Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 18 Sayı: 2, 46 - 107, 31.10.2015

Gülmelek Doğanay

https://doi.org/10.18490/sad.56604
Cited By: 1

Öz

In this research, the issue of women's surname discussed in the context of gender inequality was examined in the framework of the Constitutional Court’s decisions of Argued No. 2009/85 and Decided No. 2011/49 and of Application No. 2013/2187. According to these decisions, The Constitutional Court decided that women who are married were not able to use their surname before marriage until 2014. After this date, it has changed its opinion and opened the way of using surname before marriage for the women who applied to the Constitutional Court by the way of individual communication. But, the jurisprudence change cannot put away the reality of that the jurisdiction has an attitude and a language based on the gender discrimination. Surname, is one of the rights strictly connected to the people and it is not possible to be changed by force. But, woman is forced to change her surname by marriage or divorce. This is a violation of women’s right. The question of gender inequality about woman’s surname seen in the judgement system, can be resolved if the jurisdiction puts away its patriarchal point of view and makes decisions which will ameliorate woman’s disadvantaged conditions, protect her rights against masculine dominance

Anahtar Kelimeler

Gender the Constitutional Court Surname Woman

Kaynakça

  • Addi, L. (2001). Violence Symbolique et Statut du Politique Chez Pierre Bourdieu. Revue Française De Science Politique, Sayı: 6, 949-963, http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rfsp_0035- 2950_2001_num_51_6_403686 (Erişim Tarihi: Kasım 2014).
  • Altunok, G. (Kasım, Aralık, Ocak 2007-2008). Şiddetin Eleştirisi Olarak İktidar: Arendt ve Foucault, Doğu Batı: Şiddet, Ankara, Sayı: 43, 51-74.
  • Arat, N. (2006). Feminist Hukuk, Kadın Araştırmaları Dergisi, Sayı: 9, 53-65.
  • Arpacı, M. (2012-2013). Modernitenin Eşiğinde Toplumsal Cinsiyet Rejimi: Pastoral İktidar, Beden Politikaları ve Evlilik, Doğu-Batı: Toplumsal Cinsiyet, Sayı: 63, 131-146.
  • Ayan, S. (2012). Anayasa Mahkemesi Kararları ve Çocuklar ile Kadının Soyadına İlişkin Değişiklik Tasarısı Taslağı Işığında Soyadının İlk Kez Edinilmesi, Kendiliğinden Değişmesi ve Değiştirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:16, Sayı:4, 19-90.
  • Bartlett, K. T. (1990). Feminist Legal Methods, Harvard Law Review, Cilt: 109, Sayı: 4, 829-888.
  • Bartlett, K. T. (1994). Gender Law, Duke Journal of Gender Law and Policy, Cilt: 1, Sayı: 1, 1-20.
  • Berktay, F. (2000). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis, 2. Baskı.
  • Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). İstanbul: Hil, 2. Baskı.
  • Butler, J. (2005). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. Başak Ertürk (Çev.). İstanbul: Metis.
  • Çağlar Gürgey, F. İ. (2014). ‘Feminist Hukuk Kuramı’ Nedir?, Hukuk Kuramı, Cilt: 1, Sayı: 5, 28-44.
  • Çağlar, S. (2012). Anayasa Mahkemesi Kararlarında Eşitliğin Dar Yorumu, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:3, 42-86, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2012-3/02.pdf (Erişim Tarihi: Ekim 2013).
  • Çaha, Ö. (2000). Sivil Kadın. Ankara: Savaş Yayınevi.
  • Çakır, S. (2013). Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi. Birsen Örs (Der.), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Siyasal İdeolojiler içinde (s. 413-475). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
  • De Beauvoir, S. (1949). Le Deuxième Sexe II: Expérience Vécue. Edition Gallimard.
  • Dinçkol, B. (2005). Kadın-Erkek Eşitliği İçin Pozitif Ayrımcılık, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 8, 101-117.
  • Durudoğan, H. (2010). İkinci Dalga Fransız Feminizmine Kısa Bir Bakış, Hülya Durudoğan vd. (Der.), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde (s. 67-97). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Ecevitoğlu, P. (2012). Namus, Töre ve İktidar: Kadının Çıplak Hayat Olarak Kuruluşu. Ankara: Dipnot.
  • Ergene, D. (2011). İnsan Hakları Hukukundaki Gelişmeler Işığında Türk Hukukunda Kadının ve Çocuğun Soyadı Meselesi ve Medeni Kanun'da Değişiklik Önerisi. MHB, Cilt: 31, Sayı: 2, 123-176.
  • Gök, M. vd. (2014). Kadın Deneyimleri ve Hukuk Odağında Soyadı, Ankara: Anka Kadın Araştırma Merkezi, Rapor No: 2014/03.
  • Göztepe, E. (1999). Anayasal Eşitlik İlkesi Açısından Evlilikte Kadınların Soyadı, AÜSBFD, Cilt: 54, Sayı: 37, 101-131.
  • Grant Bowman, C. ve Schneider, E. M. (1998). Feminist Legal Theory, Feminist Lawmaking, and the Legal Profession, Fordham Law Review, Sayı: 67, 249-272.
  • Gülmez, M. (2011). Anayasal Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı: Eleştiriler ve Aykırı Düşünceler, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III, 25-26 Ekim 2011, s. 51-84.
  • Hakyemez, Y. Ş. (2009). Hukuk ve Siyaset Ekseninde Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve İnsan Hakları Anlayışı. Ankara: Yetkin.
  • Heper, A. (2014). Feminizm ve Hukuk, Hukuk Kuramı, Cilt: 1, Sayı: 5, 11-27.
  • Keskin, F. (1996). Foucault’da Şiddet ve İktidar, Cogito, İstanbul, Sayı: 6-7, 117-122.
  • Kılınç, Ü. (2010). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarında İsim ve Soyisim Hakkı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı: 23, 242-276.
  • Köse, E. (2013). Cinsiyet/Toplumsal Cinsiyet İkiciliği Üzerine Eleştirel Yaklaşımlar ya da Doğa “Doğal mıdır?”, Doğu-Batı: Toplumsal Cinsiyet II, Sayı: 64, 37-52.
  • Krivenko, E. Y. (2009). Women, Islam and International Law Within the Context of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
  • Landry, J. M. (2006). La Violence Symbolique Chez Bourdieu, Aspects Sociologiques, Cilt: 13, Sayı: 1, 85-92, http://www.fss.ulaval.ca/cms_recherche/upload/aspectssociologiques/fichiers/landry2006.pdf (Erişim Tarihi: Kasım 2014).
  • Littleton, C. A. (1987). Equality and Feminist Legal Theory, University of Pittsburgh Law Review. Sayı: 48, 1043-1060.
  • Menkel-Meadow, C. (1988). Excluded Voices: New Voices in the Legal Profession Making New Voices in the Law, University of Maimi Law Review. Cilt: 42, Sayı: 29, 29-54.
  • Menkel-Meadow, C. (1992). Mainstreaming Feminist Legal Theory, Pacific Law Journal. Sayı: 23, 1493-1542.
  • Moroğlu, N. (2012). Kadının Kimlik Sorunu “Kadının Soyadı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı: 99, 245-268.
  • Nomer, H. (2002). Avrupa Birliği’ne Üye Devletlerde ve Türkiye’de Evlenen Kadının ve Ortak Çocuğun Soyadı, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan. Cilt: 22, Sayı: 2, 421-450.
  • Oder, B. E. (2010). Anayasa’da Kadın Sorunsalı: Norm, İçtihat ve Hukuk Politikası. Hülya Durudoğan vd. (Der.), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde (s. 207-238). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Öden, M. (2003). Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi. Ankara: Yetkin.
  • Öden, M. ve Esen, S. (2013). Anayasa Mahkemesi ve Evli Kadının Soyadı, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan. Cilt: 2, 817-836.
  • Özbudun, E. (2008). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin, 9. Baskı.
  • Sancar, S. (2004). Kadınlar İnsan Haklarının Neresinde?. Hikâyemi Dinler Misin? Tanıklıklarla Türkiye’de İnsan Hakları ve Sivil Toplum Sergisi Açılış Konferansı, Tarih Vakfı, 143-146.
  • Scales, A. (1992). Feminist Legal Method: Not So Scary, Ucla Women’s Law Journal. Cilt: 2, Sayı: 1, 1-34.
  • Scott, J. W. (2013). Feminist Tarihin Peşinde. Fahriye Dinçer ve Özlem Aslan (Çev.). İstanbul: BGST.
  • Sever, D. Ç. (2013). Anayasa Mahkemesi’nin Kadın-Erkek Eşitliği Yaklaşımına Bir Eleştiri, Lerzan Güntekin vd. (Der.), Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları içinde (34-50). Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
  • Sever, D. Ç. (2014). Kadının Soyadı: Bir Boz-Yap Hikâyesiyle Eşitlik Sağlandı Mı?, Güncel Hukuk Dergisi.
  • Yaraman, A. (t.y.). Kadının Soyadı Mücadelesi: Eşin Soyadı ve Kadının Çift Soyadından, İlk Soyadının Korunmasına. http://aysegulyaraman.com/makale/kadinin%20soyadi%20%20mucadelesi%20esin%20soyadi %20ve%20cift%20soyadindan%20ilk%20soyadinin%20korunmasina.pdf (Erişim Tarihi: Kasım 2013).

ERİL YARGIYA KARŞI KADININ SOYADI MÜCADELESİ ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 18 Sayı: 2, 46 - 107, 31.10.2015

Gülmelek Doğanay

https://doi.org/10.18490/sad.56604
Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, toplumsal cinsiyet eşitsizliği bağlamında ele alınan kadının soyadı meselesi, Anayasa Mahkemesi’nin 2009/85 esas ve 2011/49 karar sayılı ve 2013/2187 başvuru numaralı kararları çerçevesinde incelenmiştir. Söz konusu kararlara göre, Anayasa Mahkemesi, 2014 yılına kadar, kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da kullanabilmesinin mümkün olamayacağına karar vermiştir. Bu tarihten sonra görüş değiştirmiş ve bireysel başvuru yoluyla, Anayasa Mahkemesi’ne başvuran kadınların evlenmeden önceki soyadlarını kullanabilmelerinin yolunu açmıştır. Ancak, bu içtihat değişikliği dahi yargının cinsiyete dayalı ayrımcı bir anlayışa ve dile sahip olduğu gerçeğini ortadan kaldırmamıştır.

Soyadı, kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardandır ve zorla değiştirilmesi mümkün değildir. Ancak kadın, evlenmekle veya boşanmakla soyadını değiştirmek zorunda bırakılmaktadır. Bu, bir kadın hakları ihlalidir. Kadının soyadı çerçevesinde, yargıda ortaya çıkan söz konusu toplumsal cinsiyet eşitsizliği, yargının ataerkil bakış açısından vazgeçmesi ve kadının dezavantajlı konumunu iyileştirecek, onun haklarını eril tahakküme karşı koruyacak kararlar alması ile giderilecektir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Anayasa Mahkemesi Soyadı Kadın

Kaynakça

  • Addi, L. (2001). Violence Symbolique et Statut du Politique Chez Pierre Bourdieu. Revue Française De Science Politique, Sayı: 6, 949-963, http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rfsp_0035- 2950_2001_num_51_6_403686 (Erişim Tarihi: Kasım 2014).
  • Altunok, G. (Kasım, Aralık, Ocak 2007-2008). Şiddetin Eleştirisi Olarak İktidar: Arendt ve Foucault, Doğu Batı: Şiddet, Ankara, Sayı: 43, 51-74.
  • Arat, N. (2006). Feminist Hukuk, Kadın Araştırmaları Dergisi, Sayı: 9, 53-65.
  • Arpacı, M. (2012-2013). Modernitenin Eşiğinde Toplumsal Cinsiyet Rejimi: Pastoral İktidar, Beden Politikaları ve Evlilik, Doğu-Batı: Toplumsal Cinsiyet, Sayı: 63, 131-146.
  • Ayan, S. (2012). Anayasa Mahkemesi Kararları ve Çocuklar ile Kadının Soyadına İlişkin Değişiklik Tasarısı Taslağı Işığında Soyadının İlk Kez Edinilmesi, Kendiliğinden Değişmesi ve Değiştirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:16, Sayı:4, 19-90.
  • Bartlett, K. T. (1990). Feminist Legal Methods, Harvard Law Review, Cilt: 109, Sayı: 4, 829-888.
  • Bartlett, K. T. (1994). Gender Law, Duke Journal of Gender Law and Policy, Cilt: 1, Sayı: 1, 1-20.
  • Berktay, F. (2000). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis, 2. Baskı.
  • Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). İstanbul: Hil, 2. Baskı.
  • Butler, J. (2005). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. Başak Ertürk (Çev.). İstanbul: Metis.
  • Çağlar Gürgey, F. İ. (2014). ‘Feminist Hukuk Kuramı’ Nedir?, Hukuk Kuramı, Cilt: 1, Sayı: 5, 28-44.
  • Çağlar, S. (2012). Anayasa Mahkemesi Kararlarında Eşitliğin Dar Yorumu, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:3, 42-86, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2012-3/02.pdf (Erişim Tarihi: Ekim 2013).
  • Çaha, Ö. (2000). Sivil Kadın. Ankara: Savaş Yayınevi.
  • Çakır, S. (2013). Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi. Birsen Örs (Der.), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Siyasal İdeolojiler içinde (s. 413-475). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
  • De Beauvoir, S. (1949). Le Deuxième Sexe II: Expérience Vécue. Edition Gallimard.
  • Dinçkol, B. (2005). Kadın-Erkek Eşitliği İçin Pozitif Ayrımcılık, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 8, 101-117.
  • Durudoğan, H. (2010). İkinci Dalga Fransız Feminizmine Kısa Bir Bakış, Hülya Durudoğan vd. (Der.), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde (s. 67-97). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Ecevitoğlu, P. (2012). Namus, Töre ve İktidar: Kadının Çıplak Hayat Olarak Kuruluşu. Ankara: Dipnot.
  • Ergene, D. (2011). İnsan Hakları Hukukundaki Gelişmeler Işığında Türk Hukukunda Kadının ve Çocuğun Soyadı Meselesi ve Medeni Kanun'da Değişiklik Önerisi. MHB, Cilt: 31, Sayı: 2, 123-176.
  • Gök, M. vd. (2014). Kadın Deneyimleri ve Hukuk Odağında Soyadı, Ankara: Anka Kadın Araştırma Merkezi, Rapor No: 2014/03.
  • Göztepe, E. (1999). Anayasal Eşitlik İlkesi Açısından Evlilikte Kadınların Soyadı, AÜSBFD, Cilt: 54, Sayı: 37, 101-131.
  • Grant Bowman, C. ve Schneider, E. M. (1998). Feminist Legal Theory, Feminist Lawmaking, and the Legal Profession, Fordham Law Review, Sayı: 67, 249-272.
  • Gülmez, M. (2011). Anayasal Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı: Eleştiriler ve Aykırı Düşünceler, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III, 25-26 Ekim 2011, s. 51-84.
  • Hakyemez, Y. Ş. (2009). Hukuk ve Siyaset Ekseninde Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve İnsan Hakları Anlayışı. Ankara: Yetkin.
  • Heper, A. (2014). Feminizm ve Hukuk, Hukuk Kuramı, Cilt: 1, Sayı: 5, 11-27.
  • Keskin, F. (1996). Foucault’da Şiddet ve İktidar, Cogito, İstanbul, Sayı: 6-7, 117-122.
  • Kılınç, Ü. (2010). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarında İsim ve Soyisim Hakkı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı: 23, 242-276.
  • Köse, E. (2013). Cinsiyet/Toplumsal Cinsiyet İkiciliği Üzerine Eleştirel Yaklaşımlar ya da Doğa “Doğal mıdır?”, Doğu-Batı: Toplumsal Cinsiyet II, Sayı: 64, 37-52.
  • Krivenko, E. Y. (2009). Women, Islam and International Law Within the Context of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
  • Landry, J. M. (2006). La Violence Symbolique Chez Bourdieu, Aspects Sociologiques, Cilt: 13, Sayı: 1, 85-92, http://www.fss.ulaval.ca/cms_recherche/upload/aspectssociologiques/fichiers/landry2006.pdf (Erişim Tarihi: Kasım 2014).
  • Littleton, C. A. (1987). Equality and Feminist Legal Theory, University of Pittsburgh Law Review. Sayı: 48, 1043-1060.
  • Menkel-Meadow, C. (1988). Excluded Voices: New Voices in the Legal Profession Making New Voices in the Law, University of Maimi Law Review. Cilt: 42, Sayı: 29, 29-54.
  • Menkel-Meadow, C. (1992). Mainstreaming Feminist Legal Theory, Pacific Law Journal. Sayı: 23, 1493-1542.
  • Moroğlu, N. (2012). Kadının Kimlik Sorunu “Kadının Soyadı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı: 99, 245-268.
  • Nomer, H. (2002). Avrupa Birliği’ne Üye Devletlerde ve Türkiye’de Evlenen Kadının ve Ortak Çocuğun Soyadı, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan. Cilt: 22, Sayı: 2, 421-450.
  • Oder, B. E. (2010). Anayasa’da Kadın Sorunsalı: Norm, İçtihat ve Hukuk Politikası. Hülya Durudoğan vd. (Der.), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde (s. 207-238). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Öden, M. (2003). Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi. Ankara: Yetkin.
  • Öden, M. ve Esen, S. (2013). Anayasa Mahkemesi ve Evli Kadının Soyadı, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan. Cilt: 2, 817-836.
  • Özbudun, E. (2008). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin, 9. Baskı.
  • Sancar, S. (2004). Kadınlar İnsan Haklarının Neresinde?. Hikâyemi Dinler Misin? Tanıklıklarla Türkiye’de İnsan Hakları ve Sivil Toplum Sergisi Açılış Konferansı, Tarih Vakfı, 143-146.
  • Scales, A. (1992). Feminist Legal Method: Not So Scary, Ucla Women’s Law Journal. Cilt: 2, Sayı: 1, 1-34.
  • Scott, J. W. (2013). Feminist Tarihin Peşinde. Fahriye Dinçer ve Özlem Aslan (Çev.). İstanbul: BGST.
  • Sever, D. Ç. (2013). Anayasa Mahkemesi’nin Kadın-Erkek Eşitliği Yaklaşımına Bir Eleştiri, Lerzan Güntekin vd. (Der.), Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları içinde (34-50). Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
  • Sever, D. Ç. (2014). Kadının Soyadı: Bir Boz-Yap Hikâyesiyle Eşitlik Sağlandı Mı?, Güncel Hukuk Dergisi.
  • Yaraman, A. (t.y.). Kadının Soyadı Mücadelesi: Eşin Soyadı ve Kadının Çift Soyadından, İlk Soyadının Korunmasına. http://aysegulyaraman.com/makale/kadinin%20soyadi%20%20mucadelesi%20esin%20soyadi %20ve%20cift%20soyadindan%20ilk%20soyadinin%20korunmasina.pdf (Erişim Tarihi: Kasım 2013).
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Gülmelek Doğanay

Yayımlanma Tarihi 31 Ekim 2015
Gönderilme Tarihi 31 Ekim 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 18 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Doğanay, G. (2015). ERİL YARGIYA KARŞI KADININ SOYADI MÜCADELESİ ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2), 46-107. https://doi.org/10.18490/sad.56604

Cited By

ANAYASA MAHKEMESİNİN TMK m. 187’NİN İPTALİNE İLİŞKİN KARARININ ANALİZİ VE DÜZENLEME ÖNERİSİ
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
https://doi.org/10.54049/taad.1328558

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research

SAD / JSR