Edirne in Turkish Poetry after Tanzimat Period

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 37, 1047 - 1073, 31.07.2019

Salih Koralp Güreşir

https://doi.org/10.21550/sosbilder.475161

Cited By: 1

Öz

It is inevitable that
literature, which collects its material from life in a general sense, deals
with the city in relation to the place-human relationship. Due to the rich
history of İstanbul, which is the top city in the list, is followed by that
were the capital of Turkish States. One of the cities in question is Edirne. In
our study, which limits the scope of our literature with Edirne’s poetry after
Tanzimat period, it is aimed at reading a poem of a historical and beautiful
city. In this kind of reading, it is seen that the city has echoed Turkish
poetry with four themes. The first three of these are the disastrous Ottoman
wars: 93 War, the Balkan War, and the First World War in Edirne images, which
are very limited except for the poems about the Balkan War, the city is a
border city with the effects of disastrous wars. Texts, which are the product
of the taste of living in a historical and beautiful city, constitute the last
category. The two powerful poets of the Republican era, Ahmet Kutsi Tecer and Arif
Nihat Asya in this classification where Edirne stands out, are shown with the
aesthetic images required by the poetry type.

Anahtar Kelimeler

Turkish poem, city, Edirne, Balkan War, Rumeli

TANZİMAT SONRASI TÜRK ŞİİRİNDE EDİRNE

Öz

Malzemesini genel manada hayattan toplayan
edebiyatın, mekân-insan ilişkisi doğrultusunda şehirle ilgilenmesi
kaçınılmazdır. Türk edebiyatı özelinde, barındırdığı zengin tarihî altyapı
dolayısıyla liste başı olan İstanbul’u bilhassa Türk devletlerine başkentlik
yapmış şehirler takip etmiştir. Söz konusu şehirlerden biri de Edirne’dir.
Edebiyatımızın Edirne ile temasını Tanzimat sonrası şiiri ile sınırlandıran
çalışmamızda, tarihî ve güzel bir kentin şiir türünden okunması amaçlanmıştır.
Bu türlü bir okumada, şehrin dört tema etrafında Tanzimat sonrası Türk şiirine aksettiği
görülmüştür. Bunlardan ilk üçü Osmanlı’nın girdiği feci neticeli üç savaştır:
93 Harbi, Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı. Balkan Harbi’ni konu alan
şiirler dışında çok sınırlı olarak görülen Edirne imajlarında şehir, feci
neticeli savaşların etkilerini yaşayan bir sınır kentidir. Tarihî ve güzel bir
şehirde yaşama zevkinin ürünü olan metinler, Edirne’nin dönem şiirine yansıdığı
son kategoriyi teşkil etmektedir. Cumhuriyet devrinin iki güçlü şairi Ahmet Kutsi
Tecer ve Arif Nihat Asya’nın öne çıktığı bu tasnifte Edirne, şiir türünün
gerektirdiği estetik imajlarla gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk şiiri, şehir, Edirne, Balkan Harbi, Rumeli

Kaynakça

• Abdüllatif Nevzad (1913). “Şehid-i Edirne”. Sebilürreşad, S. 10, s. 68.
• Asya, Arif Nihat (1967). Dualar ve Âminler. İstanbul: Yağmur Yayınevi.
• Asya, Arif Nihat (2008). Ses ve Toprak. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Asya, Arif Nihat (2015). Fatihler Ölmez ve Takvimler. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Atasoy, Ahmet Emin (2013). 15. Yüzyıldan Bugüne Rumeli Motifli Türk Şiiri Antolojisi. Bursa: Nilüfer Belediye Başkanlığı Yayınları.
• Beyatlı, Yahya Kemal (1985). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Bölükbaşı, Rıza Tevfik (2014). Serâb-ı Ömrüm. Haz. Abdullah Uçman, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Can, Esat (2003). “M. Niyazi Akıncıoğlu ve Edirne’ye Dair Şiirleri”. I. Edirne Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri. Edirne: Edirne Valiliği Yayınları, s. 297-309.
• Canım, Rıdvan (1995). Başlangıcından Günümüze Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Coşkun, Betül (2010). Halide Nusret Zorlutuna Hayatı-Eserleri-Fikirleri. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Duman, Halûk Harun (2005). Balkanlara Veda. İstanbul: Duyap Yayıncılık.
• Duymaz, Recep (2011). “Mehmed Âkif Ersoy’un Edirne Yılları”, Mehmed Âkif Ersoy, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Enginün İnci ve Zeynep Kerman ( 2011). Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 1 Şiir. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ersoy, Mehmet Akif (2000). Safahat. Haz. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Gonca Yayınevi.
• Erünsal, E. İsmail (1996). “Orhan Şaik Gökyay”. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 14, s. 144-146.
• Güneş, Mehmet (2011). “Rumeli’nin Kaybının Türk Şiirindeki Akisleri”. Türkbilig, S. 21 s. 183-206.
• Güngör, Şeyma (1992). “Nihad Sami Banarlı”. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, s. 51-53.
• Gürgendereli, Müberra (2018). Osmanlı Dönemi Şiirinde Edirne. Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları.
• Halıcı, Feyzi (t.y.). Parlamenter Şairler. Ankara: TBMM Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
• İhsan, Ali Rıza (1913).“Ah Edirne”. el-Medaris, S. 12, s. 188.
• İhsan, Ali Rıza (1913). “Ey Meriç, el-Medaris, S. 16, s. 252.
• İlhan, Attila (2016). Sisler Bulvarı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• İskeçeli Mehmed Sıdkı (1339). “Edirne, Selimiye!.. Geliyoruz…”. Trakya Bilgi Demeti, S. 2, s. 1.
• İsmail Zühdi (1329). “Diyar-ı Kin”. Rübab, S. 58, s. 238.
• Kaplan, Mehmet vd. (2011). Cenab Şehabeddin’in Bütün Şiirleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karal, Enver Ziya (1975). Osmanlı Tarihi. C. VIII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Koryürek, Enis Behiç (1971). Miras ve Güneşin Ölümü. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Kurdakul, Şükran (1992). Çağdaş Türk Edebiyatı III. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Küçük, Cevdet (1992). “Balkan Savaşı”. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, s. 23-25.
• M. Alaattin (1328). “Edirne Kahramanına”. Rübab, S. 48, s. 70.
• Özarslan, Ersin (2013). “Emin Recep Gürel’in Dergilerde Kalan Kalem Mahsullerinden On İki Şiiri ve Terbiyevî Bir Monoloğu”. Millî Eğitim, S. 200, s. 159-179.
• Özbalcı, Mustafa (2011). “Şairliği ve Şiirleriyle Arif Nihat Asya” Arif Nihat Asya. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 94-153.
• Şair Nigar Hanım (1959). Hayatımın Hikâyesi. İstanbul: Ekin Basımevi.
• Şevket (1913). “Güzel Edirne”. el-Medaris, S. 12, s. 89.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2008). Beş Şehir. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tecer, Ahmet Kutsi (2016). Bütün Şiirleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Tekin, Arslan ve Ahmet Zeki İzgöer (2014). Dergâh. C. I, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Topaloğlu, Yüksel (2007). “Ahmet Kutsi Tecer ve Arif Nihat Asya’nın Şiirlerinde Edirne”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 9, S. 1, s. 192-211.
• Turanlıoğlu, Uluğ (1963). Şiirimizde Edirne. Edirne: y.y.
• Turanlıoğlu, Uluğ (t.y.). Edirne ve Kırkpınar Şiirleri. Edirne; y.y.
• Uçak, Nurcan (1997). 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi’nin Türk Edebiyatındaki Akisleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Uçman, Abdullah (2008). “Rıza Tevfik Bölükbaşı”. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, s. 68-70.
• Uğurcan, Sema (2012). “Türk Sanat ve Edebiyatında 93 Harbi”. Edebiyatımız I Edebiyat-Tarih İlişkisi. İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 102-112.
• Yakıt, İsmail (2011). Arif Nihat Asya’nın Tarih Düşürme Sanatındaki Yeri”. Arif Nihat Asya. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 395-411.
• Yıldırım, Mustafa (2001). Şiirler. Edirne: y.y.
• Yıldız, Saadettin (2011). “Arif Nihat Asya’nın Hayatı ve Şahsiyeti”. Arif Nihat Asya, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 13-75.
• Zorlutuna, Halide Nusret (2008). Bütün Şiirleri. Haz. Betül Coşkun, İstanbul: Timaş Yayınları.