Koruyucu Aile Modelinde Duygusal Emek ve Ekonomik Tutum:İzmir İli Örneği

Yıl 2023, Sayı: 45, 49 - 91, 29.05.2023

Merve Ayhan , Derya Sasman Kaylı

https://doi.org/10.59572/sosder.1277221

Öz

Öz
Koruyucu aile hizmet modeli; korunma gereksinimi olan çocukların koruyucu ailelerin yanında belli ücretler karşılığında bakımının sağlandığı bir modeldir. Bu da ortaya iki önemli kavramı çıkarmaktadır: Duygusal emek ve ekonomik tutum. Uygulamada yaygın olan akraba ve yakın çevre koruyucu aile modeli ile süreli koruyucu aile modelinin duygusal emek ve ekonomik tutum boyutunun ortaya konulması amacıyla bu araştırma tasarlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. 30 koruyucu anne ile koruyucu aile hizmetinin yaygın olarak uygulandığı İzmir ilinde yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde konuyla ilgili literatür taranarak oluşturulmuş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Toplanan veriler MAXQDA metin analiz programına aktarılarak tematik analiz yapılmıştır. Araştırmada koruyucu annelerin duygusal emek düzeylerinde bireysel faktörlerin yanı sıra koruyucu aile birimi, biyolojik aile ve çocuk ile kurduğu ilişkinin etkili olduğu saptanmıştır. Koruyucu aile hizmet modelinin aileler tarafından doğru anlaşılması ailelerin daha az duygusal emek sarf etmelerini sağlamaktadır. Süreçte yaşadıkları korku, kaygı gibi olumsuz duygularla baş etmekte zorlanan aileler daha fazla duygusal emek sarf etmekte ve psikolojik desteğe ihtiyaç duymaktadır. Duygusal emek ve ekonomik tutum hizmetin işlevselliği ve çocuğun iyilik hali açısından oldukça önemlidir.
Anahtar Kelimeler: koruyucu aile, duygusal emek, ekonomik tutum

Anahtar Kelimeler

koruyucu aile, duygusal emek, ekonomik tutum

Emotional Labor and Economic Attitude in Foster Family Model in İzmir Sample

Öz

Abstract
Foster family service model; It is a model in which children in need of protection are taken care of by foster families for a certain fee. This brings out two important concepts: emotional labor, economic attitude. The purpose of this study is to reveal the emotional labor and economic attitude dimension of the relative family foster home care model and the time limited foster home care model. Qualitative research method and in-depth interview technique were used in the research. Face-to-face interviews were held with 30 foster mothers in İzmir province. During the interviews, a semi-structured interview form, which was formed by scanning the associated literature, was used. Thematic analysis was performed by transferring the collected data to the MAXQDA text analysis program. It was determined that as well as individual factors, the relationship between the foster family unit, the biological family and the child were effective in the emotional labor levels of foster mothers. Understanding correctly of the foster family service model by families enables them to make less emotional effort. Families who have difficulties in coping with negative emotions such as fear and anxiety experience more emotional labor and need psychological support. Emotional labor and economic attitude are very important for the functionality of the service and the well-being of the child.
Keywords: foster care, emotional labor, economic attitude

Anahtar Kelimeler

foster care, emotional labor, economic attitude

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). İllere göre koruyucu aile istatistikleri, https://aile.gov.tr/koruyucuaile/illere-gore-koruyucu-aile-istatistikleri/, Erişim Tarihi: 16.05.2023
• Akbulut, S. (2011). Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu aracılığıyla evlat edinme ve koruyucu aile kurumu. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Albayrak, S. (2019). Enformel koruyucu aile bakımı üzerine geçmişte bu deneyimi yaşamış kişilerin gözünden bir değerlendirme. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: http://hdl.handle.net/11655/6871
• Aslan, H. & Mert, İ. S. (2019). Çalışanların duygusal emek düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 713-728.
• Bal, H. (2016). Nitel araştırma yöntem ve teknikleri. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Barbalet, J. M. (2001). Emotion, social theory, and social structure: A macrosociological approach. İngiltere: Cambridge University Press.
• Basım, H. N. & Beğenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 77-90.
• Baş, M. & Kılıç, B. (2014). Duygusal emek boyutları, süreci ve sonuçlarının engelli turizm pazarında değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2(2), 67-83.
• Baysal, A. E. (2017). Koruyucu aile uygulamaları ve sonuçları: İstanbul örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: info:eu-repo/semantics/openAccess
• Bolton, S. & C, Boyd C. (2003). Trolley dolly or skilled emotion manager? Moving on from Hochschild's managed heart. Work, Employment and Society, 17(2), 289-308.
• Boothby, M. & Albayrak, P. (2015). Duygusal emek ölçeğinin Türkçeye uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Psikolojik Danışma ve Eğitim Dergisi, 1(2), 1-11.
• Bütün, M. (2010). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden Çocuk Bakım hizmetleri: Farklı Ülke Uygulamaları. Ankara: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Certel, N. (2019). Koruyucu aile derneklerine üye olan koruyucu ailelerin bu modele ilişkin deneyim ve değerlendirmeleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 147-165.
• Çaldağ, M. A. (2010). Duygusal Emek Davranışlarının Sağlık Çalışanlarında İş Sonuçlarına Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çifçi, E. G. (2009). Türkiye'de ve dünyada korunmaya ihtiyacı olan çocuklara yönelik hizmetlerin tarihsel gelişimi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(19), 53-66.
• Çilingiroğlu, N. & Sevencan, F. (2007). Sağlık araştırmaları alanında kullanılan niteliksel veri toplama yöntemleri. Toplum Hekimleri Bülteni, 26(1).
• Dahling, J J. & Perez, L. A. (2010). Older worker, different actor? Linking age and emotional labor strategies. Personality and Individual Differences, 48(5), 574-578.
• Daly, M. & Lewis, J. (2000). The concept of social care and the analysis of contemporary welfare states. The British Journal of Sociology, 51(2), 281-298.
• Erdal, L. (2014). Türkiye'de sosyal politika ve koruyucu aile hizmet modeli. Sosyoekonomi Dergisi, 22(22), 173-192.
• Erdugan, S. (2019). Koruyucu aile modelin yaşam deneyimleri: Aile sistemleri teorisi temelinde nitelikse bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: http://hdl.handle.net/11655/7961
• Gölcüklü, F. (1957). "Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında" 5387 sayılı kanun ve tatbikattan bir örnek. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 12(2), 84-95.
• Grandey, A. A. (2000). Emotional regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 95.
• Grandey, A. A. (2003). When “the show must go on”: Surface acting and deep acting as determinants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery. Academy of Management Journal, 46(1), 86-96.
• Güngör, M. (2009). Duygusal emek kavramı: Süreç ve sonuçları. Kamu-İş Dergisi, 1(1), 167-184.
• Hochschild, A. (1983). The managed hearth: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press.
• İzmir Koruyucu Aile Derneği, https://izmirkoruyucuaile.org.tr/, Erişim Tarihi: 15.05.2023