An Analysis of the Idioms in The Arabic Translation of Mustafa Kutlu’s Story Book “Ya Tahammül Ya Sefer” in the Context of Equivalence

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 42, 401 - 436, 31.01.2022

Yusuf Bildik

https://doi.org/10.21550/sosbilder.981617

Öz

One of the most important elements that make up the history of societies is language, and one of the indispensable elements of language is idioms. Translating idioms that are more common in the metaphorical sense into another language can be more difficult compared to other translations. The most important method of overcoming this challenge is to master both languages. In this study, the idioms of the Arabic translation of Mustafa Kutlu’s story “Ya Tahammül Ya Sefer” by Muhammad Suleiman, one of the last writers of Turkish storytelling, were examined. Idioms in the source book were identified and compared with translations of these idioms in Arabic. This comparison was made within the framework of the idiom translation strategies of Mona Baker, a specialist in translation techniques. Idioms were classified and evaluated according to Baker’s translation strategies.

Anahtar Kelimeler

idiom, Mona Baker, Mustafa Kutlu, translation strategies, equivalence

MUSTAFA KUTLU’NUN “YA TAHAMMÜL YA SEFER” ADLI HİKÂYESİNİN ARAPÇAYA ÇEVİRİSİNDEKİ DEYİMLERİN EŞDEĞERLİK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Öz

Toplumların tarihini oluşturan en önemli unsurlardan birisi dil, dilin vazgeçilmez unsurlarından birisi de deyimdir. Mecaz anlamda kullanımı daha yaygın olan deyimlerin başka dile çevirisi diğer çevirilere kıyasla daha zor olabilmektedir. Bu zorluğu aşmanın en önemli yöntemi, her iki dile de hâkim olmaktır. Böylece çevirmen, kaynak metindeki deyimin hedef metne en uygun şekilde çevirisini yapabilir. Bu çalışmada, Türk hikâyeciliğin son dönem yazarlarından Mustafa Kutlu’nun “Ya Tahammül Ya Sefer” adlı hikâyesinin Muhammed Süleyman tarafından Arapçaya yapılan çevirisindeki deyimler incelenmiştir. Kaynak kitaptaki deyimler tespit edilerek Arapçasında bu deyimlerin çevirileri ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma çeviri teknikleri uzmanı Mona Baker’ın deyim çevirisi stratejileri çerçevesinde yapılmıştır. Deyimler Baker’ın çeviri stratejilerine göre sınıflandırılıp değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

deyim, Mona Baker, Mustafa Kutlu, çeviri teknikleri, eşdeğerlik

Kaynakça

• Akalın, Ş. H., Toparlı, R., Argunşah, M., Demir, N., Gözaydın, N. (2011). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akdağ, H. (1999). Arap dilinde deyimler ve atasözleri. Tekin Kitabevi.
• el-Askerî, E. H. (1988). Kitabu cemhereti’l-emsâl. Dâru Cîl.
• Aslan, F. B. (2021). Yaşar Kemal’in ‘Yer Demir Gök Bakır’ adlı romanın Türkçeden Arapçaya çevirisindeki deyimlerin eşdeğerlik bağlamında incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 341-351.
• el-’Âyid, A., Ömer, A. M., Cîylânî, İ.-H. Y., Abduh, D., Taâmeh, S. C., Maraşlî, N. (2003). el-Mu’cemu’l-’Arabiyyi’l-esâsî. el-Munaẓẓamatu’l-’Arabiyyetu li’t-terbiyeti ve’s-seḳâfeti ve’l-’ulûm.
• Baker, M. (1992). In other words a coursebook on translation. Routledge.
• el-Cezâirî, T. (2012). Eşheru’l-emsâl. Muessesetu Hindâvî.
• Çotuksöken, Y. (2004). Türkçe atasözleri ve deyimler sözlüğü. Toroslu Kitaplığı.
• Doğru, E. (2011). Dilin derin devleti deyimler. Fecr Yayınevi.
• Dönmez, M. İ. (2018). Orhan Pamuk’un Sessiz Ev romanındaki atasözü ve deyimlerin Arapça çevirilerinin Mona Baker çeviri stratejilerine göre incelenmesi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, 3(Özel Sayı), 19-32.
• Durmuş, İ. (2004). Mesel. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde, 29, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Erkman Akerson, F. (1997). Anlam çeviri karşılaştırma. ABC Kitabevi.
• Fîrûzâbâdî, M. b. Y. (2005). el-Ḳâmûsu’l-muḥîṭ. Muessesetu’r-risâle.
• Göktürk, A. (1994). Çeviri: Dillerin dili. Yapı Kredi Yayınları.
• Haşimoğlu, A. (2019). Arapça kolay deyimler. Akdem Yayınları.
• İbn Manẓûr, M. b. M. (t.y.). Lisânu’l-’Arab. Dâru sâdır.
• Karavi̇n, H. (2016). Çeviri kuramları bağlamında eşdeğerlik kavramının izini sürmek. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(12), 125-144.
• Karslı, İ. (2017). Arapça atasözleri ve deyimler kitabı. Mektep Yayınları.
• Kaykânû, A. B. (2002). Mu’cemu’t-teâbîr. Mektebetu Lübnan Nâşirûn.
• Kutlu, M. (2020a). et-Tahammül ve’s-sefer. (Çev: M. Süleyman), el-Mektebetu’l-mısrî li’l-matbûât.
• Kutlu, M. (2020b). Ya tahammül ya sefer. Dergâh Yayınları.
• Nâsîf, V. (2011). Eşheru’l-emsâli’l-Arabiyye. Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
• Suçin, M. H. (2013). Öteki dilde var olmak Arapça çeviride eşdeğerlik. Say Yayınları.
• Şimşek, M. S. & Uzun, T. (t.y.). Arapça-Türkçe deyimler kalıp ifadeler atasözleri. Elif Yayınları.
• Üçgül, S. (2013). Dilde ve metinde ulusal kültür bileşenleri. Turkish Studies - International Periodical Fort the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 125-133.