Analysis of Impact of Socio-Demographic Characteristics of Individuals on Their Perspective of Women in Working Life: Case of Turkey

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 40, 19 - 62, 31.01.2021

Burcu Yerlikaya , Selay Giray Yakut , Aslan Tolga Öcal

https://doi.org/10.21550/sosbilder.777139

Cited By: 2

Öz

The main purpose of this study is to determine the interaction between the socio-demographic characteristics of individuals and their perspectives on the participation and place of women in working life. Secondary data were used in the study. The data set used is the 2014 data of the World Values Survey Turkey. Nonlinear Canonical Correlation Analysis, which is one of the Optimal Scaled multivariate analysis techniques, was applied on the data in accordance with the purpose of study. The key finding; there is a moderate relationship between the socio-demographic characteristics of individuals and their perspectives on the place of women in working life. Then, Two Step Cluster analysis was applied on the data set in order to aggregate the individuals in Turkey according to their socio-demographic characteristics and their perspectives of women in working life. According to the findings of analysis, it can be said that housewives have a more discriminatory perspective whereas the full-time employees have a more egalitarian one. In addition, for those with a secondary level of education, it was determined that the perspective on the subject changed from discriminatory to egalitarian as the level of education increases. As a result, education level and participation of women in working life should be increased.

Anahtar Kelimeler

gender inequality, gender roles, female labor force, applied statistics, multivariate analysis

BİREYLERİN SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNİN ÇALIŞMA HAYATINDA KADINA BAKIŞ AÇILARINA ETKİSİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, bireylerin sosyodemografik özellikleri ile kadınların çalışma hayatına katılımlarına ve çalışma hayatındaki yerlerine yönelik bakış açıları arasındaki etkileşimi saptamaktır. Çalışmada ikincil veri kullanılmıştır. Kullanılan veri seti, Dünya Değerler Araştırması Türkiye’nin 2014 verileridir. Amaç doğrultusunda kullanılan bu verilere, Optimal Ölçeklemeli çok değişkenli analiz tekniklerinden Doğrusal Olmayan Kanonik Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Uygulama sonucunda ulaşılan temel bulgu; bireylerin sosyodemografik özellikleri ile kadınların çalışma hayatındaki yerine yönelik bakış açıları arasında orta düzeyde bir ilişki bulunduğudur. Daha sonra ise, Türkiye’deki bireylerin sosyodemografik özellikleri ve çalışma hayatında kadına bakış açıları bakımından benzerliklerine göre kümelenmesi amacıyla veri setine İki Aşamalı Kümeleme Analizi uygulanmıştır. Bu analizin bulgularına göre ev kadınlarının daha ayrımcı, tam zamanlı çalışanların ise daha eşitlikçi bir bakış açısına sahip olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra orta düzeyde eğitimliler için; eğitim düzeyi arttıkça ilgili konuya bakış açısının ayrımcıdan eşitlikçiye doğru değiştiği saptanmıştır. Sonuç olarak, eğitim seviyesinin ve kadınların çalışma hayatına katılımlarının artması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kadın İşgücü, Uygulamalı İstatistik, Çok Değişkenli Analiz

Kaynakça

• Acar Savran, G. (2010). Modern tıp biliminin kadın bedenini denetleme biçimi. II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi, Kadını Görmeyen Bilim ve Sağlık Politikaları, Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Kongre Kitabı, 23-30.
• Acar Savran, G. (2013). Beden emek tarih, diyalektik bir feminizm için. Kanat Yayınları.
• Agresti, A. (2002). Categorical data analysis. John Wiley & Sons Publication.
• Akgeyik, T. (2017). Türkiye’de kadınların işgücü piyasasına katılımını etkileyen faktörler: TÜİK verileri üzerine bir analiz. Sosyal Siyaset Konferansları, 70(1), 31-53.
• Aksoy, N., Felek, Ş., Yayla, N., Çeviş, İ. (2019). Türkiye’de kadın istihdamı ve etkileyen faktörler. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 146-163.
• Aliyazıcıoğlu, E. (2020). Türkiye’de kadın istihdamının önemi ve kadın istihdamının artırılmasına yönelik yapılan çalışmalar. Journal of Ekonomi, Türkiye Ekonomisi I Özel Sayısı, 18-21.
• Baydur, H. & Uçan, G. (2016). Türkiye’de toplumsal cinsiyetin değerlendirilmesi. D. Şaşman Kaylı, F. Şahin (Der.), Sosyal Politikanın Cinsiyet Halleri içinde (139-157. ss.), Nika Yayınevi.
• Bora, A. (2014). Kadınların sınıfı. İletişim Yayıncılık.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet belası. (Çev. B. Ertür), Metis Yayınları.
• Connel, R. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (Çev. C. Soydemir), Ayrıntı Yayınları.
• Çakır, Ö. (2008). Türkiye’de kadının çalışma yaşamından dışlanması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 25-47.
• Daldal, Ş. (2017). Ekonomik modeller, postmodernizm ve feminist iktisat. G. Akgül Yılmaz (Ed.), Çalışma Hayatında Kadın içinde (51-88. ss.), ESKAR - Marmara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Merkezi.
• de Beauvoir, S. (1986). Ben bir feministim. (Çev. Ayşe, Minu, Sedef), Kadın Çevresi Yayınları.
• de Beauvoir, S. (1993). Kadın I “ikinci cins” genç kızlık çağı. (Çev. B. Onaran), Payel Yayınları.
• Dedeoğlu, S. (2015). 2000’li yıllarda Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları: Muhafazakârlığın ve neoliberalizmin gölgesinde mi?. M. Koray, A. Çelik (Der.), Himmet, Fıtrat, Piyasa içinde (259-277. ss.), İletişim Yayınları.
• Durmaz, N. (2018). Tamamlanmamış Devrim’in Türkiye yansımaları. Ç. Ünlütürk Ulutaş (Der.), Feminist Sosyal Politika içinde (67-98. ss.), NotaBene Yayınları.
• Dünya değerler anketi. (2020, Haziran 4). www.worldvaluessurvey.org.
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 83-88.
• Ecevit, Y. (2012). Feminist sosyal politika bağlamında Türkiye’de çocuk bakımı ve erken çocukluk eğitimine iki paradigmadan doğru bakmak. A. Makal, G. Toksöz (Haz.), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği içinde (220-265. ss.), Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Esping Andersen, G. (2011). Tamamlanmamış devrim. (Çev. S. Çağatay), İletişim Yayınları.
• Global Gender Gap. (2020, Haziran 1). http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf
• Guy, M. E. & Newman, M. A. (2004). Women’s jobs, men’s jobs: sex segregation and emotional labor. Public Administration Review, 64(3), 289-298.
• Günindi Ersöz, A. (2016). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi. Anı Yayınları.
• Hacıoğlu Deniz, M. & Haykır Hobikoğlu, E. (2012). Cinsiyete göre gelişme endeksi çerçevesinde kadın istihdamının ekonomik değerlendirmesi: Türkiye örneği. Büyüme ve Gelişme, International Conference on Eurasian Economies, 123-130.
• İlkkaracan, İ. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitlikçi, sürdürülebilir büyüme ve kalkınma için mor ekonomi. Ç. Ünlütürk Ulutaş (Der.), Feminist Sosyal Politika içinde (32-66. ss.), NotaBene Yayınları.
• Kaya, Ş. (2016). Türkiye’de kadın istihdamı: hayatın içinde olmak ya da olmamak. Karatahta İş Yazıları Dergisi, (4), 31-50.
• Kılıç, D. & Öztürk, S. (2014). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı önündeki engeller ve çözüm yolları: bir ampirik uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• Küçükkömürler, Sanem & Kırımer Aydınlı, F. (2019). Kadınların iş yaşamındaki konumunun Hofstede’nin kültür boyutları açısından incelenmesi. İş ve İnsan Dergisi, 6(1), 43-53.
• Kymlicka, W. (2004). Çağdaş siyaset felsefesine giriş. (Çev. E. Kılıç), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mackinnon, C. A. (2015). Feminist bir devlet kuramına doğru. (Çev. T. Yöney, S. Yücesoy), Metis Yayınları.
• Mies, M. (2014). Cinsiyete dayalı işbölümünün toplumsal kökenler. (Çev. Y. Temurtürkan), M. Mies, V. Bennholdt Thomsen, C. von Werlhof (Der.), Son Sömürge: Kadınlar içinde (101-150. ss.), İletişim Yayınları. Millet, K. (2018). Cinsel politika. Payel Yayınları.
• Morsümbül, Ş. (2014). Kültürel değerlerin üç kuşak arasındaki değişimi üzerine bir inceleme: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (21) 137-160.
• Öcal, A. T. (2014). Avrupa Birliği’nde uzun dönem işsizlik sorunu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), 1157-1175.
• Özateş Gelmez, Ö. S. (2015). Malumun ilanı kadın emeğinin saklı yüzü: ev içi bakım emeği. NotaBene Yayınları.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230.
• Pekel, E. (2019). Toplumsal cinsiyet rolleri ve kadının çalışma hayatındaki konumu. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 30-39.
• Şahin, T. & Bayhan, A. C. (2020). Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ekonomik boyutu. Lectio Socialis, 4(1), 59-74.
• Şenturan, Ş., Köse, A., Dertli, E. M., Başak, S., Şentürk, N. (2016). X ve Y kuşağı yöneticilerinin iş değerleri algısı ve farklılıkları üzerine inceleme. Business & Economics Research Journal, 7(3), 71-182.
• Talaş, E. & Çakmak, F. (2013). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımlarının Kohort analizi. Ekonometri ve İstatistik, (18), 18-34.
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Cem Web Ofset.
• Toksöz, G. (2011). Kalkınmada kadın emeği. Varlık Yayınları.
• Toksöz, G. (2012). Kalkınmada farklı yörüngeler kadın istihdamında farklı örüntüler ışığında Türkiye’de kadın istihdamı. A. Makal, G. Toksöz (Haz.), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği içinde (168-200. ss.), Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Toksöz, G. (2017). Neoliberal piyasa, özel ve kamusal patriarka çıkmazında kadın emeği. S. Dedeoğlu, A. Y. Elveren (Der.), Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın içinde (103-126. ss.), İletişim Yayınları.
• Toksöz, G. & Memiş, E. (2018). İstihdamda toplumsal cinsiyet eşitliği (Avrupa Birliği destekli proje). CEİD Yayınları.
• Turgut, A. Ş. (2019). Türkiye’deki gelir eşitsizliğinin toplumsal cinsiyet, kadının istihdamı ve kadın yoksulluğu açısından değerlendirilmesi. KOSBED, (38), 315-329.
• TÜİK. (2020, Haziran 9). http://tuik.gov.tr/Start.do.
• TÜİK İşgücü istatistikleri. (2020, Mayıs 29). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007.
• TÜİK Kazanç yapısı araştırması. (2020, Haziran 9). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1008.
• TÜİK Zaman kullanımı araştırması. (2020, Haziran 3). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1068.
• Uluocak, Ş., Gökulu, G., Bilir, O., Etizer Karacık, N., Özbay, D. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına yönelik şiddet. Paradigma Akademi.
• Urhan, B. (2016). Kadın emeği ve toplumsal cinsiyet. F. Saygılıgil (Haz.), Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları içinde (119-149. ss.), Dipnot Yayınları.
• Uşen, Ş. & Güngör Delen, M. (2011). Eğitimli kadınların çalışma hayatına ilişkin tercihleri: İstanbul örneği. Kamu-İş, (4), 127-182.
• Walby, S. (1986). Patriarchy at work. University of Minnesota Press.
• Walby, S. (2016). Patriyarka kuramı. (Çev. H. Osmanağaoğlu), Dipnot Yayınları.
• van de Geer, J. P. (1993). Multivariate analysis of categorical data: theory. Sage Publication.
• Yaman, M. (2013). Ataerkil kapitalist tahakküm altında kadın emeği, kadın bedeni. Kayhan Matbaacılık.
• Yerlikaya, B. (2020). Toplumsal cinsiyet bağlamında 1980 sonrası Türk Sineması’nda çalışan kadın imgesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.