ANATOLIAN KITCHEN DIARY: AUTOETHNOGRAPHIC EVALUATION OF THE FIELD KITCHEN ESTABLISHED IN HATAY-BELEN AFTER THE FEBRUARY 6 EARTHQUAKES

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 2, 45 - 63, 28.10.2023

Erhan Akarçay

https://doi.org/10.18490/sosars.1382502

Cited By: 1

Öz

This study is based on field data collected during the first week of the great earthquake that took place in 10 different provinces on February 6, 2023, in the field kitchen established in Belen district of Hatay between March 4-11, 2023. In natural or unnatural disasters and crisis situations, the first needs that arise after search and rescue activities are related to health and nutrition. Field kitchens are as vital as field hospitals in post-disaster crisis situations. This is why it is critical to provide both ready-to-eat and field-produced food in the first few days after an earthquake. Due to transportation, infrastructure and logistics problems in the earthquake disaster, the supply of food took time. This is why disaster coordination; pre-disaster planning and scenarios should include possible field kitchens. My one-week volunteer experience in the field kitchen, which Anadolu University took under its auspices, planned to support with volunteer support over a period of six months, and then called the Anatolian Kitchen, and my participant observation practices and field notes, although I was not present as a researcher, make this evaluation unique. In my evaluations, which contain autoethnographic elements, I will try to make some subjective as well as objective determinations with my researcher identity. As a researcher who has made attempts on culinary ethnography under ordinary conditions, analysing a field kitchen created under extraordinary conditions will have certain analytical limitations. Nevertheless, it is essential for disaster coordination, planning and preparations to make suggestions about the vital importance of field kitchens in earthquakes or other disasters in order to take action in similar disaster situations that may occur in the future. On the other hand, in the intersection of sociology of disaster and sociology of food, this study will include the short-, medium- and long-term effects of the earthquake in terms of food, food supply and sustainability in relation to conceptualizations such as the right to food, food security and cultural tastes.

Anahtar Kelimeler

Field kitchen, kitchen etnography, autoethnography, sociology of kitchen, sociology of disaster

ANADOLU MUTFAĞI GÜNCESİ: 6 ŞUBAT DEPREMLERİ SONRASI HATAY-BELEN’DE KURULAN SAHRA MUTFAĞINA İLİŞKİN OTOETNOGRAFİK DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışma 6 Şubat 2023’te 10 farklı ilde gerçekleşen büyük depremin ilk haftasında Hatay’ın Belen ilçesinde kurulmuş sahra mutfağında, 4-11 Mart 2023 tarihleri arasında gönüllü olarak katılımcı olduğum saha verilerine dayanmaktadır. Doğal ya da doğal olmayan afetlerde, kriz durumlarında arama kurtarma faaliyetlerinden sonra ilk ortaya çıkan ihtiyaç sağlık ve beslenmeye ilişkindir. Sahra hastaneleri kadar sahra mutfakları da afet sonrası kriz durumlarında hayati öneme sahiptir. İşte bu nedenle deprem sonrası ilk birkaç gün içinde gerek hazır gerekse sahada üretilmiş gıda temini oldukça kritiktir. Deprem felaketinde yaşanan ulaşım, altyapı ve lojistik sorunlar nedeniyle gıdanın temini zaman almıştır. İşte bu nedenle afet koordinasyonu, afet öncesi planlamalar ve senaryolar olası sahra mutfaklarını da kapsamalıdır. Anadolu Üniversitesi’nin himayesine aldığı, gönüllü desteği ile altı aylık bir süreç içinde destek vermeyi planladığı, akabinde Anadolu Mutfağı olarak adlandırdığı sahra mutfağındaki bir haftalık gönüllülük deneyimim, araştırmacı kimliğimle bulunmamama karşın katılımcı gözlem pratiklerim ve saha notlarım bu değerlendirmeyi özgün kılmaktadır. Otoetnografik öğeler barındıran değerlendirmelerimde öznel olduğu kadar araştırmacı kimliğimle nesnel birtakım tespitlerde bulunmaya çalışacağım. Olağan koşullarda mutfak etnografisi üzerine girişimleri olan bir araştırmacı olarak, olağanüstü koşullarda oluşturulmuş sahra mutfağının analizini yapmak belirli ölçülerde analitik sınırlandırmalara sahip olacaktır. Ancak yine de deprem veya başka afetlerde sahra mutfaklarının yaşamsal önemine ilişkin daha sonra yaşanabilecek benzer afet durumlarında eyleme geçmek için çeşitli önerilerde bulunmak, afet koordinasyonu, planlaması ve hazırlıkları için elzemdir. Öte yandan afet sosyolojisi ve gıda sosyolojisi kesişiminde gıda hakkı, gıda güvencesi ve kültürel beğeniler gibi kavramsallaştırmalar ile ilişkilendirerek kısa, orta ve uzun vadeli olarak depremin gıda, gıda temini ve sürdürülebilirlik açısından etkilerine bu çalışma kapsamında yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sahra mutfağı, otoetnografi, mutfak etnografisi, mutfak sosyolojisi, afet sosyolojisi.

Kaynakça

• AFAD. (2023). Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hk. Basın Bülteni-5. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni5
• AFAD. (2023). Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hk. Basın Bülteni-6. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni6
• AFAD. (2023). Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hk. Basın Bülteni-7. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni7
• AFAD. (2023). Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hk. Basın Bülteni-8. Retrieved from https://afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni-8
• AFAD. (2023). Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hk. Basın Bülteni-36. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-36
• Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi. (2000).
• Akarçay, E. (2016). "Aşçıların Dünyası: Daha Lezzetli (Mi?), Daha Organik (Mi?), Daha Kârlı Mı?". Toplum ve Bilim, 138-139, 169-178.
• Beck, U. (2011). Risk Toplumu. (Çev. Kazım Özdoğan ve Bülent Doğan). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Black, R. E. (2021). Cheffes de Cuisine: Women and Work in the Professional French Kitchen. Urbana: University of Illinois Press.
• Bourdieu, P. (2007). "Vive La Crise!: Sosyal Bilimde Heterodoksi İçin". In Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi. (Ed. Güney Çeğin et al.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Butterly, D. (2018). Halkın Gıda Politikası. (Ed. Umut Kocagöz ve Fevzi Özlüer). Ankara: Ekoloji Kolektifi Derneği.
• HASUDER. (2023). Halk Sağlığı Uzmanları Derneği 6 Şubat Depremleri Hatay İli Saha Raporu 12-17 Şubat 2023. Retrieved from https://hasuder.org/Duyurular/EkIndir/38df2904-d548-1df3-73df-3a098be7d1cf
• Drabek, T. E. (2017). "The Sociology of Disaster". In The Cambridge Handbook of Sociology, Vol. 2 Specialty and Interdisciplinary Studies. (Ed. Kathleen Odell Korgen). Cambridge: Cambridge University Press.
• Ellis, C., Adams, T. E., Bochner, A. P. (2011). Autoetnography: An Overview. Historical Social Research, Vol. 36(4), 273-290.
• Emerson, R. M., Fretz, R. I., Shaw, L. L. (2021). "Katılımcı Gözlem ve Alan Notları". In Etnografi El Kitabı. (Eds. Paul Atkinson et al.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Eryılmaz, M. (2007). "Afete Giriş". In Afet Tıbbı. (Ed. Mehmet Eryılmaz ve Ufuk Dizer). Ankara: Ünsal Yayınları.
• Fine, G. A. (2009). Kitchens: The Culture of Restaurant Work. Berkeley: University of California Press.
• Geertz, C. (1973). The Interpretation of Culture. New York: Basic Books.
• Gökalp Yılmaz, G. (2021). "Afetlere sosyolojik bakış ve Türkiye’de afet yazınına kuramsal bir yaklaşım". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 194-204.
• Kalaycıoğlu, S. (2021). "Afetler Sonrasında Yoksulluk, Sosyal Kırılganlık, Sosyal Politikalar ve Yeniden Yapılanma". In Afetlerle Yoksullaşma, Salgınlar, Göçler ve Eşitsizlikler. (Ed. Murad Tiryakioğlu). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kasapoğlu, A., Ecevit, M. (2001). Depremin Sosyolojik Araştırması. Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Kasapoğlu, A., Ecevit, M. (2007). Afet Sosyolojisi. In Afet Tıbbı. (Ed. Mehmet Eryılmaz ve Ufuk Dizer). Ankara: Ünsal Yayınları.
• Koç, M. (2013). Küresel Gıda Düzeni. Ankara: Notabene Yayınları.
• Kümbetoğlu, B. et al. (2007). Depremden 5 Yıl Sonra Düzce İlinde Değişen Toplumsal, Ekonomik ve Kişisel Yaşam. Tübitak SOBAG Proje Raporu, Proje No: 106K114.
• Mauss, M. (2011). Sosyoloji ve Antropoloji. (Çev. Özcan Doğan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Murphy, E., & Dingwall, R. (2021). "Etnografi Etiği". In Etnografi El Kitabı. (Eds. Paul Atkinson et al.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Neuman, W. L. (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. (Çev. Özlem Akkaya). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Oral, İ. et al. (2017). Türk Kızılayı Afetlerde Beslenme Hizmetleri Kılavuzu. Ankara: Kızılay.
• Palaganas, E. C. et al. (2017). Reflexivity in qualitative research: A journey of learning. The Qualitative Report, 22(2), 426-438. Retrieved from https://nsuworks.nova.edu/tqr/vol22/iss2/5
• Sutton, D. E. (2014). Secrets From the Greek Kitchen: Cooking, Skill, and Everyday Life on an Aegean Island. Berkeley: University of California Press.
• WHO. (2002). Disasters and Emergencies: Definitions. WHO/EHA Panafrican Emergency Training Centre, Addis Ababa.
• Wacquant, L. (2007). "Giriş". In Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar. (Çev. Nazlı Ökten). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yüksel, B. (2007). "Afet Durumlarında Beslenme, Beslenmenin Önemi ve Gıda Yardımı". In Afet Tıbbı. (Ed. Mehmet Eryılmaz ve Ufuk Dizer). Ankara: Ünsal Yayınları.