J. P. SARTRE FELSEFESİNDE VARLIĞIN FAZLADANLIĞI VE BULANTI DUYGUSU

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 43, 1145 - 1175, 31.07.2022

Emel Güvenç

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1063144

Cited By: 1

Öz

Varoluşçuluk, bireye vurgu yapan, varoluş sorununa odaklanan, gelenekçi felsefeyi sığ bulan felsefelerin ortak adıdır. O nedenle tek bir varoluşçuluktan değil varoluşçu felsefelerden söz edilebilir. Önemli bir varoluşçu filozof olan Sartre’a göre yeryüzüne atılmış olumsal bir varlık olarak insan, fazladanlığının bilincine vardığında varoluşun saçmalığını idrak eder. Bu idrak onda bulantı hissi uyandırır. Sartre felsefesinde bulantı, özgürlüğünün farkına varan bireyin sorumluluklarının ağırlığıyla tecrübe ettiği bunaltı duygusundan farklı bir deneyimdir. Bulantı, olumsallığının bilincine varan bireyin hissettiği tiksinme duygusudur; boğucu bir sıkıntıdır; bir tür iç daralmasıdır. Bedeniyle kendinde varlık olan insan, bilinciyle kendisi için varlık olarak yeryüzünde bulantıyı tecrübe eder ve başkasıyla gerilimli bir ilişki içinde yaşar. Bu makalede Sartre’ın fenomenolojik ontolojisinin önemli kavramlarından olan kendinde varlık, kendisi için varlık kategorileri incelenmiş ve başkasının varoluşuna değinilmiştir; varlığın kökensel olumsallığı bağlamında ortaya çıkan fazladanlık bilincinin ve bulantı hissinin neliği üzerinde durulmuştur. Çalışmamızın amacını, Sartre’ın içeriklendirdiği şekliyle varlığın fazladanlığının ve bulantı duygusunun açıklanması oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

kendinde varlık, kendisi için varlık, başkası için varlık, fazladanlık, bulantı

The Redundancy of Existence and the Feeling of Nausea in the Philosophy of Sartre

Öz

Existentialism is the common name of philosophies that emphasize the individual, focus on the problem of existence, and find traditionalist philosophy shallow. Therefore, it is possible to talk about existential philosophies, not a single existentialism. According to Sartre, an important existentialist philosopher, man, as a contingent being thrown to the earth, realizes the absurdity of existence when he becomes conscious of his redundancy. This realization makes him feel nauseous. In Sartre’s philosophy, nausea is an experience different from the feeling of anxiety experienced by the individual who realizes his freedom with the weight of his responsibilities. Nausea is the feeling of disgust felt by the individual who becomes conscious of his contingency. The human being, who is a being-in-itself with his body, experiences nausea on earth as being-for-itself with his consciousness and lives in a tense relationship with other. In this article, the categories of being-in-itself and being-for-itself, which are considered among the important concepts of Sartre’s phenomenological ontology, are examined and the existence of other is mentioned; In this study, the nature of the consciousness of redundancy and the feeling of nausea emerging in the context of the originary contingency of existence are emphasized. The aim of our study is to investigate the redundancy of being and the feeling of nausea in Sartre’s philosophy.

Anahtar Kelimeler

being in itself, being for itself, being for others, redundancy, nausea

Kaynakça

• Bertholet, D. (2009). Sartre. (Çev: Z. İlkgelen), İthaki Yayınları.
• Bozkurt, N. (1984). Jean-Paul Sartre’ın insan anlayışı. Felsefe Arkivi, (25), 133-167.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Clayton, C. (2009). Nausea, melancholy and the internal negation of the past. Sartre Studies International, 15(2), 1-16.
• Contât, M. (2004). Sartre Sartre’ı anlatıyor - Filozofun 70 yaşındaki otoportresi. (Çev: T. Ilgaz), Yapı Kredi Yayınları.
• Direk, Z. (2010). Bir entelektüel olarak Jean Paul Sartre. Z. Direk, G. Çankaya Eksen (Ed.), Jean-Paul Sartre: Tarihin Sorumluluğunu Almak Kitabı içinde (15-39. ss.), Metis Yayınları.
• Foulquie, P. (1976). Varoluşçu felsefe. (Çev: Y. Şahan), Gelişim Yayınları.
• Gibbs, J. (2011). Reading and be-ing: Finding meaning in Jean-Paul Sartre’s La Nausée. Sartre Studies International, 17(1), 61-74.
• Gürsoy, K. (1987). Sartre ateizminin doğurduğu problemler. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Güvenç, E. (2013). J. P. Sartre felsefesinde bulantı kavramı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hamner, E. L. (2003). Relieving Jean-Paul Sartre’s “Nausea”: Semiotics, suicide, and the search for God in Walker Percy’s “The Second Coming”. Christianity and Literature, 52(2), 181-202.
• Kerr, C. M. (2010). Stomaching the truth: Getting to the roots of Nausea in the work of Jean Paul Sartre and Flannery O’Connor. Christianity and Literature, 60(1), 67-96.
• Moeller, C. (1969). J. P. Sartre ve tabiat üstünün bilinmemesi. (Çev: M. Toprak), Remzi Kitabevi.
• Mounier, E. (1986). Varoluş felsefelerine giriş. (Çev: S. R. Kırkoğlu), Alan Yayıncılık.
• Murdoch, I. (1981). Sartre’ın yazarlığı ve felsefesi. (Çev: S. Hilav), Ağaoğlu Yayınları.
• Robbe-Grillet, A. (1982). Bulantının mirasçıları bizleriz. S. Hilav (Ed.), Yazko Felsefe Yazıları 2. Kitap içinde (143-145.ss.), Ağaoğlu Yayınları.
• Sartre, J. P. (1963). İş işten geçti. (Çev: Z. Bensan), Varlık Yayınları.
• Sartre, J. P. (1989). Sözcükler. (Çev: B. Onaran), Payel Yayınları.
• Sartre, J. P. (1994). Yaşanmayan zaman. (Çev: G. Devrim), Can Yayınları.
• Sartre, J. P. (1999). Akıl çağı. (Çev: G. Devrim), Can Yayınları.
• Sartre, J. P. (2010). Varlık ve hiçlik. (Çev: G. Çankaya Eksen, T. Ilgaz), İthaki Yayınları.
• Sartre, J. P. (2010). Varoluşçuluk. (Çev: A. Bezirci), Say Yayınları.
• Sartre, J. P. (2016). Bulantı. (Çev: M. Celal), Can Yayınları.
• Strathern, P. (1998). 90 Dakikada Sartre. (Çev: N. Uçansoy), Gendaş Yayınları.
• Timuçin, A. (2004). Felsefe sözlüğü. Bulut Yayınları.