Tema Park Ziyaretçilerinin Deneyim Algısının Davranışsal Niyete Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 385 - 407, 15.08.2024

Yeliz Pekerşen , Gürkan Alagöz , Eda Nur Takkacığil

https://doi.org/10.24010/soid.1434698

Öz

Günümüzde eğlence anlayışının değişmesine bağlı olarak tema parklara duyulan ilgi giderek artmaktadır. Belirli bir konu etrafında hazırlanan görsel ve işitsel ögelerle desteklenen tema parklarda ziyaretçiler farklı duyguları deneyimlemek istemektedir. Bu alanlarda elde edilen deneyimler ziyaretçilerin davranışlarına ve davranışsal niyetlerine etki edebilmektedir. Kişilerde ziyaret edilen yer ile ilgili olarak memnuniyet, tavsiye etme, tekrar ziyaret etme gibi davranışsal niyetler ortaya çıkabilmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda çalışmanın amacı, tema parkı ziyaret eden kişilerin deneyim algısının davranışsal niyetleri üzerine etkilerinin incelenmesidir. Araştırma Konya’daki 80 Binde Devr-i Alem tema parkını ziyaret eden kişilerle anket tekniği ile yapılmıştır. 387 anket üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda deneyimin memnuniyet, tavsiye etme ve tekrar ziyaret etme niyeti üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Çalışma, tema parklar hakkında destinasyon yöneticilerinde farkındalık oluşturmak ve ilin turistik potansiyelini artırmak açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Deneyim, memnuniyet, tavsiye etme, tekrar ziyaret, tema park.

Effects of Theme Park Visitors' Perception of Experience on Behavioral Intention

Öz

Nowadays, interest in theme parks is increasing due to the change in the concept of entertainment. Visitors want to experience different emotions in theme parks supported by visual and audio elements prepared around a specific subject. Experiences obtained in these areas can affect visitors' behavior and behavioral intentions. People may have behavioral intentions such as satisfaction, recommendation, and revisiting the place visited. In line with this information, the aim of the study is to examine the effects of experience perception on behavioral intentions of people visiting the theme park. The research was conducted using a survey technique with people who visited 80 Binde Devr-i Alem theme park in Konya. Analyzes were carried out on 387 surveys. As a result of the research, it was revealed that the experience had a positive effect on satisfaction, recommendation and revisit intention. The study is important in terms of raising awareness among destination managers about theme parks and increasing the touristic potential of the province.

Anahtar Kelimeler

Experience, satisfaction, recommend, revisit, theme park.

Kaynakça

• Adongo, C. A., Anuga, S. W. ve Dayour, F. (2015). Will they tell others to taste? International tourists' experience of Ghanaian cuisines. Tourism Management Perspectives, 15, 57-64.
• Aho, S. K. (2001). Towards a general theory of touristic experiences: Modelling experience process in tourism. Tourism Review, 56 (3/4), 33-37.
• Akel, G. (2020). Postmodern dönemde deneyim ekonomisi ve turizm deneyimi unsurlarının memnuniyet ve sadakat ile ilişkisi: Tema parkı ve otelinde konaklayan farklı kültürden ziyaretçiler üzerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Ali, F., Kim, W. G., Li, J., ve Jeon, H. M. (2018). Make it delightful: Customers' experience, satisfaction and loyalty in Malaysian theme parks. Journal of Destination Marketing & Management, 7, 1-11.
• Ali, F., Ryu, K. ve Hussain, K. (2015). Creative tourists' experience, memories, satisfaction and behavioural intentions. Journal of Travel and Tourism Marketing, 33(1), 85-100.
• Ariffin, A.A.M. ve Yahaya, M. F. (2013). The relationship between airport image, national identity and passengers delight: A case study of the Malaysian Lowcost Carrier Terminal (LCCT). Journal of Air Transport Management, 31(1), 33-36.
• Aziz, A. N., Ariffin, A.A.M., Omar, N.A. ve Evin, C. (2012). Examining the impact of visitors’ emotions and perceived quality towards satisfaction and revisit intention to theme parks. Jurnal Pengurusan, 35, 97-109.
• Bakir, A. ve Baxter, S. G. (2011). Touristic fun: motivational factors for visiting Legoland Windsor Theme Park. Journal of Hospitality Marketing & Management, 20(3-4), 407-424.
• Baud, M. ve Lawson, F. (1991). Tourism and recreation development theme parks. London: The Architectural Press.
• Büyükşalvarcı, A., Aras, S., ve Çınarlı, E. (2019). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında tema parklar: Konya örneği. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 6(36), 1198-1210.
• Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Choi, T. Y. ve Chu, R. (2000). Levels of satisfaction among asian and western travelers. International Journal of Quality and Reliability Management, 17(2), 116-131.
• Choi T. Y. ve Chu R. (2001). Determinants of hotel guests’ satisfaction and repeat patronage in Hong Kong hotel industry. International Journal of Hospitality Management, 20, 277-297.
• Costa, S. B., Claro, D. P. ve Bortoluzzo, A. B. (2018). The influence of customer value on word of mouth: A study of the financial services company in Brazil. Revista Brasileira de Gestão de Negócios, 20(2), 210-231.
• Çeti, B. ve Atay, L. (2020). Destinasyon deneyiminin imaj algısı ve davranışsal niyete etkisi: Kapadokya örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(1), 31-40.
• Çulha, O. (2020). Turizmde deneyim ekonomisi uygulamaları. Alanya Akademik Bakış, 4(2), 495-519.
• Demir, S. (2018). Kuşaklar açısından unutulmaz turizm deneyimleri algısının satın alma sonrası davranışlar üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Dong, P. ve Siu, N. Y. M. (2013). Servicescape elements, customer predispositions and service experience: The case of theme park visitors. Tourism Management, 36, 541-551.
• Ekici, Ç. R., Güven, H. A. ve Büyükdağ, N. (2017). Turizmde Yenilikçi Girişim: Tema Park Otel Örneği. Futourism 28-30 Eylül içinde (ss.485-497), Mersin.
• Ersoy, M. ve Tuğal, F. N. (2018). Türkiye’yi ziyaret eden Rus turistlerin destinasyon imaj algılamaları ve hatırlanabilir turizm deneyimleri üzerine bir araştırma. Artıbilim: Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 64-78.
• Emiroğlu, B. D. (2022). Tema park ziyaretçilerinin motivasyon kaynakları ve parkları ziyaret sebepleri: sistematik bir literatür incelemesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 411-433. https://orcid.org/0000-0002-3668-1632
• Field, A. (2009). Discovering statistics using Spss (and sex and drugs and rock 'n' roll). (3rd edition). London: Sage publications.
• Gohary, A., Pourazizi, L., Madani, F. ve Chan, E. Y. (2018). Examining Iranian tourists’ memorable experiences on destination satisfaction and behavioral intentions, Current Issues in Tourism, 1-6.
• Gök, A. ve Bingöl, B. (2017). History and cultural themed parks. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 7(10), 129-140.
• Hellier, P., Geursen, G., Carr, R. ve Rickard, J. (2003). Customer repurchase intention: a general structural equation model. European Journal of Marketing, 37(11-12), 1762-1800.
• Heo, C. Y. ve Lee, S. (2009). Application of revenue management practices to the theme park industry. International Journal of Hospitality Management, 28(3), 446-453.
• Hogg, M. A. ve Vaughan, G. M. (2007). Sosyal Psikoloji. (Çev. İbrahim Yıldız, Aydın Gelmez). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Hosany, S. ve Witham, M. (2010). Dimensions of cruisers' experiences, satisfaction, and intention to recommend. Journal of Travel Research, 49(3), 351-364.
• İş, M., Özcan, C. C. ve Bayrakçı, S. (2023). Paylaşım ekonomisinde yavaş yemek deneyimlerinin analizi Airbnb örneği. NEU GASTRO, 2(2), 86-98. https://doi.org/10.54497/Gastromedia.2023.12
• Johns, N. ve Gyimothy, S. (2003). Postmodern Family Tourism at Legoland, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 3(1), 3-23.
• Kalkan, F. ve Şapçılar, C. (2023). Kültür turizmine katılan turistlerin seyahat motivasyonlarının memnuniyet ve tavsiye etme durumuna etkisi: Şeb-i Arûs örneği. NEÜ GASTRO, 2(2), 99-64. https://doi.org/10.54497/Gastromedia.2023.11
• Kaplan, S., Bardwell, L. V. ve Slakter, D. B. (1993). The museum as a restorative environment. Environment and Behavior, 25(6), 725-742.
• Kayış, A. (2010). Güvenilirlik Analizi içinde, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (Editör: Kalaycı, Ş.). 5. Baskı, (ss. 403-419). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kement, Ü. (2019). Foto safari etkinliğine katılan bireylerin turizm deneyimlerinin davranışsal niyete etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 789-805.
• Kim, J. H. (2018). The impact of memorable tourism experiences on loyalty behaviors: The mediating effects of destination image and satisfaction. Journal of Travel Research, 57(7), 856-870.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (4th ed.). New York, NY: The Guilford Press.
• Knutson, B. J., Beck, J. A., Kim, S. H. ve Cha, J. (2007). Identifying the dimensions of the experience construct. Journal of Hospitality & Leisure Marketing, 15(3), 31-47.
• Kozak, M. (2001). Comparative assessment of tourist satisfaction with destinations across two nationalities. Tourism Management, 4(22), 391-401.
• Küçük, V. ve İnce, S. (2018). Tematik park kavramının Kayseri Harikalar Diyarı örneğinde irdelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi (MBUD), 3(1), 18-33.
• Kül Avan, S. ve Karaküçük, S. (2020). Turistik Bölgelerde Yaşayan Yerel Halkın Rekreatif Faaliyetlerine Yönelik Algılamaları: Kapadokya Bölgesi Örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2486-2505.
• Lai, I. K., Lu, D. ve Liu, Y. (2020). Experience economy in ethnic cuisine: A case of chengdu cuisine. British Food Journal, 122(6), 1801-1817.
• Larsen, S. (2007). Aspects of a psychology of the tourist experience. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 7(1), 7-18.
• Lee, S., Jeong, E. ve Qu, K. (2020) Exploring theme park visitors’ experience on satisfaction and revisit intention: A utilization of experience economy model, Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 21(4), 474-497.
• Lo, J. ve Leung, P. (2015). The preferred theme park. American Journal of Economics, 5(5), 472- 476. Loureiro, S.M.C., Miranda, F.J. ve Breazeale, M. (2014). Who needs delight? The greater impact of value, trust and satisfaction in utilitarian, frequent-useretail. Journal of Service Management, 25(1), 101-124.
• Manthiou, A., Lee, S. ve Tang, L. R. (2011). Measuring the experience economy and the visitors behavioral consequences: An empirical study on VEISHEA event, https://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1029&context=gradconf_hospitality, Erişim Tarihi: 28.11.2021.
• Mehmetoglu, M. ve Engen, M. (2011). Pine and Gilmore's concept of experience economy and its dimensions: An empirical examination in tourism. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 12(4), 237-255.
• Milman, A. ve Tasci, A.D.A. (2018). Exploring the experiential and sociodemographic drivers of satisfaction and loyalty in the theme park context. Journal of Destination Marketing & Management, 8, 385-395.
• Mossberg, L. (2007). A marketing approach to the tourist experience. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 7(1), 59-74.
• Mystays. (2020). Large amusement park. Erişim adresi: https://www.mystays.com/en- us/attractions-nasu-highland-park-tochigi-japan/. Erişim Tarihi: 10.10.2022.
• Odabaşı, Y. (2019). Postmodern pazarlamayı anlamak: değişimler, yönelimler, esintiler. İstanbul: The Kitap Yayınları.
• Oğuz, Y. E. ve Timur, B. (2020). Temalı parklarda müşteri deneyimi, memnuniyet ve tekrar ziyaret niyeti: Sazova Bilim, Sanat ve Kültür Parkı üzerine bir çalışma, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(30), 419-430.
• Oh, H., Fiore, A. M. ve Jeoung, M. (2007). Measuring experience economy concepts: Tourism applications. Journal of Travel Research, 46 (2), 119-132.
• Oh, J. E. ve Kim, K. J. (2020). How nostalgic animations bring tourists to theme parks: The case of Hayao Miyazaki's works. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 464-469.
• Okay, A. (2008). Kurum Kimliği. İstanbul: MediaCat Yayınları. Oliver, R. L. (2015). Satisfaction: A behavioral perspective on the consumer. (2. Baskı). Routledge, New York.
• Oral, S. ve Çelik, A. (2013). Türkiye’yi ziyaret eden turistlerin estetik deneyimleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 170-190.
• Öztürk, S. ve Işınkaralar, Ö. (2019). Eğlence parklarında ziyaretçi memnuniyet düzeyinin belirlenmesi: Wonderland Eurasia Tema Parkı örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 46, 31-52.
• Quadri, D. L. (2012). An experience economy analysis of tourism development along the Chautauqua-Lake Erie wine trail, (Unpublished graduate dissertation), Iowa State University, Iowa.
• Pine, B. J. ve Gilmore, J. H. (1999). The experience economy: Work is theatre & every business a stage. Boston: Harvard Business School Press.
• Pine II, B. J. ve Gilmore, J.H. (1998). Welcome to the experience economy. Harvard Business Review, 76(4), 97-105.
• Pine, J. ve Gilmore, J. (2012). Deneyim ekonomisi. İstanbul: Optimist Yayınları. Prentice, R. C., Witt, S. F. ve Hamer, C. (1998). Tourism as experience the case of heritage parks. Annals of Tourism Research, 25(1), 1-24.
• Radder, L. ve Han, X. (2015). An examination of the museum experience based on pine and Gilmore’s experience economy realms. Journal of Applied Business Research, 31(2), 455-470.
• Reichheld, F. F. (2003). The one number you need to grow. Harvard Business Review, 81 (12), 46-54. Ross, G. F. (1993). Destination evaluation and vacation preferences. Annals of Tourism Research, 20(3), 477-489.
• Ryu, K., Lee, H. R. ve Kim, W. G. (2012). The influence of the quality of the physical environment, food, and service on restaurant image, customer perceived value, customer satisfaction, and behavioral intentions. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 24(2), 200-223.
• Scitovsky, T. (1992). The joyless economy: The psychology of human satisfaction. New York: Oxford University Press.
• Seçilmiş, C. (2012). Termal turizm destinasyonlarından duyulan memnuniyet düzeyinin tekrar ziyaret niyetine etkisi: "Sakarıılıca örneği”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 231-250.
• Stamboulis, Y. ve Skayannis, P. (2003). Innovation strategies and technology for experience-based tourism. Tourism Management, 24(1), 35-43.
• Stylos, N., Vassiliadis, C. A., Bellou, V. ve Andronikidis, A. (2016). Destination images, holistic images and personal normative beliefs: Predictors of intention to revisit a destination. Tourism Management, 53, 40-60.
• Şeker, F. (2020). Turistlerin farklı destinasyonlardaki deneyim algısının davranışsal niyetlerine etkisi. (Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Tezer, A. ve Bingöl, B. (2021). Tema parkı kapsamında 80 Binde Devr-i Alem Parkı’nın irdelenmesi. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 5(1), 1-14.
• Thorne, F. C. (1963). The clinical use of peak and nadir experience reports. Journal of Clinical Psychology, 19(2), 248-250.
• Topaloğlu, S. (2007). Ankara Harikalar Diyarı Kent Parkı’nın tema park kavramı kapsamında irdelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karaelmas Üniversitesi: Zonguldak.
• Vupa, Ö. ve Gürünlü Alma, Ö. (2008). Doğrusal regresyon çözümlemesinde çoklu bağlantı probleminin sapan değer içeren küçük örneklemlerde bir simülasyon çalışması ile saptanması ve sonuçları. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2(32), 41-51.
• Yılmaz, M. K. ve Vahidli, A. (2020). Deneyimsel pazarlamanın tüketicilerin deneyimsel memnuniyeti ve tavsiye etme niyetine etkisi: Samsun golf kulübü örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1454-1476.
• Yuan, Y. E. ve Wu, C. K. (2008). Relationships among experiential marketing, experiential value and customer satisfaction. Journal of Hospitality & Tourism Research, 32(3), 387-410.
• Yuan, L. ve Marzuki, A. (2024). What keeps historical theme park visitors coming? Research based on expectation confirmation theory. Frontiers in Psychology, 15, 1293638.
• Yücesoy, N. ve Çelik Çanga, A. (2019). Tema parkları ve Bursa odaklı park temalarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (2), 249-263.
• Zeithaml, V. A., Berry, L. L. ve Parasuraman, A. (1996). The behavioral consequences of service quality. Journal of Marketing, 60(2), 31-46.