DİSTOPİK ROMANLARDA TOPLUMSAL KURGU

Yıl 2015, Cilt: 18 Sayı: 1, 57 - 79, 16.05.2015

Ejder Çelik

https://doi.org/10.18490/sad.26868

Cited By: 8

Öz

Distopik romanlar yazıldıkları dönemin, siyasal, teknolojik ve sosyal durumundan hareketle geliştirilmiş geleceğe yönelik kurgulardan oluşan eserlerdir. Genellikle çağdaş toplumun unsurlarını içeren ve bazı modern eğilimlerin sakıncalarına karşı uyarı niteliği taşır, modern toplumu bekleyen olumsuz geleceği veya durumu anlatırlar.

Türün temel özelliği ütopya karşıtı bir düşünceden hareket ederek, kötümser bir gelecek tablosu çizmesidir. Eserlerin hemen hemen tamamında son derece merkezileşmiş baskıcı sistem yüksek teknolojiyi toplumu kolay yönetebilmek için kullanan baskıcı totaliter rejimlerin hâkimiyeti altında bir geleceğe işaret etmesidir.

Distopik romanlarda amorf bir sosyal yapı dikkati çeker. Küçük grupların kaybolmuş, geleneksel kültürün izlerinin silinmiş, sosyal rol ve statüler bireyin tercihlerine bakılmaksızın baskıcı bir biçimde dayatılmıştır. Arındırılmış bir toplum ideali adına sapmalar yok etme mantığıyla cezalandırılmaktadır. Dikey ve yatay toplumsal hareketliliğin imkânsız hâle gelmesi ve ağırlıklı olarak kast sistemine benzer sistemlerin hâkim olması, tek tip insan yapısının hâkim olması distopik romanlardaki sosyal yapının değişmeyen nitelikleridir.

Anahtar Kelimeler

Distopya, Distopik Roman, Kötümser Edebiyat

Kaynakça

• Adams, J. (2011). Brave New Worlds. San Francisco: Night Shade Books Pulishing.
• Başaran, T. (2007). Soğuk Savaş Sonrası Bilim Kurgu Sinemasında Distopik Sistemler ve Kontrol Mekanizmaları. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). A. Ü. Radyo Televizyon Sinema Anabilim Dalı, Ankara.
• Bezel, N. (1993). Ütopyalarda ve Karşı Ütopyalarda Aklın ve İnsanın Durumu ve Kapsamı. Varlık Dergisi,1026 (3), 17-25.
• Booker, M. (1994). The Dystopian Impulse in Modern Literature: Fiction as Social Criticism. London: Greenwood Press.
• Brown, J. ve Duguıd, P. (2002). The Social Life of Information. Watertown: Harvard Business School Press.
• Bullough, T. (2005). The Rough Guide to Cult Fiction. London: Penguin Books.
• Deleuze, G. (2013). Foucault. B. Yalım ve E. Koyuncu (Çev.). İstanbul: Norgunk Yayınevi.
• Dolgun, U. (2005). İşte Büyük Birader. İstanbul: Hayy Yayınları.
• Foucault, M. (2001). Hapishanenin Doğuşu. M. A. Kılıçbay (Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
• Fromm, E. (1990). Umut Devrimi. S. Yegin (Çev.). İstanbul: Payel Yayınları.
• Huxley, A. (2001). Cesur Yeni Dünyayı Ziyaret. S. Kılıç (Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum. G. Soykan (Çev.) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Masson, S. (2011). End of The World as We Know It. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. Retrieved from http://www.theaustralian.com.au/news/arts/end-of-the-world-as-we-know-it/story-e6frg8n6- 1226049043302.
• Moylan, T. (2000). Scraps of the Untainted Sky; Science Fiction, Utopia, Dystopia. Colorado:Westview Press.
• Orwell, G. (2002). Bin Dokuz Yüz Seksen Dört. N. Akgören (Çev.). 4. Baskı, İstanbul: Can Yayınları.
• Roth, M. S. (2005). Trauma: A Dystopia of The Spirit. New York: Berghahn Books.
• Safranski, R. (1991). Schopenhauer and the Wild Years of Philosophy. Massachusetts: Harvard University Press.
• Stableford, B. (1999). The Dictionary of Science Fiction Places. New York: Wonderland Press.
• Stratton, J. (2002). Siberalan ve Kültürün Küreselleştirilmesi. Cogito Dergisi, 30 (1): 80-100.
• Suvin, D. (1998). Utopianism From Orientation to Agency: What Are We Intellectuals Under Post- Fordism To Do. Utopian Studies, 9 (2): 162-190.
• Weber, M. (2006). Sosyoloji Yazıları. T. Parla (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.