Tozlu Çalışmalarda Meslek Hastalıkları ve Tozla Mücadele

Yıl 2022, Cilt: II Sayı: 34, 13 - 29, 31.12.2022

Zeyneb Kahraman , Keriman Yürüten Özdemir

https://doi.org/10.47118/somatbd.1119380

Cited By: 1

Öz

Tozlu ortamların olduğu işyerleri çalışan sağlığı açısından birçok risk barındırmakta, solunabilir tozlar, mesleki solunum sistemi hastalıklarına yol açarak çalışanların sağlığını tehdit etmektedir. Bu bakımdan etkili bir tedavisi olmayan solunum sistemi hastalıklarına ilişkin tozla mücadele yöntemleri önem taşımaktadır. Özellikle erken tanı, hastalığın ilerleyişi ve maruziyetin belirlenerek gerekli tedbirlerin alınması açısından önemlidir. Diğer taraftan işyeri hekimi tarafından konulan tanıların sisteme yansıması, mesleki solunum sistemi hastalıklarının boyutunun belirlenmesi için gereklidir. İşyerlerinde, tozlara ilişkin risk değerlendirmesi ve proaktif önlemler ile güvenli çalışma ortamı oluşmakta ve meslek hastalıkları önlenebilmektedir. Bu çalışmada, tozların neden olduğu meslek hastalıkları incelenmiş olup korunma önlemleri ve tozla mücadele kapsamında yapılacak olan iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda çalışma, tozların işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uygun olarak kullanılması ve tozla mücadelede iş sağlığı ve güvenliğinin önemini göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

çalışan sağlığı, meslek hastalığı, solunabilir toz, toz kontrolü

Kaynakça

• [1] Erol, İ. (2020). “Ülkemiz Madencilik Sektöründe Görülen Meslek Hastalıklarının İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35 (4), 859-872.
• [2] International Labour Office. (2013). “National System for Recording and Notification of Occupational Diseases, Practical Guide”. Geneva: ILO.
• [3] Akkurt İ. (2014). “Mesleki Solunum Hastalıkları”. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri.
• [4] Akkurt, İ. (2014). “Dünyada ve Ülkemizde Meslek Hastalıkları Tanı Sistemleri: Yeni Bir Model Önerisi”. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 14 (51), 30-38.
• [5] International Labour Office. (2011). “ILO İntroductory Report: Global Trends and Challenges on Occupational Safety and Health Report”. XIX World Congress on Safety and Health at Work, Istanbul, (Geneva).
• [6] Hatman Altuntaş, E. (2019). “Mesleki Akciğer Hastalıklarından Korunma”. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi, 7 (2): 16-27.
• [7] Şensöğüt, C. (2015). “Endüstriyel Toz ve Atıkların Patlayabilirliğinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi”. 21-22 Aralık, Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu (345-354).
• [8] Ören, Ö. ve Şensöğüt, C. (2017). “Coal Dust Explosions in Mining – Causes, Formations and Precautions to be Taken”. III. International Conference on Engineering and Natural Sciences, 3-7 May, Budapest, Hungary.
• [9] Kodaloğlu, M. ve Karakan Günaydın, G. (2021). “Çözgülü Örme İşletmesinde Toz Maruziyet Ölçümlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi”. International Journal of Engineering and Innovative Research, 3 (1), 1-11.
• [10] Erol, İ. (2012). Türkiye Taşkömürü Kurumu Ocaklarında Solunabilir Toz İçindeki Kül ve Kuvars Miktarlarının Sistematik Olarak Ölçülmesi ve İstatistiksel Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• [11] Kuempel, E.D, Stayner, L.T, Attfield, M.D. and Buncher, C.R. (1995). “Exposure–Response Analysis of Mortality Among Coal Miners in the United States”. Am J Ind Med., 28, 167-184.
• [12] Kalkınma Bakanlığı. (2018). “İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma Grubu Raporu 11. Kalkınma Planı (2019-2023)”. Erişim adresi: www.kalkinma.gov.tr (Erişim tarihi: 12.12.2021).
• [13] Toren K. and Blane PD. (2009). “Asthma Caused by Occupational Exposures is Common - A Systematic Analysis of Estimates of The Popula Tion-Attributable Fraction”. BMC Pulm Med, 9, 7.
• [14] Cancer Australia. (2014). “Risk Factors For Lung Cancer: an Overview of The Evidence. Sydney: Cancer Australia”. Erişim adresi: https://canceraustralia.gov.au/publications-and-resources/canceraustraliapublications/risk-factors-lung-canceroverviewevidence (Erişim Tarihi: 13.12.2021).
• [15] Miçooğulları, A. (2018). Hatay Kuruyer Mevkiindeki Taş Ocaklarında İş Güvenliği Açısından Taş Tozu Riskinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• [16] Kaplan, E. (2016). “Tekstil Sektöründe Tozla Mücadele Rehberi”. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlık Yayınları İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• [17] Kampa, M. and Castanas, E. (2008). “Human Health Effects of Air Pollution”. Environmental Pollution, 151 (2), 362-367.
• [18] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi. (2013). “Meslek Hastalıkları”. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• [19] Erol, İ. (2007). TTK Kozlu Müessesesi Ayak İşyerlerinde Solunabilir Toz Yoğunluklarının ve Kuvars İçeriklerinin Araştırılması. Yüksek Mühendislik Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• [20] Kara, A. (2015). “Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları”. İ. MALKOÇ ve M.S. KELEŞ (Ed.). Meslek Hastalıkları (62-84). Erzurum: Atatütk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• [21] Eruş, H.Ö, Taşkıran, G. ve Bayazit, M. (2015). “Silis İçeren Malzemelerle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği”. 05-20 Eylül 2015, 9. Uluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu (115-122). Eskişehir.
• [22] Atılgan, A, Ersen, N, Peker, H. ve Kahraman, N. (2015). “Türkiye Mobilya Sanayinde İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesine İlişkin Tavsiyeler”. Selçuk Teknik Dergisi, (Özel sayı 1), 664-683.
• [23] Kalaycıoğlu, H, Yıldırım Bağcı, E. ve Aras, U. (2015). “Mobilya Sektöründe İş-Güvenliği Riskleri ve Önlemler”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği, 974-987.
• [24] Sandal, A, Koyuncu, A, Kar Kurt, Ö, Ecin, S.M. Demir, A.U. ve Yıldız, A.N. (2020). “Pnömokonyozlar”. A.N. YILDIZ ve A. SANDAL (Ed.). İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları (887-894). Ankara: Hacettepe Üni Yayınları.
• [25] Babalık, F.C. (2007). “Mühendisler İçin Ergonomi İşbilim”. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• [26] Vidinli, N. (2006). “Tozlardan Kaynaklanan Meslek Hastalıkları”. İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırması, Ankara.
• [27] Akkurt, İ. (2007). “Mesleki Solunum Hastalıkları”. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.[
• [28] Öztürk A, Çımrın AH, Tür M. ve Güven R. (2012). “Kuartz ve Feldspat Değirmenlerinde Çalışanlarda Silikoz Sıklığı ve Silikoz ile İlişkili Faktörler”. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 60 (3), 224-229.
• [29] Moitra, S, Puri, R, Paul, D, and Huang, Y.C. (2015). “Global Perspectives of Emerging Occupational and Environmental Lung Diseases”. Curr Opin Pulm Med, 21 (2), 114-200.
• [30] Occupational Safety and Health Administration [OSHA]. (2002). “Crystalline Silica Exposure Health Hazard Information”. Osha Fact Sheet.
• [31] Barber CM, Fishwick D, Carder M, van Tongeren M vd, (2019). “Epidemiology of Silicosis: Reports From the SWORD Scheme in The UK From 1996 to 2017”. Occup Environ Med 76, 17- 21.
• [32] Balmes, J.R. “Occupational Lung Diseases”. J. LaDOU and R. HARRİSON (Ed.). Current Occupational & Environmental Medicine (362-387). New York: McGraw-Hill Education LLC.
• [33] David A. (2012). “Pneumoconiosis”. In: Stellman JM, ed. Encyclopaedia of Occupational Health and Safety, Online ed. Geneva: International Labor Office.
• [34] Skowroński M, Halicka A. and Barinow-Wojewódzki A. (2018). “Pulmonary Tuberculosis in a Male with Silicosis”. Adv Respir Med, 86 (3), 121-125.
• [35] Ziskind M, Jones RN, Weill H. (1976). “Silicosis: The American Review of Respiratory Disease”. 113 (5), 643-65.
• [36] Yang H, Yang L, Zhang J, Chen J. (2006). “Natural Course of Silicosis in Dust-Exposed Workers”. Journal of Huazhong University of Science and Technology Medical Sciences, 26 (2), 257-60.
• [37] Atabey, E. (2008). “Türkiye’de Sağlık Riski Oluşturan Krizotil ve Amfibol Asbest ile Eriyonit Minerali İçeren Kayaların Dağılımı” 1-3.
• [38] Arseven, F, Yavuzarslan, G.Z, Kocabeyoğlu, M, Üzel, Z, Çetinceli, Z. ve İnam, H.M, (2005). “Asbest ve Asbestli Malzeme İle Üretim Yapılan İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Proje Teftişi’’ ÇSGB İş Teftiş Kurulu, Ankara.
• [39] Banduch, I. and Libner, L. (2012). “Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinde Asbest Bağlantılı Mesleki Hastalıklar Özet”, Avrupa’da Asbest Faciası Oturumu, Kooperationsstelle Hamburg IFE.
• [40] Şahan, R. (2015). Asbest Maruziyetinin İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gedik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [41] Pekdemir, H. (1999). Çevresel Asbest Maruziyetine Bağlı Plevral Kalsifikasyonları Olan Hastalarda Kardiyak Fonksiyonların Noninvaziv Değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Malatya.
• [42] Roe O.D. and Stella G.M. (2015). “Malignant Pleural Mesothelioma: History, Controversy and Future of a Manmade Epidemic”. Eur Respir Rev, 24 (135), 115-131.
• [43] Nakladalova M. (2000). “Byssinosis”. Acta Univ Palacki Olomuc Fac Med, 143, 43-46.
• [44] Sichletidis L, Antoniadis A, Kakoura M, Chloros D. (2004). “Prevalence of Byssinosis in a Textile Mill in Northern Greece”. Arch Environ Health, 59 (11), 617.
• [45] Toren, K, Brisman, J, Olin, A.C. and Blane, P.D. (2000). “Asthma on the Job: Work Related Factors in New Onset Asthma and in Exacerbations of Preexisting Asthma”. Respir Med, 94, 529-535.
• [46] Latza, U. ve Baur, X. (2005). “Occupational Obstructive Airway Diseases in Germany: Frequency and Causes in an International Comparison”. American Journal Of Industrial Medicine, 48, 144-152.
• [47] Kendirlinan, R. (2015). “Astım, Meslek ve İş Yeri İlişkisi”. Erişim adresi: https://www.solunum.org.tr/TusadData/Book/327/125201514579-11_Bolum_10_Meslek.pdf (Erişim tarihi: 20.12.2021).
• [48] Tozla Mücadele Yönetmeliği. (2013). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Resmi Gazete. 5/11/2013, 28812.
• [49] Kayınova, A. (2020). “Çimento Sektöründe Toza Bağlı Mesleki Sağlık Sorunlarının İzlemi Rehberi”. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası, Ankara.
• [50] A Dictionary of Epidemiology. (2001). “4 ed. Oxford University Press”. Erişim adresi: http://irea.ir/files/site1/pages/dictionary.pdf (Erişim tarihi: 21.12.2021).
• [51] Hierarchy of Controls. (2015). “National Institute for Occupational Safety and Health National Institute for Occupational Safety and Health”. Erişim adresi: www.cdc.gov/niosh/topics/hi erarchy/default.html (Erişim tarihi: 01.12.2021).
• [52] World Health Organization, (1999). “Hazard Prevention and Control in the Work Environment: Airborne Dust”. Geneva.
• [53] Kir, Ö. (2017). Otomobil Bakım Servislerinde Toz Risklerinin İş Sağlığı ve Güveliği Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• [54] Hubbs A, Greskevitch M, Kuempel E, vd. (2005). “Abrasive Blasting Agents: Design Studies to Evaluate Relative Risk”. Journal of Toxicology and Environmental Health, 68, 999-1016.
• [55] Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik. (2013). Resmi Gazete. 02/07/2013, 28695.
• [56] Dizdar, E.N. (2008). “İş Güvenliği”. Trabzon: Murathan Yayınevi.
• [57] Safe Work Australia. (2020). “Health Monitoring Guide for Crystalline Silica”. Erişim adresi: https://www.safeworkaustralia.gov.au/book/crystalline-silica-health-monitoringguide (Erişim tarihi: 12.12.2021).