The Image of Arab in Abdulhak Hamid’s Plays

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 34, 1 - 13, 31.01.2018

Abdulsattar Elhajhamed

https://doi.org/10.21550/sosbilder.342792

Öz

Abdulhak
Hamid, born 1852, occupied an important position during the Tanzimat period due
to his literary proliferation. Hamid, who lived almost 90 years and wrote
almost 40 literary works, gave importance to the Arab protagonists in his
plays. The writer's family, the idea he adopts
and the Romantic stream played an important role in the writer's tendency to
embody the Arab characters in his works.

This article
deals with the topic of the Arab characters in Hamid’s plays. Most of them were
portrayed in a positive way, adhering to religious and patriotic values. The
period in which the author lived and his devotion to Pan-Islamic ideas played
an important role in his depiction of Arab protagonists. Abdulhak Hamid did not
look at the Arabs as “strangers”, but as “one of us”.

Anahtar Kelimeler

image, imagology, Abdulhak Hamid, Arab image, Andalusia, theatre

ABDÜLHAK HÂMİD’İN PİYESLERİNDE ARAP İMAJI

Öz

1852 yılında
dünyaya gelen Abdülhak Hâmid Tarhan, Tanzimat devrinde edebî faaliyetleri ile
önemli bir yer tutmuştur. Doksan seneye yaklaşan bir ömür boyunca kırka yakın
eser yazmış olan Hâmid, piyeslerinde Arap karakterlere geniş bir yer vermiştir.

Bu makalede Abdülhak
Hâmid’in piyeslerinde canlandırdığı Arap karakterler ele alınmıştır. Karakterlerin
çoğu olumlu olup millî ve dinî değerlere sımsıkı bağlı kişiler olarak
çizilmiştir. Hâmid’in yaşadığı dönem ile o zamanda benimsediği İttihad-ı İslam
düşüncesi Arap karakterlerin olumlu bir şekilde çizmesinde önemli bir rol
oynamıştır. Hâmid, Arapları “öteki” değil, “bizden birisi” olarak sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

imaj, Abdülhak Hâmid, Arap imajı, Endülüs, Tiyatro

Kaynakça

• - A. M. Rousseau Cl. Pichois, Karşılaştırmalı Edebiyat, çev. Mehmet Yazgan, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, 1994.
• - Abdülhak Hâmid, Abdülhak Hâmid Tarhan Tiyatroları 5, Târık yahut Endülüs’ün fethi, İbn Musa yahut Zatü’l-Cemal, Tezer yahut Melik Abdurrahmanü’s-Salis, Nazife, Abdullahü’s-Sagir. Haz İnci Enginün. İstanbul, Dergâh Yayınları, 2002. - Abdülhak Hâmid, İbn Musa yahut Zatü’l Cemal, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1335/1917.
• - Abdülhak Hâmid, Külliyât-ı Âsâr; Abdullahü’s-Sagîr, Âsâr-ı Müfide Kütüphanesi, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1335.
• - Abdülhak Hâmid, Târık yahut Endülüs Fethi, Âsâr-ı Müfîde Kütüphânesi, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1335,
• - Abdülhak Hâmid, Târık yahut Endülüs Fethi, Âsâr-ı Müfîde Kütüphânesi, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1335,
• - Ahmet Hamdi Tanpınar, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, (Haz: Prof. Dr. Abdullah Uçman), YKY, 7. b. İstanbul, 2010,
• - Belkıs Gürsoy, "Türk Edebiyatı’nda Endülüs", Kubbealtı Akademi Mecmuası, s.1 (1995), S. 9-22.
• - Belkıs Gürsoy, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Tiyatro Eserlerinde Kadın. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Erzurum, 1981.
• - Gündüz Akıncı. Abdülhak Hâmid Tarhan: Hayatı, Eserleri ve Sanatı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Ankara 1954.
• - Herkül Milas, Türk Romanı ve “Öteki”: Ulusal Kimlikte Yunan İmajı. Sabancı Üniversitesi, İstanbul, 2000.
• - İdris Nasr Mahgoob, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Konusunu İslam Tarihinden Alan Piyesleri. (yayınlamamış Doktora tezi ) İstanbul 1977.
• - İnci Enginün, İnci Enginün, “Edebiyatımızda Endülüs”, Araştırmalar ve Belgeler, Dergâh Yay, İstanbul 2000, s. 32-41
• - Mesut Tekşan. Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Kriter Yayınları, İstanbul, 2011
• - Mümtaz Sarıçiçek, “Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Tiyatrolarında Endülüs” Zeitschrift für die Welt der = Türken Journal of World of Turks. Vol. 7, No. 2 (2015) S. 73-85.
• - Rene Wellek, Austin Warren, Edebiyat Teorisi. trc. Ömer Faruk Huyugüzel, Akademi Kitabevi, İzmir, 1993.
• - Sema Uğurcan, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Eserlerinde Tarih, İzmir, Akademi Kitabevi, 2002.
• - William Shakespeare Temaşa: Othello, trc. Hasan Bedreddin, Mehmed Rıfat, Kırk Ambar Matbaası, İstanbul, 1293.