The Role of the Political and Social Order in the Shaping of Iranian Novel (Qajar’s and Pahlavi Era)

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 37, 803 - 834, 31.07.2019

Ata Mohamed Tabriz

https://doi.org/10.21550/sosbilder.509750

Cited By: 3

Öz

The Novel has a dialectical relationship with
society. It’s representer of society's different voices and also a field to
construct different socio-political discourses. In Iran, the novel is a new
phenomenon which emerged in late Qajar era and expanded in Pahlavi time. In
this research, we will study how the novel reflects and influence the
characteristics of Iranian society. We went through this subject by examining
the Persian novels of this period via structural theories. We found out that in
these years, most of the authors considered various social issues of İran
society; however, the issue of religion was the least interesting topic among
them. Also, the social issues that they mentioned have not changed
significantly in these 100 years. In these years, Iranian novels had helped to
spread nationalism, in the meantime novels, especially in late Pahlavi,
developed an anti-West trend in the society.

Anahtar Kelimeler

novel, state, society, censorship, politics

İRAN ROMANININ ŞEKİLLENMESİNDE SİYASİ VE SOSYAL DÜZENİN ROLÜ (KAÇAR VE PEHLEVİ DÖNEMİ)

Öz

Romanın toplumla diyalektik ilişkisi vardır.
Roman toplumdaki farklı seslerin temsilcisidir ve aynı zamanda farklı
sosyo-politik söylemlerin inşa edilmesi için bir alandır. İran'da roman, Kaçar
döneminin son yıllarında ortaya çıkan ve Pehlevî döneminde genişleyen yeni bir
fenomendir. Bu araştırmada, romanların İran toplumunun özelliklerini nasıl
yansıttığını ve etkilediğini inceleyeceğiz. Bu meseleyi irdelemek için, dönemin
Farsça yazılmış romanlarını yapısalcı bir yaklaşımla incelemeye çalıştık. Bu
yıllarda yazarlar, genel olarak İran toplumunun çeşitli meselelerine
yakınlaşmaya çalışmışlardır. Ancak, din meselesi en az ilgi çeken konu
olmuştur. Yazarların değindikleri sosyal meseleler incelediğimiz bu 100 yıllık
dönemde önemli ölçüde sabit kalmıştır. Bu yıllarda, milliyetçiliğin
yayılmasında yardımcı olan romanlar özellikle de geç Pehlevî döneminde toplumda
bir Batı karşıtı eğilimini geliştirmeyi başarmışlardır.

Anahtar Kelimeler

roman, devlet, toplum, sansür, siyaset

Kaynakça

• ? (2005). Juhud Koşan. Düz. Harun Vahvman, İsveç: Arazn.
• “Kanun Sazman Emniyet ve Ittılaat-e Keşvar” (1335/1957). Majles. http://rc.majlis.ir/fa/law/show/94776
• Abdi, Abbas (1385/2006). “Daramadi bar Şeklgiriye Engelab İslamî”. Pajuheşname Metin, S. 33.
• Abolhasani, Ali (1385/2006). “Zamane ve Karname Muhammed Mesut”. Tarih Moaser İran, S. 40, s. 115-180.
• Abrahamiyan, Ervand (2013). The Coup: 1953, The CIA, and The Roots of Modern U.S.-Iranian Relations. The New Press.
• Abulhasani, Ali (1385/2006). “Zamane ve Karname Muhammed Mesut”. Tarih Moaser İran, S. 40.
• Ademiyet, Feridun (1362/1983). Emir Kebir ve İran. Tahran: Harezmî.
• Afary, Janet (1996). The Iranian Constitutional Revolution, 1906-1911. Columbia University Press.
• Afary, Janet 1385. Engelab Meşrute İran. Çev. Rıza Rezâei. Tahran: Bistoun.
• Ajudani, Mashallah (1385/2007). Meşrute İrani. Tahran: Ahtaran.
• Al-i Ahmed, Celal (1345/1966). Müdir Medrese. Tahran: Parastu.
• Ariyanpour, Yahya (1372/1993). Az Saba ta Nima. C. 1, Tahran: Zavvâr.
• Basiretmeniş, Hamid (1378/1999). Olama ve Rejime Rıza Şah. Tahran: Oruj.
• Bayat, Mangol (1991). Iran's First Revolution: Shi'ism and the Constitutional Revolution of 1905-1909 (Studies in Middle Eastern History). Oxford University Press.
• Behrengi, Samad (1344/1965). Ulduz ve Kalaqha, Yayın: ?.
• Cemil Said Bey (2014). İran Mektupları. Haz. Ali Ergun Çınar, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Dabashi, Hamid (2008). İran: Ketlenmiş Halk. Çev. Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Danişver, Sîmîn (1349/1970). Su ve Şun. Tahran: Harazmi.
• Emini, Ali Ekber (1380/2001). Gofteman Adabiyat Siyasi İran dar Astane do Engelab. Tahran: Sirang.
• Gâvimi, Mahvaş (1387/2008). “Buf-e Kur ve Şazde Ehtejab: Do Roman Süerrealisti”, Pajuheşname Olum-e Ensani, S. 57, s. 317-334.
• Ghanoonparvar, M.R. (2015). “Oil and Persian Fiction, Literary Depictions of Coping With Modernity and Change”. Iran in the Middle East; Transnational Encounters and Social History, Ed. H.E. Chehabi, Peyman Jafari ve Maral Jefroudi, London: I.B.Tauris, s. 199-212.
• Golşaeiyan, Abbas Goli (1393/2014). Yadaşthaye şehrivar Bist. İnternet yayını: İran Liberal.
• Greenblatt, Stephen (1980). Renaissance Self-Fashioning. University Chicago Press.
• Hutcheon, Linda (2004). A Poetics of Postmodernism: History, Theory, Fiction. New York: Routledge.
• Katouziyan, Mohammad Ali H. (1374/1995). “Darbare Jamalzade ve Jamalzadeşınasî”. Kelk-e Mehr, S. 67.
• Kesrevi, Ahmed (2537/1978). Tarih Meşrute. C. 1, Tahran: Emir Kebir.
• Kumar, Rajender (1384/2005). “Muhammed Mesut Dehati ve Asaraş”. Pajuheshname Adabe Ghenaei, S. 5, s. 109-116.
• Lukács, Georg (1965). The Historical Novel, Merlin Press.
• Lukács, Georg (1971). The Theory of the Novel: A Historico-Philosophical Essay on the Forms of Great Epic Literature. MIT Press.
• Lukács, Georg (1974) Soul and Form. London: Merlin Press.
• Macherey, Pierre (1978). A Theory of Literary Production. London: Routledge.
• Makki, Hosein (1381/2002). Zendegiye Siyasi Soltan Ahmad Şah. Tahran: Emir kebir.
• Meskoob, Shahrokh (1989). “Negahi be Şere Mutaahed Farsi dar Dahe Si ve Çehel”. İran Name, S. 4, s. 555-583.
• Nefîsî, Sait (1397/2018). Nime Rah Beheşt. Tahran: Mahris.
• Nejati, Gulâmrıza (1377/1998). Şast Sal Hedmat ve Mogavimet. C. 1, Tahran: Resa.
• Payande, Hüseyin (2012). “İran Romanından Bir Bakış: Geçtiğimiz Yol ve Geleceğimizin Yolu”, Hosseinpayandeh. http://hosseinpayandeh.blogfa.com/post/26 (Erişim Tarihi: 16.11.2018).
• Reşidî Mutlak, Ahmed (1356/1979). “İran ve Estemar Sorh ve Siyah”. Ittılaat, S. 15506, s. 7.
• Sartre, Jean-Paul (1363/1984). Edebiyat Çist. Çev. Abolhasan Najafi ve Mostafa Rahimi, Tahran: Ketab Zaman.
• Simpson, Paul (1993). Language, Ideology and Point of View, London: Arnold.
• Soofizadeh, Abdolvahi (2013). “I ve II. Erzurum Antlaşmalarının Siyasi Açıdan Değerlendirilmesi”. Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 32. S. 54, s. 183-194.
• Şehdadî, Hurmuz (1357/1978). Şab Hol. Tahran: Ketab-e Zaman.
• Wuthnow, Robert (1989). Communities of Discourse: Ideology and Social Structure in the Reformation, the Enlightenment and European Socialism. Cambridge: Harvard University Press.