. 154-171.
• Planinc, T. ve Kukanja, M. (2016),“Financial Performance of TheSlovenianRestaurantSector”,Biennial International Congress Tourism & Hospitality Industry, In Faculty of TourismandHospitality Management in Opatija,ss. 334-349.
• Sönmez, R. (2008), 4 ve 5 Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Banket (Ziyafet) Hizmetleri Yönetimi (Ankara İlinde Bir Uygulama), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• TAVAK Vakfı Araştırma Raporu (2016), “Türkiye’de Yeme-İçme(Gastronomi) Sektörünün Boyutları ve Gelişme Eğilimleri”,http://www.tavakvakfi.com/tr/turkiyede-yeme-icmegastronomi-sektorunun-boyutlari-ve-gelisme-egilimleri.html(04.05.2018).
• Tektaş, A. ve Tosun, E. Ö. (2010),“Yiyecek İçecek Endüstrisinde Uluslararası Performans Kıyaslaması”,Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), ss. 29-44.
• Toroslu, V. M. ve Durmuş, N. C. (2016),Finansal Tablolar Analizi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2017), “Sektör Bilançoları Oran Formülleri”, http://www3.tcmb.gov.tr/sektor/2017/Raporlar/oran.pdf (25.03.2018).
• Türksoy, A. (2002),Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yönetimi, Ankara: Turhan Kitabevi.
• TÜRSAB (2016), “TÜRSAB Gastronomi Raporu”,https://www.tursab.org.tr/dosya /12302/tursab-gastronomi-turizmiraporu_12302_3531549.pdf (30.03.2018).
• Yılmaz, Y. (2012),Otel ve Yiyecek İçecek İşletmelerinde Ziyafet Organizasyonu ve Yönetimi, Ankara: Detay Yayıncılık.