TERÖRİZM VE CİHAD ÜZERİNE KAVRAMSAL BİR MUKAYESE

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 34, 263 - 294, 31.01.2018

İşıl Arpacı

https://doi.org/10.21550/sosbilder.332611

Cited By: 2

Öz

Özellikle 11 Eylül saldırısının ardından dünya
gündeminde önemli yer edinen İslamî / İslamcı / cihadcı terör kavramları, İslam
ve terörizm arasında kurulan bağlantının somut göstergelerinden biri olarak
değerlendirilebilir. Oysa “Holy War” biçiminde tercüme edilen ve birçok
oryantalist kaynakta terörizmin İslam’daki meşrulaştırıcı unsuru olarak
değerlendirilen cihad, İslam dini bağlamında değerlendirildiğinde, bugününün
uluslararası hukukuna uygun meşru bir savunma aracıdır. Bu çalışma özü
itibariyle İslam ve onun cihad öğesinin, terörizmi gerçekten destekleyip
desteklemediğini siyasal açıdan incelemeyi amaçlamaktadır ve cihad ve terörizm
literatürlerinin analizini içermemektedir. Çalışmada cihad kavramı sadece kendi
kaynakları ve tarihsel bağlamında incelenmiş ve terörizmin kavramsal içeriği
ile mukayeseli olarak değerlendirilmiştir. Böylelikle varılmak istenen nokta,
cihad ve terörizm arasında bir bağlantının varlığı ya da yokluğunu ortaya
koymaktır. Bu mesele ekseninde çalışmada cihad ve terörizm kavramları; içerik,
neden, unsur ve türleri bakımından irdelenmiş, aralarındaki farklılıklar on
madde halinde sıralanmış ve terörizmin sahiplerinin Müslüman olmasının,
terörizmin adını cihad olarak değiştirmediği gibi, teröristleri de “mücahid”
yapmadığı sonucuna varılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İslam, cihad, terör, terörizm, İslam ve terörizm

A Conceptual Comparison on Terrorism and Jihad

Öz

Especially the concepts of Islamic/ Islamist/ jihadist terror which gained
an important place on the world agenda after the 9/11 attack can be regarded as
concrete indicators of the link between Islam and terrorism. However, jihad,
translated as “Holy War” and considered as a legitimizing element of terrorism
in Islam in most orientalist sources, is a legitimate defense tool in
accordance with today's international law when evaluated in the context of
Islamic religion. This study intends to examine politically that whether Islam
and its jihad element genuinely support terrorism, or not? It does not include
the analysis of the literature on jihad and terrorism. In this study, the
concept of jihad has been studied only in its own resources and historical
context and then the results compared with the conceptual
content of terrorism. The point to be reached thus is to establish the
existence or absence of a link between jihad and terrorism, if there is one.
The concepts of jihad and terrorism in this paper have been examined in terms
of content, cause, element and type. At the same time, differences between them
are listed in ten points. It has been claimed that it doesn’t make terrorism
jihad when terrorists are labeled as Muslims or being Muslims; also it doesn’t
make terrorists “champions of Islam / mujahid”. 

Anahtar Kelimeler

Islam, jihad, terror, terrorism, Islam and terrorism

Kaynakça

• Akçay Engin, Özdemir Akbal,(2013), “ABD Güvenlik Politikasında Söylem ve Pratik”, Yönetim Bilimleri Dergisi, C.11, S.22, ss.7-29.
• Arıboğan Deniz Ülke (2005), Nefretten Teröre, Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Ashmawy Muhammed Said, (1993), İslama Karşı İslamcılık, (çev. Sibel Özbudun), İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Baharçiçek Abdulkadir, (2000), “Etnik Terör ve Etnik Terörle Mücadele Sorunu”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.10 S:1, ss.11-27.
• Baharçiçek Abdulkadir, (2010), “Radikalleşmenin Önlenmesi ve Terörle Mücadele Üzerinde Demokratikleşmenin Rolü”, Terörün Sosyal Psikolojisi, (ed. Murat Sever, Hüseyin Cinoğlu, Oğuzhan Başıbüyük), Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Bal İhsan, (2006), “Terör, Terörizm ve Tarihsel Süreç”, Terörizm: Terör, Terörizm ve Küresel Terörle Mücadelede Ulusal ve Bölgesel Deneyimler, (der. İhsan Bal), Ankara: USAK Yayınları.
• Başeren Sertaç, (tarihsiz), “Kavramsal Özellikleri İle Terörizm (Tarihi ve Hukuki Boyutları İle), http://vizyon21yy.com/documan/genel_konular/Milli%20Guvenlik/Terorizm/Kavramsal_Ozellikleri_ile_Terorizm_Tarihi_ve_Hukuki_Boyutlariyla.pdf [26.06.2014].
• Başgil Ali Fuat, (2009), Din ve Laiklik, İstanbul: Yağmur Yayınevi.
• Borum Randy, (2004), Psychology of Terrorism, Tampa: Universiyt of South Florida.
• Bulaç Ali, (2004), “Cihad”, Yeni Ümit Dergisi, Y.16, S.63.
• Clifford James, (2014), “Oryantalizm Üzerine”, Oryantalizm: Tartışma Metinleri (ed. Aytaç Yıldız), Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Çağlar Ali, (1997), “Terör ve Örgütlenme”, Amme İdaresi Dergisi, C.30, S.3, ss.119-133.
• Çakır Muhammed, (2007), İslam Hukuku Açısından Şiddet ve Terör Olgusu, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Davutoğlu Ahmet, (1997), “Medeniyetlerin Ben İdraki”, Divan Dergisi, (1997/1), Y.2, S.3, ss.1-53.
• Delibaş Kayhan, (2004), “İslami Fundamentalizmden İslam Fobisine: Batı Dünyasında Gelişmekte Olan İslamophobia Yeni Bir Eşitsizlik Kaynağı Olarak Görülebilir mi?”, Bilgi Dergisi, C.6, S.2, ss. 1-41.
• Demirci Mehmet, (2007), “ İçe Dönük Cihad: Mücâhede”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, C. 8, S. 19, ss. 9-21.
• Ergil Doğu, (1991), “Terörizmin Mantığı ve Hedefi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.45, S.1, ss.171-181.
• Fuller Graham E. (2005), Siyasal İslamın Geleceği, (çev. Mustafa Acar), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Fuller Graham E. (2010), İslamsız Dünya, (çev. Hasan Kaya), İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Hamidullah Muhammed, (2007), İslam’da Devlet İdaresi, (çev. Hamdi Aktaş), İstanbul: Beyan Yayınları
• Hassan Riaz, (2010), Müslüman Zihinler, (çev. Ergin Çenebaşı), İstanbul: Doğan Kitap.
• İldeş Mehmet Fatih (2008), Kur’an-ı Kerim’in Cihad ve Teröre Bakışı, Ankara, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Juergensmeyer Mark, (1997), “Terror Mandated by God”, Terrorism and Political Violence, 9:2, 16-23.
• Kazanç Fetih Kerim, (2010), “Selefiyye’nin Nass ve Metot Ekseninde Din Anlayışı ve Sonuçları”, Kelam Araştırmaları Dergisi, C.8, S. 1, ss. .93-121.
• Kızıl Erguvan Tuğba Özel, (2013), “Terörizmin Psikolojik Boyutu”, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi, S.2, ss. 87-93.
• Köse Saffet, (2007), “Cihad Şiddete Referans Olabilir mi?”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi,S.9, s.37-70
• Küçükcan Talip, (2010), “Terörün Sosyolojisi: Toplumsal Kökenleri Anlama İmkânı”, Uluslararası İlişkiler, C. 6, S. 24, s. 33-54.
• Lewis Bernard, (1990), “The Roots of Muslim Rage”, The Atlantic Monthly, 266:3, pp.47-60.
• Lizardo Omar, Albert J. Bergesen, (2003), “Types of Terrorism by World-System Location”, Humboldt Journal of Social Relations”, V.27, pp.162-192
• Marsden Sarah V., Alex p. Schmid, (2011), “Typologies of Terrorism and Political Violence”, Routledge Handbook of Terrorism Research, (ed. Alex. P.Schmid), (2011), New York: Routledge.
• Mevdudi Seyyid Ebu’l Ala, (2006), İslam’da Hükümet, (çev. Ali Genceli), İstanbul: Hilal Yayınları.
• Mohammad Noor, (2008), “Cihat Öğretisi”, (çev. Celal Emanet), Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C.8, S.4, ss. 253-271.
• Pipes Daniel, (2013), “İslam'ın Terördeki Rolünü Reddetmek: Reddin Açıklaması”, (çev. Elif S. Gürbey), The Middle East Querterly, 20:2, http://www.meforum.org/3720/islamin-terordeki-rolunu-reddetmek, [01.09.2014].
• Özçalık Sevil, (2008), “Öteki ve İşlevleri”, http://www.kulturelcogulcugundem.com/images/otekilesme%20ve% 20islevleri.pdf?PHPSESSID=08fcf4284371d3063175476e4002dc27, [01.02.2010].
• Özpek Burak Bilgen, (2012), “En Uzun On Yıl: 11 Eylül Sonrası Ortadoğu”, Ortadoğu Etüdleri, C.3, N.2, ss.183-215.
• Öztürk Serdar, Kemal Çelik, (2009).“Terörizmin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, C.1, S.2, ss. 85-106.
• Rahman Fazlur, (1981), İslam, (çev. Mehmet Dağ, Mehmet Aydın), Ankara:
• Rahman Fazlur, (1995), “İslam ve Siyasi Aksiyon: Siyaset Dinin Hizmetinde”, İslam’da Siyaset Düşüncesi, (çev. Kazım Güleçyüz), İstanbul: İnsan Yayınları.Selçuk Yayınları.
• Ranstorp Magnus, (1996), “Terrorism in the Name of Religion”, Jounal of International Affairs, 50.1, pp.41-62.
• Rapoport David C. (1984), “Fear and Trembling: Terrorism in Three Religious Traditions”, The Amerikan Political Science Review, 78:3, pp 658-977.
• Rapoport, David C. (2003), Generations and Waves: The Keys to Understanding Rebel Terror Movement. UCLA International Institute.
• Serci Ahmed bin Abdulhamid, (1994), “Cihad: Barış ve Adalet İçin Mücadele”, (çev. F. Mehveş Kayani), İslami Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.2, ss.113-118.
• Schmid Alex P., Albert J. Jongman, (1988), Political Terrorism, North-Holland Publishing Company.
• Springer Devin R, James L. Regens, David N. Edger, (2009), Islamic Radicalism and Global Jihad, Washington: Georgetown University Press.
• Şahin Mehmet, (2008), “ABD’nin “Müslüman” Savaşçıları”, Akademik Orta Doğu, C.3, S.1, ss.43-52.
• Taslaman Caner, (2006), “Terörün ve Cihadın Retoriği: Felsefi ve Teolojik Bir Değerlenedirme”, İnsan Bilimleri Araştırmaları, Y.8, S.16, ss.199-222.
• Taştan Osman, (1996), “İslam Hukukunda Literalizm: Anahatlarıyla Mukayeseli Bir Analiz”, İslami Araştırmalar Dergisi, C.9, S.1-2-3-4, ss.144-156.
• Turnagil Ahmet Reşid, (1942), “İslamiyet ve Milletler Hukuku”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.8, S.1-2, ss. 16-72.
• Türkiye Barolar Birliği, (2006), Türkiye ve Terörizm Raporu, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Wilkinson Paul, (2000), “The Strategic Implications of Terrorism”, Terrorism & Political Violence: A Sourcebook, ed. M.L. Sondhi, Indian Council of Social Science Research, India: Har-anand Publications, http://www.comw.org/rma/fulltext/ 00sondhi.pdf, [01.07.2014].
• Yaran Rahmi, (2004), “İslam, Cihad ve Savaş”, Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Mecmuası, No.2, ss. 165-182.
• Yayla Atilla, (1990), “Terör ve Terörizm Kavramlarına Genel Bakış”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.46, S.1, ss.335-385.
• Yılmaz Yasin, (2013), “Cihad Kavramı ve Hz. Peygamberin (Sav) Mekke ile Medine’deki Uygulamaları”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 22, s.285-387.
• Wictorowicz Quintan, (2005), “A Genealogy of Radical Islam”, Studies in Conflict & Terrorism, 28, pp.75-97.
• Zizek Slavoj, (2008), İdeolojinin Yüce Nesnesi, (çev. Tunca Birkan), İstanbul: Metis Kitabevi.